Άρθρο του Άκη Σκέρτσου, Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ: “Η Ελλάδα πρέπει να βγει από την ενεργειακή απομόνωση”, Απρίλιος 2016

Η ενεργειακή ένωση ήδη αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες της Ε.Ε. καθώς η ολοκλήρωσή της θα ωφελήσει σημαντικά τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και θα συμβάλλει περαιτέρω στην καθιέρωση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου. Άλλωστε η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στην παγκόσμια οικονομία είναι άμεσα συνυφασμένη με την ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς.

Το όφελος θα προκύψει από την ενίσχυση του ανταγωνισμού που θα φέρει μαζί της η δυνατότητα των καταναλωτών να επιλέγουν τους προμηθευτές ενέργειας με τους οποίους θα συνεργάζονται. Αυτοί με τη σειρά τους θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε εξορθολογισμό της λειτουργίας τους και μείωση των τιμολογίων, όπως άλλωστε συνέβη και την περασμένη δεκαετία στο χώρο των τηλεπικοινωνιών και της μεταφοράς δεδομένων.

Ειδικά για τη βιομηχανία για την οποία η ενέργεια αποτελεί την κινητήρια δύναμη και σημαντικό παράγοντα κόστους, η επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα θα είναι καταλυτική, αντισταθμίζοντας εν μέρει το κόστος που προκύπτει από τις πολιτικές για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.

Βέβαια, η ολοκλήρωση της ενεργειακής ένωσης εκτός από την απαραίτητη νομοθεσία, προϋποθέτει και ολοκληρωμένα δίκτυα μεταφοράς ρεύματος και φυσικού αερίου σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, διασυνδέοντας παραγωγούς και προμηθευτές με καταναλωτές και παρέχοντας τις ζητούμενες δυνατότητες επιλογών.

Για την Ελλάδα που αυτή τη στιγμή οι ενεργειακές αγορές προσπαθούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα υπό καθεστώς απελευθέρωσης, η άρση της δικτυακής απομόνωσης από τις ενεργειακά εξελιγμένες χώρες της Ε.Ε. πρέπει να αποτελέσει πρώτη προτεραιότητα. Σε αντίθετη περίπτωση θα παραμείνουμε κάτω από ένα ιδιότυπο καθεστώς «απελευθέρωσης εντός συνόρων» με ελάχιστες δυνατότητες αλληλεπίδρασης με τον ώριμο περίγυρο. Θα χάσουμε έτσι οριστικά το τραίνο της ανταγωνιστικότητας για το πλέον δυναμικό και εξωστρεφές κομμάτι της βιομηχανίας μας και όχι μόνο.

Από την άλλη πλευρά, η ενεργειακή μας απομόνωση θα καταδικάσει την ελληνική αγοράς παραγωγής ενέργειας σε de facto εσωστρέφεια, στερώντας τους Έλληνες ηλεκτροπαραγωγούς από κάθε αναπτυξιακή προοπτική που θα στηρίζεται σε εξωστρεφή προσανατολισμό.

Το πρόβλημα θα είναι ιδιαίτερα έντονο για τη ΔΕΗ η οποία είναι υποχρεωμένη να μειώσει τα αμέσως επόμενα χρόνια την παρουσία της στην ελληνική αγορά κατά 50% έχοντας να επιλέξει ανάμεσα στην αναγκαστική συρρίκνωση και τη διεκδίκηση μεριδίου στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή αγορά.

Αυτοί είναι οι λόγοι που οδήγησαν τον ΣΕΒ να αναδείξει το θέμα των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων της χώρας συμμετέχοντας στη διαβούλευση που έχει δρομολογήσει ο ΑΔΜΗΕ για το δεκαετές σχέδιο ανάπτυξης των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΣΜΗΕ 2017-27).
Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΕΒ θεωρεί επιβεβλημένη την ενίσχυση και επέκταση της διασυνδετικής ικανότητας της χώρας πέραν της Βουλγαρίας και προς το δίκτυο των ανεπτυγμένων βιομηχανικών κρατών, κάτι που δεν προβλέπεται από το σχέδιο, θεωρώντας ως πλέον δόκιμη την ενίσχυση Ελλάδας-Ιταλίας μέσω της πόντισης δεύτερου καλωδίου.

Από την άλλη πλευρά η ολοκληρωμένη διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα μέσω Αττικής είναι έργο κατ’ εξοχήν αναπτυξιακό, εντάξιμο στο «Πακέτο Γιουνκέρ» ενώ εμπίπτει στην κύρια προτεραιότητα της Επιτροπής σε σχέση με την ενεργειακή ένωση, δηλαδή την αύξηση της διασυνδεσιμότητας.

Το συγκεκριμένο έργο πέρα από το ότι εγγυάται την ασφάλεια εφοδιασμού της Κρήτης:

1. Είναι αποσβέσιμο σε λιγότερο από 5 χρόνια μέσω της μείωσης του κόστους Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (~400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως μόνο για την Κρήτη).
2. Βελτιστοποιεί τους όρους λειτουργίας του ηπειρωτικού συστήματος διευρύνοντας παράλληλα τη δυνατότητα αξιοποίησης του δυναμικού της Κρήτης σε ΑΠΕ.
3. Συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της οικονομίας και την εξοικονόμηση ενέργειας (μείωση κόστους ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% και συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων στην κατασκευή).
4. Θέτει τις βάσεις για τη διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ, με την Ελλάδα να ολοκληρώνει το σκέλος που της αναλογεί στο πλαίσιο του EuroAsia Interconnector.

Όλα τα παραπάνω στοιχειοθετούν την χρησιμότητα του έργου και κατ’ επέκταση τη δυνατότητα κινητοποίησης ευρωπαϊκών κεφαλαίων για την στήριξή του.

Δυστυχώς η προτεινόμενη από τον ΑΔΜΗΕ «Διασύνδεση Εξοικονόμησης» που μεταφράζεται σε μονή διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου απέχει από το να ικανοποιήσει τα αναμενόμενα οφέλη σε επίπεδο εσωτερικής αγοράς σε σχέση με την πλήρη διασύνδεση μέσω της πόντισης διπλού καλωδίου.
Ακόμα όμως και σε αυτήν την περίπτωση η μετάθεση της διασύνδεσης με την  Αττική στο απροσδιόριστο μέλλον εξαλείφει τον διευρωπαϊκό χαρακτήρα του εγχειρήματος και τα απορρέοντα πρόσθετα οφέλη.

Ο ΣΕΒ έχει ήδη προτείνει τη δημιουργία ενός κοινοπρακτικού σχήματος του ΑΔΜΗΕ με ιδιώτες επενδυτές που αποτελεί βασική προϋπόθεση για εξασφάλιση χρηματοδότησης από το «Πακέτο Γιουνκέρ», από το οποίο η Ελλάδα εξακολουθεί να απουσιάζει, παρότι όπως έχει ήδη αναφερθεί η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις για ένταξη ώστε το έργο αυτό επιτέλους να προχωρήσει.

Θα πρέπει παράλληλα να σχεδιαστεί και να προωθηθεί η διασύνδεση και άλλων νησιωτικών συμπλεγμάτων με το ηπειρωτικό σύστημα, ιδιαίτερα αυτών που περιλαμβάνουν νησιά με υψηλές σχετικά καταναλώσεις όπως η Ρόδος και η Μυτιλήνη. Εφόσον η διασύνδεση των συγκεκριμένων νησιών αναμένεται να επιφέρει οφέλη παραπλήσια με αυτά της Κρήτης, δεν είναι αντιληπτός ο λόγος που δεν προχωρά ο σχεδιασμός της.

Στο χώρο της ενέργειας όπου οι πολιτικές σχεδιάζονται και υλοποιούνται σε βάθος δεκαετιών, είναι δύσκολο να ανατραπούν λανθασμένες αποφάσεις εφόσον αυτές δρομολογηθούν. Γι’ αυτό και είναι κρίσιμο σήμερα που κυοφορούνται σημαντικές αποφάσεις για το ενεργειακό μέλλον της χώρας και την προοπτική της ελληνικής οικονομίας να προηγηθεί ένας ειλικρινής, απροκατάληπτος και με επιχειρήματα διάλογος από όλες τις πλευρές. Όλοι έχουμε να βγούμε κερδισμένοι από αυτό.