Σύγχρονοι κανόνες για το μέλλον της εργασίας
Άρθρο Δρος Γιώργου Ξηρογιάννη, Γενικού Διευθυντή, ΣΕΒ, στην Καθημερινή της Κυριακής
Τα εργασιακά θέματα προσφέρονται για εξαγγελίες μεταρρυθμιστικού ή διεκδικητικού χαρακτήρα. Όμως, η προσαρμογή στη νέα εποχή προϋποθέτει ευρεία συζήτηση ώστε η ρύθμιση των επαγγελμάτων του μέλλοντος να μην γίνεται με μεθόδους του παρελθόντος.
Τα μέλη του ΣΕΒ στην πρόσφατη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του συζήτησαν με την ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας για τα χαρακτηριστικά των επαγγελμάτων του μέλλοντος αλλά και τη σημερινή γραφειοκρατία στην απασχόληση. Η συζήτηση είναι σημαντική μιας και η 4η βιομηχανική επανάσταση αλλάζει τον τρόπο που η ανθρώπινη και η τεχνητή νοημοσύνη αλληλοεπιδρούν και δημιουργούν ένα νέο χάρτη επαγγελμάτων. Πλέον, η γνώση, η τεχνολογία και η έρευνα βρίσκουν κεντρική θέση σε παραδοσιακές βιομηχανικές δραστηριότητες και τα νεοφυή σχήματα διαπρέπουν ανατρέποντας ξεπερασμένα μοντέλα λειτουργίας. Επίσης, η διοίκηση βάσει στόχων και η καινοτομία αποτελούν καθιερωμένες πρακτικές στις επιχειρήσεις που θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές, σε μια εποχή συνεχών προκλήσεων.
Όπως σημείωσαν οι επιχειρήσεις, το εργασιακό πλαίσιο είναι λειτουργικό, σε όρους 2023, όταν προσαρμόζεται στις διαφορετικές ανάγκες κάθε επαγγέλματος, βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα, δημιουργεί καλά αμειβόμενες δουλειές και διασφαλίζει τη νομιμότητα. Οι επιχειρήσεις ανέδειξαν τρεις καίριες προκλήσεις για τις οποίες πρέπει να συνεχιστεί η συζήτηση. Μια συζήτηση στην οποία το Υπουργείο ανταποκρίθηκε άμεσα με συνεχή διάθεση κατανόησης των προβλημάτων.
Πρώτον, το ρυθμιστικό πλαίσιο καλείται να επικαιροποιηθεί και να απλοποιηθεί περαιτέρω πριν ψηφιοποιηθεί ώστε να ανταποκριθεί στις διαφορετικές ανάγκες κάθε επαγγέλματος. Σήμερα, 1,3 εκατ. εργαζόμενοι (31% του συνόλου) έχουν επαγγέλματα υψηλής εξειδίκευσης, αξιοποίησης της γνώσης ή τεχνολογικού περιεχομένου. Η τρέχουσα θεώρηση του εργασιακού πλαισίου ότι τα επαγγέλματα αυτά εντάσσονται σε βάρδιες και ωράρια, όπως τα επαγγέλματα μικρότερης εξειδίκευσης, είναι ασύμβατο με την πραγματικότητα. Η λογική επιτάσσει την εξέλιξη του εργασιακού πλαισίου (και της ψηφιακής κάρτας) ώστε να περιλαμβάνει τα διαφορετικά χαρακτηριστικά αυτών των 1,3 εκατ. θέσεων. Σήμερα όμως προσπαθούμε να αλλάξουμε τα χαρακτηριστικά 1,3εκατ. θέσεων ώστε να διατηρηθεί μια εργασιακή λογική περασμένων δεκαετιών και μια ψηφιακή κάρτα που προσθέτει γραφειοκρατία. Συνεπώς, η συζήτηση για την άρση αγκυλώσεων στην εργασία του μέλλοντος θα λειτουργήσει προς όφελος όλων.
Δεύτερον, η προστασία του ανταγωνισμού και των εργαζόμενων προϋποθέτει τήρηση των κανόνων πρωτίστως από τους «πρωταθλητές» της αδήλωτης εργασίας. Με στοιχεία 2013-2020, η βιομηχανία (και οι οργανωμένες επιχειρήσεις γενικότερα) τηρεί τους κανόνες δήλωσης εργασίας κοντά στο 97%. Το ίδιο, δυστυχώς, δεν ισχύει σε κλάδους ή μεγέθη όπως ενδεικτικά η εστίαση, το μικρομεσαίο λιανεμπόριο, τα καταλύματα. Παραδόξως, οι δυσκαμψίες της ψηφιακής κάρτας μπορούν να επιβάλλουν υπέρμετρη γραφειοκρατία και εισπρακτική οπτική στους «πρωταθλητές» συμμόρφωσης, δηλαδή στις οργανωμένες επιχειρήσεις, παρά στις περιπτώσεις αυξημένης παραβατικότητας. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα γνωστής εταιρίας 24ωρης λειτουργίας, με 3.300 εργαζόμενους και 130.000 αλλαγές βάρδιας ετησίως. Παρά τη μεγέθυνση της Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού κατά 30% ώστε να ανταποκριθεί στη νέα γραφειοκρατία, παρατηρούνται 2.300 καταχωρήσεις βαρδιών (1,7% του συνόλου) που λογίζονται ως λανθασμένες. Συνήθως είναι συνεννοήσεις μεταξύ εργαζομένων για αντικαταστάσεις τελευταίας στιγμής χωρίς παράβαση των δικαιωμάτων τους, στην ουσία. Οι κανόνες είναι απαράβατοι φυσικά, αλλά για αυτές τις καταχωρήσεις μπορεί να επιβληθεί δυσανάλογο πρόστιμο έως €24εκατ. Συνεπώς, η συζήτηση χρήσης της ψηφιακής κάρτας κατά προτεραιότητα στους κλάδους μεγαλύτερης παραβατικότητας πρέπει να συνεχιστεί.
Τέλος, πρέπει να επιταχυνθεί η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και του υψηλού μη μισθολογικού κόστους της εργασίας. Μια προοπτική ανταπόκρισης στις τρεις αυτές προκλήσεις θα συνεισφέρει θετικά στην οικονομία και στη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων απασχόλησης.
