Τα πρότυπα και η πιστοποίηση ως καταλύτης για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων

Δημήτρης Θεοδώρου
Quality Manager, SARMED Logistics S.A.

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 26 Νοεμβρίου 2021

Ποια τα οφέλη της υιοθέτησης προτύπων; Η υιοθέτηση των απαιτήσεων διεθνών προτύπων και η πιστοποίηση με βάση αυτά, μπορεί να αποτελέσει για τις επιχειρήσεις όλων των κλάδων, ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα καθώς και ένα εργαλείο βελτίωσης όλων των πτυχών των δραστηριοτήτων τους. Στο κλάδο των Logistics για παράδειγμα, όπου κυριαρχούν οι πολύπλοκες και διασυνδεδεμένες δομές, ο ρόλος της τυποποίησης, της εναρμόνισης δηλαδή με διεθνώς αποδεκτά καθίσταται ιδιαιτέρως σημαντικός. Τα οφέλη για όλους τους κλάδους είναι προφανή: τα πρότυπα υποστηρίζουν την παγκόσμια ανταλλαγή αγαθών, απομακρύνουν τα εμπορικά εμπόδια, βελτιώνουν τις διαδικασίες και δημιουργούν μια κοινή γλώσσα για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Μέσω των προτύπων επιτυγχάνεται επίσης, ευκολότερα η συμμόρφωση με απαιτήσεις ενδιαφερομένων μερών (πελατών, αρχών, τοπικών κοινωνιών, εργαζομένων κλπ). Τέλος, τα πρότυπα μπορούν να βοηθήσουν και χρηματοοικονομικά μια επιχείρηση καθώς συγκεκριμένες πιστοποιήσεις, που σχετίζονται με την περιβαλλοντική και ενεργειακή επίδοση, αποτελούν κριτήρια ESG για επενδυτές και τράπεζες.

Ποια πρότυπα διαχείρισης μπορεί να επιλέξει μια επιχείρηση; Υπάρχουν πρότυπα που εφαρμόζονται «οριζόντια», ανεξαρτήτου δραστηριότητας ή κλάδου όπως για παράδειγμα:

• ISO 9001:2015 για την Διαχείριση της Ποιότητας
• ISO 45001:2018 για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία
• ISO 14001:2015 για την Περιβαλλοντική Διαχείριση
• ISO 50001:2018 για την Διαχείριση της Ενέργειας
• ISO 27001:2013 για την Ασφάλεια Πληροφοριών
• ISO 22301:2019 για την Επιχειρησιακή Συνέχεια

Ενώ, άλλα πρότυπα βρίσκουν εφαρμογή σε συγκεκριμένους μόνο κλάδους και δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα:

• ISO 22000:2018 για την Διαχείριση Ασφάλειας Τροφίμων
• ISO 13485: 2016 για την Διαχείριση Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων
• ISO 22716:2007 για την Ορθή Πρακτική Παραγωγής Καλλυντικών Προϊόντων

Δυσκολίες εφαρμογής: Η ενσωμάτωση των απαιτήσεων ενός προτύπου στην καθημερινή λειτουργία μιας επιχείρησης είναι συχνά μια πρόκληση. Ίσως η σημαντικότερη δυσκολία σχετίζεται με την αλλαγή κουλτούρας ή νοοτροπίας. Τα πρότυπα απαιτούν για την ορθή εφαρμογή τους, την ανάπτυξη και την εδραίωση μιας νέας κουλτούρας εντός της επιχείρησης (κουλτούρα ποιότητας, κουλτούρα υγείας και ασφάλειας, κουλτούρα ασφάλειας πληροφοριών, τροφίμων κλπ.). Απαιτείται αρκετή επιμονή και υπομονή για να ξεπεραστεί η όποια η αντίδραση και αντίσταση των εργαζομένων στην αλλαγή. Πολύ σημαντική στην προσπάθεια για να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα είναι και η συμμετοχή της Διοίκησης, η οποία θα πρέπει όχι μόνο να παρέχει τους απαραίτητους πόρους αλλά και να δείχνει εμπράκτως ότι η πιστοποίηση είναι μια στρατηγική επιλογή.

Προτάσεις: Αν και οι περισσότερες πιστοποιήσεις είναι εθελοντικές (στη βάση του ότι δεν απαιτούνται για να λειτουργήσει νόμιμα μια εγκατάσταση) καθίστανται πολλές φορές υποχρεωτικές για να μπορέσει να συνεργαστεί μια επιχείρηση με πολυεθνικές εταιρείες που χρησιμοποιούν τις πιστοποιήσεις ως κριτήριο επιλογής προμηθευτή. Οι επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να επιδεικνύουν κανένα δισταγμό στην υιοθέτηση προτύπων και στη πιστοποίηση με αυτά. Τα πρότυπα, αν χρησιμοποιηθούν σωστά θα αποτελέσουν σημαντικό μηχανισμό συνεχούς βελτίωσης. Τα οφέλη της πιστοποίησης μεγιστοποιούνται όταν αυτή αποτελεί στρατηγική επιλογή μιας επιχείρησης και έχει εξασφαλισμένη την έμπρακτη δέσμευση και υποστήριξη της ανώτατης διοίκησης. Αν εισέρχονται για πρώτη φορά στο χώρο της πιστοποίησης θα πρέπει να επιλέξουν το πρότυπο ή τα πρότυπα ανάλογα και με τους στρατηγικούς τους στόχους και το πεδίο δραστηριοποίησής τους.