Επίλυση Διασυνοριακών Φορολογικών Διαφορών εντός της ΕΕ

Με την υιοθέτηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1852 του Συμβουλίου, της 10ης Οκτωβρίου 2017, για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργείται ένα νέο περιβάλλον για την επίλυση των διασυνοριακών φορολογικών διαφορών εντός της ΕΕ και προστίθεται ένα ακόμα εργαλείο ικανό να προσφέρει ασφάλεια δικαίου σε φορολογούμενους και φορολογικές αρχές εντός της ΕΕ.

Για την επίλυση των διεθνών φορολογικών διαφορών οι φορολογούμενοι μπορούν, παράλληλα με την προσφυγή τους στα εθνικά δικαστήρια, να ακολουθήσουν τη διαδικασία αμοιβαίου διακανονισμού (ΔΑΔ) που προβλέπεται στις οικείες διμερείς Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ), η οποία συμπληρώνεται σε ορισμένες περιπτώσεις από μια διαδικασία τύπου διαιτησίας, ή, εφόσον πρόκειται για διαφορές transfer pricing, τη διαδικασία που προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Διαιτησίας (Σύμβαση 90/436/ΕΟΚ «για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας σε περίπτωση διορθώσεως των κερδών συνδεδεμένων επιχειρήσεων» (κυρώθηκε με το ν. 2216/1994).

Για την εφαρμογή της ΔΑΔ έχουν εκδοθεί οι Αποφάσεις Διοικητή ΑΑΔΕ ΠΟΛ.1049/2017 και ΠΟΛ.1129/2017 ενώ έχει επίσης δημοσιευθεί, στον ιστότοπο της ΑΑΔΕ, ένα Εγχειρίδιο με πρακτικές οδηγίες.

Με το Σχέδιο Δράσης BEPS του ΟΟΣΑ, επήλθαν ορισμένες βελτιώσεις στη ΔΑΔ, ώστε αυτή να καταστεί πιο αποτελεσματική. Η Ελλάδα έχει ήδη δεσμευθεί, κατά την υπογραφή της Πολυμερούς Συμφωνίας για την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του Σχέδιου Δράσης, τον Ιούνιο του 2017, για την τροποποίηση των σχετικών διατάξεων των εν ισχύ ΣΑΔΦ ώστε αφενός να υιοθετηθεί το ελάχιστο πρότυπο και αφετέρου να συμπληρωθούν οι σχετικές ΣΑΔΦ με τη διαδικασία της διαιτησίας. Με την κύρωση της Πολυμερούς, οι διατάξεις για τη ΔΑΔ στις επιμέρους ΣΑΔΦ θα εναρμονισθούν με το ελάχιστο πρότυπο και θα συμπληρωθούν, όπου επιλεγεί αμοιβαία, με τη διαδικασία Διαιτησίας (κυρίως αυτό θα συμβεί στις ΣΑΔΦ της Ελλάδας με τα άλλα ΚΜ της ΕΕ).

Η Οδηγία 2017/1852 υιοθετήθηκε με σκοπό να καταστεί η μόνη, κοινή διαδικασία εντός της ΕΕ. Τρία είναι, κυρίως, τα πεδία στα οποία η Οδηγία καινοτομεί. Το πρώτο είναι η σημαντική βελτίωση της θέσης του φορολογούμενου, ο οποίος, χωρίς να καθίσταται «διάδικος», γίνεται, ωστόσο, ουσιαστικός ρυθμιστή της διαδικασίας. Προβλέπεται η δυνατότητα ενημέρωσής του για την εξέλιξη της διαδικασίας σε κάθε στάδιο καθώς και πολλές δυνατότητες προσφυγής στα εθνικά δικαστήρια για την θεραπεία της πλημμελούς εφαρμογής της Οδηγίας ή της άρνησης της φορολογικής αρχής να ικανοποιήσει βάσιμο αίτημά του. Το δεύτερο είναι η δυνατότητα δημιουργίας μιας Μόνιμης Επιτροπής για την επίλυση των φορολογικών διαφορών εντός ΕΕ,[1] αντί για τις ad hoc επιτροπές που προβλέπονται μέχρι σήμερα. Μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ομοιογένεια στον τρόπο επίλυσης των φορολογικών διαφορών με άμεση συνέπεια την αυξημένη ασφάλεια δικαίου. Το τρίτο είναι η υποχρέωση δημοσίευσης των αποφάσεων, ανεξαρτήτως διαδικασίας που ακολουθήθηκε. Η δημοσίευση των (ανωνυμοποιημένων) αποφάσεων συμβάλει όχι μόνο στην εμπέδωση σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικών αρχών, αλλά και στη δημιουργία ασφάλειας δικαίου.

Τα πλεονεκτήματα αυτά, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του ΚΦΔ (ιδίως το άρθρο 36) που θωρακίζουν την αποτελεσματικότητα της ΔΑΔ και εξασφαλίζουν την εφαρμογή της συμφωνίας που θα επιτευχθεί, προσφέρουν αυξημένη ασφάλεια και ταχύτητα στην επίλυση των διασυνοριακών φορολογικών διαφορών, καθιστώντας τη διαδικασία αυτή σημαντικό εργαλείο αναπτυξιακού χαρακτήρα.

---