Συνέντευξη του Προέδρου του ΣΕΒ, κ. Θεόδωρου Φέσσα στα ΝΕΑ και τον κ. Γιώργο Φιντικάκη, 11/3/2017
- Τα τελευταία 24ωρα καλλιεργείται κλίμα “συγκλίσεων” κυβέρνησης-δανειστών, ωστόσο δεν αποκλείεται να φτάσουμε μέχρι τον Μάιο ή και αργότερα, μέχρι να υπάρξει ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης. Αντέχει ως τότε η οικονομία; Η οικονομία βαριανασαίνει. Πιθανόν να αντέχει λίγο καιρό ακόμη, αλλά η ζημιά έχει ήδη γίνει. Προφανώς κάθε επιπλέον καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης επιβαρύνει όλα τα μεγέθη της οικονομίας: επενδύσεις ελληνικές και κυρίως ξένες, κατανάλωση, καταθέσεις, τραπεζική κεφαλαιοποίηση. Οπότε όσο το ταχύτερο επιτευχθεί η συμφωνία, τόσο το καλύτερο. Εκτιμώ ότι το 2017 θα είναι μια χρονιά ανάπτυξης, ίσως όμως όχι στα μεγέθη που έχουν προϋπολογισθεί.
- Στην κυβέρνηση επιμένουν ότι “η σκληρή διαπραγμάτευση θα οδηγήσει τους εταίρους μας σε υποχώρηση”. Αποδίδει; Δεν ξέρω τι εννοείτε με τον όρο «σκληρή διαπραγμάτευση». Δεν βλέπω αντιπαράθεση πειστικών θέσεων και έμπρακτη στήριξη τους από την ελληνική πλευρά. Υπερισχύει η δημιουργία εντυπώσεων. Την ίδια στιγμή κανένας Ευρωπαίος πολιτικός δεν ρισκάρει προεκλογικά μια υποχώρηση στο ελληνικό ζήτημα, αφού φοβάται ότι θα προκαλέσει αρνητικά το εκλογικό του σώμα. Οι «ευρωπαϊστές» πιέζονται από τα ακροδεξιά κόμματα των χωρών τους να σταματήσουν τη στήριξη της Ελλάδας. Αν μπούμε στα «παπούτσια» των εταίρων μας και αναλογιστούμε ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, μας δανείζουν και χώρες με συντάξεις, αμοιβές και προϋπολογισμούς, πολύ χαμηλότερους από τους δικούς μας, θα κατανοήσουμε καλύτερα τον προβληματισμό τους.
- Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι κάθε ημέρα που περνά ο λογαριασμός της αξιολόγησης γίνεται βαρύτερος; Έχουμε συνειδητοποιήσει το βάρος του λογαριασμού, αλλά όχι τα αίτια. Δυστυχώς δεν έχουμε μάθει από τα λάθη μας. Δώσαμε πατήματα με την έως τώρα στάση μας, και πιθανόν οι δανειστές βασιζόμενοι σε αυτά ζητούν όλο και περισσότερα. Η αποκατάσταση της αξιοπιστίας μας παραμένει ζητούμενο.
- Πως επηρεάζει το ελληνικό πρόγραμμα η κατάρρευση του ΑΕΠ στο δ’ τρίμηνο του 2016 ; Δεν το θέτει σε κίνδυνο, αφού οι δημοσιονομικοί στόχοι βασίζονται σε προβλέψεις για ισχυρή ανάπτυξη το 2017; Η μείωση του ΑΕΠ στο 4ο τρίμηνο του 2016 συνοδεύτηκε από ισχυρή αύξηση του δημοσιονομικού πλεονάσματος, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να ισχυρισθεί ότι οι ζητούμενοι δημοσιονομικοί στόχοι είναι επιτεύξιμοι και στο μέλλον. Κινδυνεύει προφανώς η διατηρήσιμη ανάκαμψη της οικονομίας και του ΑΕΠ όσο θα στοχεύουμε στα δημοσιονομικά πλεονάσματα με λάθος μίγμα μέτρων, που θα βασίζονται στην υπερφορολόγηση. Τρία χρόνια τώρα το ΑΕΠ της χώρας είναι στάσιμο. Αυτό ισοδυναμεί με αργό θάνατο.
