Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει νέο εργαλείο για την αντιμετώπιση του οικονομικού εξαναγκασμού
Η απειλή περιορισμού ή ο περιορισμός επενδύσεων και εμπορικών συναλλαγών είναι μία πρακτική στην οποία καταφεύγουν συχνά τρίτες χώρες όταν προσπαθούν να επιφέρουν αλλαγή σε πολιτικές κρατών μελών της ΕΕ με τις οποίες διαφωνούν.
Η πρόσφατη εμπορική διαμάχη μεταξύ της Κίνας και της Λιθουανίας κατά την οποία οι κινεζικές αρχές έχουν ουσιαστικά παγώσει τις εισαγωγές προϊόντων που προέρχονται από την Λιθουανία ως αντίποινα στην απόφαση της χώρας να επιτρέψει το άνοιγμα ενός γραφείου εκπροσώπησης από τη Ταϊβάν με το όνομα, Taiwanese Representative Office in Lithuania, αντιπροσωπεύει το πιο απτό παράδειγμα. Με δεδομένο μάλιστα ότι πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που εδρεύουν σε άλλες χώρες της ΕΕ έχουν παραγωγή στη Λιθουανία ως τμήμα των αλυσίδων αξίας τους, το πρόβλημα λαμβάνει αμέσως μία ευρωπαϊκή διάσταση.
Ως απάντηση στο νομικό κενό στο «οπλοστάσιο» της ΕΕ για την υπεράσπιση των οικονομικών συμφερόντων της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 8 Δεκεμβρίου την πρότασή της για την θέσπιση ενός νέου εργαλείου σε ενωσιακό επίπεδο για την αντιμετώπιση του οικονομικού εξαναγκασμού.
Βάσει της νέα πρότασης, σε περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώσει είτε μέσω αυτεπάγγελτης έρευνας είτε μέσω καταγγελίας από ενδιαφερόμενο μέρος ότι υφίσταται προσπάθεια οικονομικού εξαναγκασμού προς την ΕΕ συνολικά ή προς συγκεκριμένο κράτος από τρίτη χώρα, τότε θα ξεκινάει διαπραγματεύσεις με την εν λόγω χώρα για την εξεύρεση αμοιβαίας αποδεκτής λύσης. Εάν δεν καταστεί εφικτή η επίτευξη λύσης και τα μέτρα οικονομικού εξαναγκασμού συνεχίζονται να υφίστανται, τότε και σε δεύτερη φάση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει προς τα κράτη μέλη οικονομικά αντίμετρα και θα δίνει προς την τρίτη χώρα μία προθεσμία για τον τερματισμό των εχθρικών πράξεων κατά της ΕΕ και των εμπλεκομένων κρατών μελών. Σε περίπτωση που η τρίτη χώρα δεν συμμορφωθεί μέχρι την προθεσμία, τότε τα αντίμετρα τα ενεργοποιούνται.
Η λίστα που έχει συμπεριλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως δυνητικά αντίμετρα σε περίπτωση οικονομικού εξαναγκασμού περιλαμβάνει κλασικά μέτρα που αφορούν τα εμπορεύματα και τις υπηρεσίες, αλλά και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Επιπλέον, αφορούν διάφορους περιορισμούς ως προς την πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, όπως οι δημόσιες συμβάσεις, τα κεφάλαια, η έγκριση προϊόντων βάσει χημικών και υγειονομικών κανόνων, και ως προς την πρόσβαση σε ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
Σημειώνεται ότι η Επιτροπή προτείνει τη χρήση παραδοσιακών εκτελεστικών και κατ’ εξουσιοδότηση αρμοδιοτήτων που προβλέπονται στον τομέα της κοινής εμπορικής πολιτικής ως νομική βάση για την πρόταση που σημαίνει ότι οι αποφάσεις στο Συμβούλιο της ΕΕ θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία, αποκλείοντας στην πράξη την άσκηση βέτο από μεμονωμένα κράτη μέλη.
Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το νέο εργαλείο είναι αποτρεπτικής φύσης και ως εκ τούτου η μεγαλύτερη επιτυχία θα είναι να μην υπάρξει ανάγκη χρήσης του.
Διαβάστε παρακάτω την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την επεξήγηση της διαδικασίας της πράξης κατά των μέτρων εξαναγκασμού.
