Αντιμετώπιση της ακρίβειας με προσήλωση στις αρχές της οικονομίας της αγοράς και μεταρρυθμίσεις

Άρθρο κ. Μιχάλη Μητσόπουλου, Διευθυντή Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος & Ρυθμιστικών Πολιτικών ΣΕΒ, στο αφιέρωμα ”Ακρίβεια και πληθωρισμός απληστίας”, περιοδικό Οικονομικά Χρονικά.

Τόσο η παγκόσμια όσο και η ελληνική οικονομία βρίσκονται αντιμέτωπες εδώ και χρόνια με πρωτόγνωρες προκλήσεις. Μέσα σε ένα περιβάλλον, στο οποίο γεωπολιτικές εξελίξεις, δημογραφικές τάσεις, φαινόμενα όπως η πανδημία και, κυρίως, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ανατρέπουν πραγματικότητες που οι προηγούμενες γενεές θεωρούσαν ως δεδομένες, κοινωνία, πολιτική και αγορά καλούνται να αναζητήσουν νέες ισορροπίες και να διατυπώσουν απαντήσεις σε δύσκολα ερωτήματα.

Σε αυτή την πρωτόγνωρη συγκυρία, οι χώρες που διεθνώς πρωτοπορούν στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και την ενσωμάτωσή τους σε τελικά προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και στις διαδικασίες παραγωγής, έχουν ένα κρίσιμο προβάδισμα στην αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργούνται και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που ορθώνονται μπροστά μας. Η χώρα μας έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια στην προώθηση μεταρρυθμίσεων και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που επιτρέπει αυτού του είδους την πρωτοπορία, όπως αναγνωρίζουν πολλές διεθνείς εκθέσεις. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές αφορούν κρίσιμα πεδία όπως, η αδειοδότηση παραγωγικών δραστηριοτήτων και επενδύσεων, η χωροταξία, οι υποδομές που είναι κρίσιμες για την αποτελεσματικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά και πτυχές του κράτους δικαίου, όπως ενδεικτικά είναι η μείωση της αναίτιας γραφειοκρατίας και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης.

Η συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας στα πεδία αυτά έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς όχι μόνο θα διασφαλίσει τη θέση μας στην ομάδα των πρωτοπόρων κρατών, αλλά επίσης διότι θα συμβάλλει στη σταθερή μείωση των αναποτελεσματικοτήτων που ακόμα αυξάνουν σημαντικά το κόστος παραγωγής και παροχής υπηρεσιών στην Ελλάδα. Το κόστος αυτό εισάγει μια σημαντική σφήνα χαμένης αξίας ανάμεσα στην τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής, τους μισθούς που είναι συμβατοί με τη μη μισθολογική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας και τα καθαρά έσοδα της κάθε επιχείρησης.

Πέρα από τη σταθερή προσήλωση στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια, υπάρχει φυσικά και η ανάγκη αντιμετώπισης των έκτακτων προκλήσεων. Σε ότι αφορά αυτές και, όπως ισχύει σε κάθε περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, τελικά ο καλύτερος οδηγός είναι η προσήλωση σε βασικές αρχές που στο πέρασμα του χρόνου έχουν αποδείξει την αξία τους. Έτσι, και στην παρούσα συγκυρία δεν πρέπει να λησμονούμε ότι:

– Η αποτελεσματική και ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς τελικά είναι κρίσιμη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η μακροχρόνια πρόοδος σε ότι αφορά τη διασφάλιση επάρκειας, ποιότητας και ανταγωνιστικής τιμής των αγαθών και υπηρεσιών που ζητάνε οι καταναλωτές.

– Για να λειτουργήσει η οικονομία της αγοράς πρέπει να στηρίζουμε τους θεσμούς που αποτελούν το θεμέλιο της. Μόνο όταν υπάρχει αυτή η στήριξη η κοινωνία θα εμπιστευτεί τους θεσμούς αυτούς και η εμπιστοσύνη αυτή δύσκολα κερδίζεται και εύκολα χάνεται.

– Από την πλευρά της πολιτείας, η προσήλωση στις αρχές του κράτους δικαίου σε ένα πλαίσιο οικονομίας της αγοράς και σεβασμού της δέουσας διαδικασίας, σε όλες τις συγκυρίες, είναι το κύριο εργαλείο οικοδόμησης και προάσπισης αυτής της εμπιστοσύνης. Σε περιόδους κρίσης πρόσκαιρες αποκλίσεις μπορεί να γίνουν χωρίς να χαθεί αυτή η εμπιστοσύνη, εφόσον φυσικά είναι αναλογικές και οι λόγοι για τους οποίους υιοθετούνται είναι εύκολα κατανοητοί.

– Από την πλευρά της αγοράς, η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα οφείλει να απομονώνει όσους παρασύρονται από τις σειρήνες ενός πρόσκαιρου
κέρδους. Άλλωστε, η ιστορία έχει δείξει ότι η αναζήτηση του πρόσκαιρου κέρδους υπονομεύει τα θεμέλια της σχέσης των επιχειρήσεων με τους πελάτες τους και την κοινωνία, μιας σχέσης που αποτελεί το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο της κάθε επιχείρησης.

– Η οικονομία της αγοράς προσφέρει την ελευθερία της επιλογής στον καταναλωτή, που με κάθε απόφαση αγοράς ψηφίζει. Η ελευθερία αυτή όμως σημαίνει και ευθύνη, καθώς η ψήφος έχει δύναμη. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι η προσφορά ανταποκρίνεται στις επιλογές του καταναλωτή και αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε σχέση με την τιμή αλλά και άλλους κρίσιμους παράγοντες, όπως η ποιότητα, η διαθεσιμότητα και το marketing. Η οικονομία της αγοράς, η εύρυθμη λειτουργία του ανταγωνισμού και η ενημέρωση έχουν, τελικά, τόσο μεγάλη σημασία, ακριβώς επειδή η δύναμη που έχει η ψήφος του καταναλωτή είναι ευθέως ανάλογη της ελευθερίας με την οποία επιλέγει.

Η ολοκλήρωση των κρίσιμων μεταρρυθμίσεων μαζί με την προσήλωση στις προαναφερόμενες αρχές αποτελούν συνεπώς το καλύτερο εχέγγυο για να πετύχουμε ταυτόχρονα χαμηλότερες τιμές, αυξημένη κερδοφορία των επιχειρήσεων ώστε να αποκτήσουν οικονομικές επιδόσεις εφάμιλλες των ευρωπαίων ανταγωνιστών τους και, κυρίως, την πραγματική σύγκλιση της ευημερίας των Ελλήνων προς τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους παρά τις προκλήσεις που ορθώνει η κλιματική αλλαγή. Για
αυτό το λόγο ο ΣΕΒ σταθερά και συστηματικά αναδεικνύει την ανάγκη συνέχισης του μεταρρυθμιστικού έργου, όπως, ενδεικτικά, μέσω της ετήσιας έρευνας Business Pusle, ενώ εκπονεί και υποβάλλει τεκμηριωμένες προτάσεις στις σχετικές διαβουλεύσεις.