- Τελικά έχουμε ξεπεράσει τον κίνδυνο ενός Grexit; Το ενδεχόμενο ενός Grexit είναι απειροελάχιστο, αλλά θα υφίσταται για όσο υπάρχει αβεβαιότητα και διεθνείς αναταράξεις. Η συζήτηση του Grexit, δεν είναι κυρίαρχο ζήτημα στο εξωτερικό. Άρχισε βέβαια να συζητείται εσωτερικά. Νομίζω όμως πως με την περαίωση της αξιολόγησης θα βγει από την συζήτηση.
- Καλείτε συνεχώς την κυβέρνηση, όπως κάνατε και από το φόρουμ των Δελφών, να βάλει επιτέλους μπροστά κομβικές επενδύσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Είναι δύσκολο να πάρουν μπροστά ; Δεν είναι καθόλου εύκολο. Θίγονται συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, συντεχνιακά συμφέροντα, συνδικαλιστές, αντίπαλα επιχειρηματικά συμφέροντα ή απλώς οι κάτοικοι μιας περιοχής όπου θα γίνει η επένδυση. Μπορεί να το παρομοιάσει κανείς με κάποιον που θέλει να οδηγήσει αυτοκίνητο, και κάποιοι προσπαθούν να του τρυπήσουν τα λάστιχα για να τον εμποδίσουν.
- Σύμφωνοι, αλλά ακόμη και σε κλεισμένες ιδιωτικοποιήσεις, παντού νέες μικρές “πονηρές” τρικλοποδιές εμφανίζονται από το πουθενά. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ελληνικού… Υπάρχουν διάφορες ιδεοληψίες, καθώς και αρρυθμίες της δημόσιας διοίκησης σχετικά με τα δασικά και τα αρχαιολογικά ζητήματα. Πιθανότατα δεν υπάρχει η ισχυρή πολιτική βούληση για να διαχειριστεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο ορισμένες εμβληματικές επενδύσεις που θα φέρουν δουλειές και θα κινήσουν την οικονομία. Όχι βέβαια με παραβίαση των νόμων και του Συντάγματος. Επειδή όμως η νομοθεσία μας είναι συχνά αντιφατική, θα μπορούσαν να διευκολυνθούν οι μεγάλες επενδύσεις με κάποιες ειδικές ρυθμίσεις, όπως ακριβώς έγινε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
- Και μια και μιλάμε για μεταρρυθμίσεις, γιατί δεν ανοίγει μια εικοσαετία τώρα η αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα; Γιατί οι επαγγελματίες συνδικαλιστές επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις. Οι συνδικαλιστές θεωρούν ότι η εταιρεία είναι δική τους. Αυτό συμβαίνει στις περισσότερες ΔΕΚΟ. Βέβαια η αγορά ενέργειας παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες και πρέπει να προηγηθεί η ρύθμισή της με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τα ελληνικά δίκτυα να ενταχθούν στα ευρωπαϊκά, με στόχο τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια στη βιομηχανία.
- Δηλαδή εννοείτε ότι πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν το ταχύτερο οι ΔΕΚΟ; Καταρχήν πρέπει να υλοποιηθεί το εγκεκριμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Θεωρώ ότι οι περισσότερες ΔΕΚΟ στην Ελλάδα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Οι αποκρατικοποιήσεις είναι ο μοναδικός τρόπος να αναπτυχθεί υγιής ανταγωνισμός, να προσελκύσουμε μεγάλες ξένες επενδύσεις ώστε να δημιουργηθούν δουλειές και να μειωθεί η ανεργία.
- Μπορεί όμως με το ισχύον μείγμα υπερφορολόγησης να έρθει η ανάκαμψη; Όχι, φυσικά, αυτός είναι ο λόγος που έχω επανειλημμένα τονίσει ότι δεν είναι βιώσιμο το σχήμα, το 42% των εσόδων από το φόρο εισοδήματος να πληρώνεται από το 3% των φορολογουμένων. Η φοροδιαφυγή παραμένει τεράστια, και χρόνια τώρα την ανεχόμαστε από συμπολίτες μας που καταφεύγουν σε αυτή, από άμυνα, συνήθεια ή κακή συμπεριφορά. Κι όλα αυτά όταν 1,5 εκατ. μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα καλούνται με την υπερφορολόγησή τους να καλύψουν 2,5 εκατ. συνταξιούχους και 600.000 δημοσίους υπαλλήλους. Δυστυχώς δεν έχουμε μια πολιτεία που να δικαιούται πλέον να ζητά οτιδήποτε περισσότερο, είτε από τους ιδιώτες, είτε από τους Ευρωπαίους εταίρους. Άρα, μόνο η προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων θα φέρει ανάταξη της ελληνικής οικονομίας…
