Ελεγκτικό πλαίσιο για την διενέργεια αξιολόγησης της επάρκειας του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου των εισηγμένων εταιρειών

Παναγιώτης Γιαννόπουλος
Πρόεδρος Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης & Ελέγχων

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 23  Δεκεμβρίου 2022

Είναι αλήθεια ότι το πλαίσιο της «Εταιρικής διακυβέρνησης» για τις εισηγμένες εταιρείες έχει σημαντικά ενισχυθεί με την υιοθέτηση του ν.4706/2020, και έχει διαμορφώσει για τις εισηγμένες εταιρείες ένα αρκετά απαιτητικό πλαίσιο. Με το νέο κανονιστικό πλαίσιο που ορίζεται στον ανωτέρω νόμο οι  ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα, θα πρέπει να αναθέτουν την αξιολόγηση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου (ΣΕΕ) σε ανεξάρτητους αξιολογητές.

Η πρώτη Αξιολόγηση του ΣΕΕ θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί, κατά τα προβλεπόμενα από το Κανονιστικό Πλαίσιο, έως την 31η Μαρτίου 2023, με ημερομηνία αναφοράς την 31η Δεκεμβρίου 2022. Η αξιολόγηση διενεργείται περιοδικά τουλάχιστον κάθε τρία (3) έτη, με αφετηρία την ημερομηνία αναφοράς της τελευταίας αξιολόγησης.

Το ελεγκτικό πλαίσιο

Στο πλαίσιο αυτό η ΕΛΤΕ  καθόρισε το  ελεγκτικό πλαίσιο σύμφωνα με τα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, ενώ παράλληλα ανέπτυξε και ενδεικτικό πρόγραμμα ελέγχου το οποίο θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προσαρμόζεται σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε εταιρείας. Στο εν λόγω πρόγραμμα συμπεριλαμβάνονται όλες οι διαδικασίες  που προβλέπονται από το Κανονιστικό πλαίσιο οι οποίες  πρέπει να διενεργούνται από τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές (ΟΕΛ). Επιπρόσθετα στο εν λόγω πρόγραμμα εξειδικεύονται  οι  πέντε (5) πυλώνες των κατευθυντηρίων οδηγιών της ΕΚ δηλαδή το Περιβάλλον Ελέγχου (Control Environment), η Διαχείριση Κινδύνων (Risk Management), οι Ελεγκτικοί Μηχανισμοί και Δικλίδες (Control Activities), το Σύστημα Πληροφόρησης και Επικοινωνίας (Information and Communication) και τέλος η Παρακολούθηση του ΣΕΕ (Monitoring).

Εύρος της εργασίας

Το εύρος της αξιολόγησης πρέπει να  προσδιοριστεί υποχρεωτικά από το Διοικητικό Συμβούλιο  της υποκείμενης στην αξιολόγηση Εταιρείας και να περιλαμβάνεται στο κανονισμό λειτουργίας της. Επιπροσθέτως, ο κανονισμός λειτουργίας πρέπει να αναφέρει τις τυχόν σημαντικές θυγατρικές που θα περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση του ΣΕΕ και οι σημαντικές θυγατρικές να έχουν προσδιοριστεί με ευθύνη του ΔΣ πριν την έναρξη της αξιολόγησης του ΣΕΕ.

 Η έκθεση Αξιολόγησης

Μετά την ολοκλήρωση  της αξιολόγησης του ΣΕΕ, o ΟΕΛ θα πρέπει να υποβάλει Έκθεση Αξιολόγησης της Επάρκειας και Αποτελεσματικότητας του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου σύμφωνα  με το ισχύον Κανονιστικό πλαίσιο και τα υποδείγματα που έχουν εγκριθεί. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες από την αξιολόγηση του ΣΕΕ έχουν προκύψει ουσιώδεις αδυναμίες, και συνεπώς η έκθεση διασφάλισης περιλαμβάνει συμπέρασμα με επιφύλαξη,  πρέπει να περιλαμβάνεται επίσης και η θέση της Διοίκησης της Εταιρείας στις ουσιώδεις αδυναμίες, συμπεριλαμβανομένων και των σχετικών σχεδίων δράσης με σαφή και ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα.

Συμπέρασμα

Η ΕΛΤΕ με την έκδοση του προγράμματος ελέγχου και τις οδηγίες που το συνοδεύουν, καθόρισε την μεθοδολογία αξιολόγησης του συστήματος εσωτερικού ελέγχου, διευκολύνοντας έτσι τις υπόχρεες επιχειρήσεις και τους ελεγκτές, με τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι αμφισβητήσεις για την έκταση και την ποιότητα του έργου που πρέπει να εκτελεσθεί.

Επιπρόσθετα, η διενέργεια της αξιολόγησης του ΣΕΕ θεωρητικά δε αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικές πρόσθετες υποχρεώσεις στις εταιρείες δεδομένου ότι οι περιοχές που εστιάζει το πρόγραμμα ελέγχου αφορούν διαδικασίες ή επιτροπές και συστήματα που η εφαρμογή τους προβλέπεται από τον 4706 (με ημερομηνία εφαρμογής Ιούλιος 2020) και ο κανονισμός λειτουργίας που όλες οι εισηγμένες εταιρείες έχουν ήδη αναρτήσει, έστω και την σύνοψή του, αναφέρει πλήρη εφαρμογή όλων των παραπάνω υποχρεώσεων ήδη για την χρήση που έληξε στης 31/12/2021. Τέλος, υπογραμμίζεται  και η δυνατότητα που παρέχεται για προσαρμογή του προγράμματος στα πλαίσια και τις ιδιαιτερότητες των υποκείμενων επιχειρήσεων, όπως μέγεθος, πολυπλοκότητα, διασπορά κλπ.