Από τη Γλασκώβη στην Αθήνα

Άρθρο κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλου, Προέδρου ΔΣ ΣΕΒ, στα Νέα του Σαββάτου

Είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω για λίγες μέρες στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP 26) στη Γλασκώβη. Κάποια συμπεράσματα από τη χαοτική, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αυτή εμπειρία:

1. Το ποτήρι είναι μισογεμάτο, όχι μισοάδειο. Μπορεί να μην έγινε το μεγάλο άλμα που χρειαζόμαστε, αλλά υπήρξε ουσιαστική πρόοδος σε αρκετά μέτωπα (διατήρηση του στόχου του 1,5°C, μεθάνιο, δάση, χρήση άνθρακα, κανόνες διεθνούς συνεργασίας, επίλυση εκκρεμοτήτων Άρθρου 6 της συμφωνίας του Παρισιού).

2. Η διαδικασία των COP δεν μπορεί να δώσει τη λύση από μόνη της, δεν παύει όμως να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Η επίσημη διαδικασία πάσχει από την ανάγκη επίτευξης ομοφωνίας μεταξύ σχεδόν 200 κρατών. Είναι προσανατολισμένη στη δημιουργία συναινέσεων, όχι στην αποτελεσματικότητα. Όμως ο ετήσιος ρυθμός που επιβάλλει και η πολύπλευρη πίεση που εξασκεί έχουν θετική επίπτωση.

3. Υπάρχει πλέον παγκοσμίως σχεδόν καθολική συναντίληψη και συμμετοχή (συμπεριλαμβανομένου Ινδίας και Κίνας) ως προς τη γενική κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, όμως, μεγάλη απόσταση μεταξύ γενικόλογων υποσχέσεων και συγκεκριμένων δεσμεύσεων και πράξεων. Σχεδόν μόνη η Ευρώπη, από τις μεγάλες αντιπροσωπίες, έχει μεταφράσει τη φιλοδοξία της σε συγκεκριμένα, δεσμευτικά και εφαρμόσιμα σχέδια.

4. Εκτός διαδικασίας COP, ιδιαίτερη σημασία έχουν η διμερής συνεργασία ΗΠΑ και Κίνας, καθώς και οι συζητήσεις που γίνονται στο G20. Ουσιαστική πρόοδος σε αυτά τα μέτωπα θα ήταν καθοριστικής σημασίας (και είναι και ίσως πιο πιθανή).

5. Πηγή αισιοδοξίας είναι η ενεργοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου, που σε πολλά μέτωπα κινείται πιο γρήγορα από τα κράτη. Η επένδυση σημαντικών κεφαλαίων σε καινοτομία, νέες τεχνολογίες και νέα προϊόντα δημιουργεί νέα δεδομένα.

Μέχρι πρόσφατα η στάση των περισσότερων επιχειρήσεων διεθνώς συνοψιζόταν ως «εξασφαλίστε μας το πλαίσιο για να μπορέσουμε να δράσουμε». Τώρα όλο και περισσότερες επιχειρήσεις λένε: «εμείς θα επενδύσουμε και θα δράσουμε ούτως ή άλλως. Αν μας βοηθήσετε μπορούμε να πάμε πιο γρήγορα». Το χρηματοπιστωτικό σύστημα κινείται επίσης προς την ίδια κατεύθυνση.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ευρώπη, που αντιπροσωπεύει λιγότερο από 8% των εκπομπών του πλανήτη και για την Ελλάδα, με εκπομπές της τάξης του 0,2% περίπου.

Ο ΣΕΒ και ο επιχειρηματικός κόσμος στηρίζουν σταθερά και έμπρακτα τον ηγετικό ρόλο και την κλιματική φιλοδοξία της Ευρώπης. Όχι μόνο επειδή είναι η ηθικά σωστή προσέγγιση, αλλά και γιατί, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να μας επιτρέψει και συνδυάσουμε την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με μεγαλύτερη οικονομική ευημερία.

Όμως, πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι ότι το θετικό αποτέλεσμα δε θα έλθει ούτε νομοτελειακά, ούτε άμεσα, ούτε ανέξοδα. Απαιτείται η συνεργασία πολιτείας, επιχειρήσεων και κοινωνίας σε βάθος χρόνου.

Μεταξύ άλλων, πρέπει:

• να επενδύσουμε σε νέες τεχνολογίες,
• να επιταχύνουμε δραστικά τις διαδικασίες αδειοδότησης και τις ενεργητικές πολιτικές για την πράσινη μετάβαση και την κυκλική οικονομία,
• να διευκολύνουμε την εμπροσθοβαρή κινητοποίηση των μεγάλων επενδύσεων για την ενεργειακή μετάβαση,
• να διασφαλίσουμε ότι η εγχώρια παραγωγή έχει ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας κατά τη διάρκεια των κρίσιμων επόμενων χρόνων της μετάβασης,
• να επιμείνουμε σε έναν αποτελεσματικό μηχανισμό αποτροπής της διαρροής άνθρακα (μιας εξέλιξης που αφορά έντονα τη χώρα μας και που θα στοίχιζε θέσεις εργασίας, επενδύσεις και εξαγωγές, χωρίς κανένα όφελος για το περιβάλλον),
• να φροντίσουμε ο κλιματικές πολιτικές να μην οδηγήσουν σε αύξηση ανισοτήτων στην κοινωνία.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σύνθετα προβλήματα της εποχής μας. Δεν είμαστε ακόμα σε διατηρήσιμη πορεία αντιμετώπισής της. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι ακόμα μπροστά μας. Πάντως, γύρισα από τη Γλασκώβη λίγο πιο αισιόδοξος για τον πλανήτη, την Ευρώπη και την Ελλάδα.