“Αναγκαία και εφικτή η υλοποίηση μιας συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής”, Άρθρο του Άκη Σκέρτσου, Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ για το αφιέρωμα στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” – Ιούλιος 2018

Τις δεκαετίες που οδήγησαν στην κρίση η  Ελλάδα υιοθέτησε πελατειακές πολιτικές γιγάντωσης του κράτους, οι οποίες με τη σειρά τους οδήγησαν στα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και σε ένα υψηλό δημόσιο χρέος, ένα μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο και, τέλος, ένα μεγάλο έλλειμα ανταγωνιστικότητας κόστους.  Η κρίση μας έμαθε λοιπόν ότι το κράτος-εργοδότης απέτυχε καθώς δεν μπορεί να υπηρετήσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι το κράτος δεν έχει ρόλο να παίξει στον μετασχηματισμό προς μια οικονομία της παραγωγής, των εξαγωγών και της καινοτομίας. Ένας τέτοιος ρόλος αφορά πρωτίστως στην άρση των διάσπαρτων αντικινήτρων που δρουν σωρευτικά και ενάντια στην ανάπτυξη της βιομηχανίας. Επιπλέον μπορεί να συμβάλλει με τομεακές πολιτικές ενδυνάμωσης βιομηχανικών κλάδων με συγκριτικό πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές.

Όμως οι αδύναμοι θεσμοί, δηλαδή η ασυνέχεια του κράτους στη χάραξη πολιτικών και η αδυναμία διυπουργικού συντονισμού σε σύνθετα ζητήματα, όπως είναι η βιομηχανική πολιτική, αποτελούν εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια.  Συγκεκριμένα, οι αδυναμίες συντονισμού σε θεσμούς που ρυθμίζουν την παραγωγή των αναγκαίων δεξιοτήτων από το εκπαιδευτικό σύστημα, τη διασύνδεση ερευνητικών ιδρυμάτων και πανεπιστημίων με τη βιομηχανία, τη χρηματοδότηση των επενδύσεων, το πλαίσιο αδειοδότησης, χωροθέτησης και εγκατάστασης-λειτουργίας μιας παραγωγικής επένδυσης, το κόστος ενέργειας, την αγορά εργασίας και φυσικά τη φορολογία παραγωγικών δραστηριοτήτων,  ορθώνουν αθροιστικά εμπόδια στην ανάπτυξη σύνθετων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Όσο δεν επιλύεται αυτή η υστέρηση στη χάραξη βιομηχανικής πολιτικής, η επιχειρηματικότητα θα μένει εγκλωβισμένη σε μικρά ανοργάνωτα σχήματα που επιβιώνουν άχαρα στην ημιπαρανομία ασκώντας αθέμιτο ανταγωνισμό.

Ακόμα και σήμερα δεν έχει γίνει κοινή συνείδηση πως όλα τα παραπάνω οδήγησαν στην αποβιομηχάνιση της Ελλάδας επειδή πλήττουν, ακόμα και σήμερα, δυσανάλογα και αθροιστικά ειδικά την ανταγωνιστική μεταποίηση που μεγαλώνει.  Διότι, αυτή λόγω  μεγέθους και οργάνωσης υποχρεούται να συμμορφώνεται με το θεσμικό πλαίσιο και συνεπώς να καταβάλλει όλο το κόστος των αδυναμιών του. Αυτή η πραγματικότητα όμως τελικά δε ζημιώνει μόνο τη «μεγάλη βιομηχανία», αλλά όλη την οικονομία και επιχειρήσεις κάθε μεγέθους.

Αυτό συμβαίνει επειδή, πάνω από όλα, η μεγάλη μεταποιητική μονάδα αποτελεί το κέντρο ενός οικοσυστήματος ευκαιριών για πολλές μικρότερες επιχειρήσεις. Η μεγάλη μονάδα εξασφαλίζει στη μικρότερη επιχείρηση που εντάσσεται σε αυτό το οικοσύστημα την ασφάλεια που χρειάζεται ώστε να αναλάβει το μεγάλο ρίσκο της οικονομικής επέκτασης. Συχνά, η μεγάλη επιχείρηση τη βοηθάει χρηματοδοτικά, με τεχνογνωσία και βέλτιστες πρακτικές, ώστε να σχεδιάσει νέες γραμμές και διαδικασίες παραγωγής, να αναβαθμίσει μηχανήματα και εργαλεία και να  εκπαιδεύσει το νέο προσωπικό που προσλαμβάνει. Μάλιστα, σε ένα τέτοιο πλαίσιο μια ΜμΕ προχωράει πιο εύκολα στην ανάπτυξη συνεργασιών με το εξωτερικό και την ένταξη της σε διεθνείς αλυσίδες αξίας της παραγωγικής οικονομίας, ενισχύοντας την εξωστρέφεια της χώρας.

Επιπλέον, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ενισχύεται η παροχή καινοτόμων υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας που υποστηρίζουν τις μεταποιητικές μονάδες, και όχι μόνο. Αυτές οι υπηρεσίες – από την πληροφορική και το βιομηχανικό σχεδιασμό έως την εκπαίδευση και επιμόρφωση προσωπικού – σε στενή συνεργασία με μια μεταποιητική βάση, η οποία έχει εύρος και βάθος και η οποία διαμορφώνεται από ένα ισορροπημένο μίγμα μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων αποτελούν, τελικά, το εισιτήριο μιας χώρας στον κόσμο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.  Το στοίχημα σήμερα για τη χώρα είναι η υλοποίηση μιας συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής που θα εξαλείψει όλα τα προαναφερόμενα αντικίνητρα. Έτσι θα προσελκυστούν εμβληματικές επενδύσεις αλλά και θα αναπτυχθούν ολόκληρα οικοσυστήματα νέων ΜμΕ. Επιπλέον,  πολλές υφιστάμενες ΜμΕ θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να μετασχηματιστούν,  να αναβαθμιστούν και να μεγαλώσουν.  Μόνο έτσι θα καλυφθεί το παραγωγικό κενό της χώρας,  θα αυξηθεί σημαντικά η ποιοτική απασχόληση και θα δημιουργηθεί νέα και υψηλής συμμόρφωσης φορολογητέα ύλη. Μόνο έτσι η χώρα θα εξέλθει οριστικά της κρίσης και θα ευημερήσει, αποκτώντας και τους πόρους για την άσκηση μιας αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής.

Για να γίνουν όμως αυτά τίθενται καταρχήν 4 προτεραιότητες:

1. Εξορθολογισμός της φορολογίας στην παραγωγή και τη μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα και για όλους τους εργαζόμενους.
2. Ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας.
3. Βελτίωση των όρων πρόσβασης σε χρηματοδότηση για την «Ελλάδα που παράγει».
4. Επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών σε όλο το φάσμα χωροθέτησης, εγκατάστασης και λειτουργίας.

Στην προώθηση των προτεραιοτήτων αυτών και όχι μόνο  μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά και η σύσταση υπουργείου βιομηχανίας, που αποτελεί πάγια  θέση του ΣΕΒ και ετέθη υπόψη του Πρωθυπουργού, από τις πρώτες ημέρες της θητείας του το 2015.