Πόσο κοστίζει η 4η βιομηχανική επανάσταση; – άρθρο του Δρ Γιώργου Ξηρογιάννη, Αναπλ. Γενικού Διευθυντή του ΣΕΒ, στο Βήμα της Κυριακής, 26/1/2020

Η 4η βιομηχανική επανάσταση ίσως να ακούγεται ως πολυτέλεια για μια οικονομία μετά από κρίση. Όμως ο ανταγωνισμός δεν περιμένει. Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν τον ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό ως κεντρικό στοιχείο της αναπτυξιακής τους ατζέντας. Υλοποιούν προγράμματα μετάβασης στη Βιομηχανία 4.0. και καταγράφουν, ήδη, σημαντικά οφέλη. Αντιθέτως, οικονομία και επιχειρήσεις στην Ελλάδα παραμένουν μακριά από την ψηφιακή εποχή με ορατό κίνδυνο την απώλεια πελατών και εσόδων.

Στο πρόσφατο βιομηχανικό συνέδριο του, ο ΣΕΒ παρουσίασε την εθνική στρατηγική για τη Βιομηχανία 4.0 αρθρωμένη  σε 5 άξονες και 20 δράσεις. Αξιοποιώντας πετυχημένες διεθνείς πρακτικές, ο πρώτος άξονας αφορά στην κινητοποίηση επενδύσεων σε σύγχρονα ψηφιακά και τεχνολογικά συστήματα. Ο δεύτερος στην ενδυνάμωση της καινοτομίας στη ψηφιακή εποχή. Ο τρίτος στις επιχειρηματικές συμπράξεις για την απόκτηση κρίσιμης μάζας. Ο τέταρτος στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ο πέμπτος στο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας.

Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 4 έτη με προϋπολογισμό €4-€6 δισ., εκ των οποίων μόλις €2δις δημόσιοι πόροι. Τα οφέλη εκτιμώνται σε €16δις επιπλέον ΑΕΠ με διπλασιασμό των τεχνολογικών επενδύσεων.

Η πρόταση του ΣΕΒ δεν βασίζεται σε «μαγικές» χρηματοδοτήσεις. Ακολουθεί την ευρωπαϊκή εμπειρία θέτοντας τρεις προϋποθέσεις:

1.Προϋπολογισμός εντός των αντοχών της οικονομίας. Ενδεικτικά, τα προγράμματα χωρών, όπως Πορτογαλία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, κτλ, εαν αντιστοιχηθούν στο ελληνικό ΑΕΠ δεν ξεπερνούν τα €2δις δημόσιων πόρων.

2.Στόχευση επενδύσεων σε σύγχρονες ψηφιακές και τεχνολογικές λύσεις, παρά σε συστήματα παρωχημένων προδιαγραφών και δραστηριότητες περιορισμένης προστιθέμενης αξίας.

3.Οι δημόσιοι πόροι (ΕΣΠΑ, αναπτυξιακοί νόμοι, φορολογικά κίνητρα) δίδονται με προϋπόθεση την επίτευξη ανάπτυξης και μεγέθυνσης. Η διάθεση πόρων κατόπιν επίτευξης  αποτελέσματος είναι μια λογική με την οποία η Ελλάδα έχει πάρει διαζύγιο εδώ και πολλά έτη. Ως αποτέλεσμα οι δημόσιοι πόροι έχουν ελάχιστο αναπτυξιακό αποτύπωμα σε βάθος χρόνου.

Στο εύλογο ερώτημα αν η Ελληνική οικονομία αντέχει επενδύσεις στη «Βιομηχανία 4.0», η απάντηση είναι αφοπλιστικά απλή, ειδικά για τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Οι λιμνάζοντες δημόσιοι πόροι που μπορούν να διατεθούν σε επιχειρήσεις τα επόμενα 2-3 χρόνια είναι περίπου €4δις. Μόνο το ΕΣΠΑ έχει αδιάθετο υπόλοιπο περίπου €3,3δισ. εκ των οποίων στο ΕΠΑΝΕΚ €1,5 δις, στο ΕΠΑΝΑΔ €1,2δις, στα ΠΕΠ €600εκ. Επίσης, άλλα €700εκ στον αναπτυξιακό νόμο. Οι πόροι δεν χρειάζεται να αφορούν όλοι στη Βιομηχανία 4.0. Μια στοχευμένη αξιοποίηση του 40% αυτών μπορεί να καλύψει σημαντικές ανάγκες για να ξεκινήσει ο τεχνολογικός μετασχηματισμός.

Για να αποφύγουμε άσκοπες σπατάλες, η διάθεση των δημόσιων πόρων πρέπει να ακολουθήσει τις ευρωπαϊκές καλές πρακτικές, ανεξαρτήτως κλάδου ή εταιρικού μεγέθους. Δηλαδή, οι πόροι να αποδίδονται μόνο  εφόσον επιτυγχάνεται η παραγωγική μεγέθυνση για την οποία έχει δεσμευτεί η επιχείρηση. Χρηματοδοτικά εργαλεία αυτής της λογικής είναι τα επιδοτούμενα δάνεια, οι υπερ-αποσβέσεις, οι επιστρεπτέες προκαταβολές. Εστιάζουν στο αποτέλεσμα παρά σε δαπάνες. Στην ΕΕ αποδίδουν μετρήσιμα αποτελέσματα. Στην Πορτογαλία, οι ΜμΕ επέστρεψαν, ήδη, στις επιδόσεις προ κρίσης. Στην Ιταλία €1,3δις φορο-απαλλαγές κινητοποίησαν €8,9δις νέες τεχνολογικές επενδύσεις.

Ο ΣΕΒ αναμένει την ενεργοποίηση του εθνικού συμβουλίου βιομηχανίας που εξάγγειλε ο Πρωθυπουργός. Η 4η βιομηχανική επανάσταση είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Αλλά δεν θα περιμένει την Ελλάδα να διαμορφώσει εθνική στρατηγική.