Διατήρηση χαρτοσήμου στα έντοκα επιχειρηματικά δάνεια

Σωτηρία Καλαντζή
Advisor, Τομέας Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών, ΣΕΒ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις –  29 Σεπτεμβρίου 2022

Στο άρθρο 172 του ψηφισθέντος νομοσχεδίου για την εταιρική διακυβέρνηση των Ανωνύμων Εταιρειών του Δημόσιου, εισήχθη ρύθμιση με την οποία διατηρείται το χαρτόσημο στα έντοκα επιχειρηματικά δάνεια. Σύμφωνα με την έκθεση ανάλυσης ρυθμίσεων του νομοσχεδίου σκοπός την εν λόγω διάταξης είναι να αποσαφηνίσει ερμηνευτικά ζητήματα που ανέκυψαν στο πεδίο εφαρμογής της φορολογίας χαρτοσήμου σε συνδυασμό και με τις διατάξεις του ΦΠΑ. Ειδικότερα με την λόγω διάταξη οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αποδώσουν τέλη χαρτοσήμου, και μάλιστα αναδρομικά από την 01η.01.2021, για τα έντοκα δάνεια και τις λοιπές χρηματοδοτήσεις, καθώς και για τους συμβατικούς τόκους αυτών.

Με την ψήφιση της επίμαχης διάταξης ανατρέπονται τα οφέλη των πρόσφατων αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (2163,2164,2323,2324,2325/2020, 1574,1575/2022), περί μη επιβολής τελών χαρτοσήμου στα έντοκα δάνεια, οι οποίες, μετά από πολλά χρόνια ανασφάλειας των φορολογουμένων, έδωσαν επιτέλους στις ελληνικές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε πολυεθνικούς ομίλους, πρόσβαση σε ενδο-ομιλική χρηματοδότηση επί ίσοις όροις με τις υπόλοιπες εταιρίες των ομίλων τους. Μέχρι την έκδοση των αποφάσεων αυτών του ΣτΕ, υπήρχαν πολλές περιπτώσεις που οι πολυεθνικοί όμιλοι απέκλειαν τις ελληνικές θυγατρικές επιχειρήσεις τους από τη δυνατότητα ενδο-ομιλικής χρηματοδότησης, εξαιτίας του υπέρμετρου κόστους από την επιβολή τελών χαρτοσήμου στα ποσά της χρηματοδότησης αυτής. Λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις του ΣτΕ, η εν λόγω ρύθμιση ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά, επενδυτικά πλάνα και επιχειρηματικές συναλλαγές για τα οποία δεν είχε υπολογισθεί χαρτόσημο ενόψει της νομολογίας. Η αναδρομική επιβολή του από 01η .01.2021, θέτει σημαντικά ερωτηματικά και δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου σε αρκετούς φορολογούμενους.
Η συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τη συγκεκριμένη ρύθμιση πρόκειται να παρεμποδίσει συναλλαγές ενδο-ομιλής χρηματοδότησης καθώς καθιστά το κόστος απαγορευτικό, εξανεμίζοντας κάθε προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων, φορολογητέας ύλης και πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας. Η αδυναμία πρόσβασης σε κάθε είδους ενδο-ομιλικό δανεισμό, πέρα από εμπόδιο στην επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα, μπορεί να απειλήσει μέχρι και την επιβίωση ελληνικών επιχειρήσεων. Πόσο μάλλον σε περιόδους, όπως η σημερινή, όπου το κόστος χρηματοδότησης μέσω τραπεζών αυξάνεται κατακόρυφα, λόγω της διεθνούς πολιτικής και οικονομικής συγκυρίας.

Τέλος, επιπλέον των παραπάνω, αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι η διατήρηση χαρτοσήμου στα έντοκα επιχειρηματικά δάνεια ενισχύει την αναχρονιστική νομοθεσία του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, ένα νόμο που εφαρμόζεται εδώ και 91 χρόνια και που χρήζει σημαντικής αναμόρφωσης προκειμένου να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Η εύθραυστη ανάκαμψη της οικονομίας μας, την ώρα που παραμένουν τόσες ανισορροπίες και προκλήσεις, δεν μας επιτρέπει να αποκλίνουμε εκ νέου σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα όσο η δυνατότητα ενδο-ομιλικής χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων από αυτά που ισχύουν διεθνώς και κυρίως στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ.