Υπερφορολόγηση και μεσαία τάξη: Γιατί μας αφορά – Άρθρο κ. Μιχάλη Μητσόπουλου, Διευθυντή Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών του ΣΕΒ στο Πρώτο Θέμα, 7/7/2019

Για τους περισσότερους Έλληνες, στα χρόνια των μνημονίων, υπήρξαν συχνές μεταβολές στους φορολογικούς συντελεστές για τη φορολογία εισοδήματος και τις ασφαλιστικές εισφορές. Σίγουρα σε σύγκριση με την προ 2010 εποχή, ακόμα και για χαμηλόμισθους, σήμερα οι φόροι και οι εισφορές έχουν αυξηθεί. Όμως, ειδικά για τα πιο παραγωγικά στελέχη (ενδεικτικά, στέλεχος με καθαρά έσοδα 40.000 ευρώ το χρόνο) η επιβάρυνση σήμερα είναι η υψηλότερη της Ε.Ε. (60%), ενώ ακόμα και για στέλεχος με καθαρά έσοδα 20.000 ευρώ, το χρόνο, το κράτος απαιτεί σε φόρους και εισφορές το 44% της αμοιβής που καταβάλλει ο εργοδότης, που είναι η 7η υψηλότερη φορολογία στην Ευρώπη των 28.

Ορθολογικά λειτουργώντας, εργαζόμενοι υψηλών προσόντων αποφεύγουν να εργαστούν στην Ελλάδα και μεταναστεύουν. Δεν είναι τυχαίο ότι η πιο έντονη μετανάστευση στα χρόνια της κρίσης εντοπίζεται στις ηλικίες 20-34 ετών, στις οποίες ο πληθυσμός της χώρας έχει υποχωρήσει κατά 24% (από 2,4 εκατ. το 2008 σε 1,8 εκατ. κατοίκους το 2018), την ώρα που ο συνολικός πληθυσμός που γερνάει ταχύτατα μειώθηκε 3,4%. Μάλιστα, οι νέοι που μεταναστεύουν αποτελούν το τμήμα εκείνο της αυριανής αγοράς εργασίας με τις καλύτερες προοπτικές να πετύχει υψηλά εισοδήματα και να αναπτύξει τις δεξιότητες που χρειάζονται για την αξιοποίηση των ευκαιριών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Σημειώνεται ότι για τους νέους που μεταναστεύουν, και οι οποίοι είναι καλά καταρτισμένοι, πρόθυμοι να εργαστούν και έχουν διάθεση να εγκατασταθούν σε νέες πατρίδες, υπάρχουν διεθνώς καθιερωμένα επίπεδα αμοιβών και εφόσον μια χώρα επιθυμεί να τους προσελκύσει οφείλει να διαμορφώσει και το πλαίσιο για αντίστοιχες αμοιβές.

Μια διάσταση αυτών των εξελίξεων είναι ότι έτσι το κράτος τελικά χάνει χρήματα: ενώ το 2010 το κράτος εισέπραττε €5,4 δισ. φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων από τους φορολογούμενους με ετήσιο εισόδημα πάνω από €30.000, το 2015 μαζί με την έκτακτη εισφορά εισέπραξε €3,99 δισ. και το 2017, εν μέσω ανάκαμψης, μαζί με την ειδική εισφορά €3,89 δισ. Ο αριθμός αυτών των «προνομιούχων» φορολογούμενων μειώθηκε από 526 χιλιάδες το 2010 σε 276 χιλιάδες το 2015 και 239 χιλιάδες το 2017. Αντίστοιχα, κατά το 2017 το 3% των φορολογούμενων (7,6% το 2010) με ετήσια εισοδήματα άνω των €30.000 και με συνολικά δηλωμένα εισοδήματα το 17,7% του συνόλου κατέβαλλε το 42% του συνόλου των φόρων και της εισφοράς. Οι εξελίξεις αυτές αναδεικνύουν πως λόγω της υπερπροοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος, κάθε ένας από τους εργαζόμενους με καλή εκπαίδευση και υψηλές δεξιότητες που μεταναστεύει ή που χάνει την εργασία του στην Ελλάδα αφήνει ένα δυσανάλογα μεγάλο κενό στα δημόσια έσοδα.

Υπάρχει μια ακόμα διάσταση: με την υπερφορολόγηση των ανώτερων εισοδηματικών κλιμακίων και ουσιαστικά τη διαχρονική συρρίκνωση όσων εντάσσονται σε αυτά, μειώνεται στην πράξη η πιθανότητα ένας μη προνομιούχος που εργάζεται δημιουργικά να ανέλθει σε αυτά τα κλιμάκια.

Επειδή η ανταγωνιστική φορολογία σε εργασία και παραγωγή αποτελεί στοίχημα επιβίωσης για τη χώρα, θα πρέπει να μειωθούν οι υπερβολές της υπερπροοδευτικής και υψηλής φορολόγησης στα εισοδήματα φυσικών προσώπων. Σίγουρα όσοι έχουν υψηλότερα εισοδήματα μπορούν και πρέπει να συμβάλλουν περισσότερο στα κοινά βάρη ώστε να έχει πόρους το κοινωνικό κράτος, το οποίο από την άλλη οφείλει να είναι αποτελεσματικό. Αλλά με τις υφιστάμενες φορολογικές υπερβολές τα έσοδα του κράτους τελικά από τους φόρους επί των καλύτερων εισοδημάτων μειώνονται, και είναι προς το συμφέρον των πολλών και μη προνομιούχων πολιτών αυτή η κατάσταση να αλλάξει.