Η Ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας 2006 – 2007: Ανάλυση με βάση την Έκθεση του World Economic Forum

Η χώρα μας βρίσκεται σε μία κρίσιμη συγκυρία. Οικονομικά πρέπει να ανακτήσει τον υψηλό δυναμισμό της και να δώσει τη μάχη της επιβίωσης και ανάπτυξης μέσα σε μία «σκληρή» Ευρώπη των 25 και μέσα σ’ ένα ακόμη σκληρότερο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Πολιτικά, έχοντας κερδίσει τη μάχη της δημοκρατίας πρέπει να αντιμετωπίσει με νηφαλιότητα τις προκλήσεις τόσο στην ευρύτερη πολιτισμική περιοχή όσο και στη στενότερη γεωπολιτική σφαίρα της. Κοινωνικά, έχοντας φτιάξει ένα απαραίτητο δίκτυο κοινωνικής προστασίας πρέπει να το καταστήσει οικονομικά βιώσιμο και πρακτικά πιο αποτελεσματικό –μπροστά στο διαρκώς διογκούμενο φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού.

Οι προϋποθέσεις για να επιτύχουμε δεν είναι απαγορευτικές.  Η ανάπτυξη της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια, περιλαμβανομένου και του τρέχοντος, ήταν κατά πολύ υψηλότερη από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Εάν κάθε χρόνος είναι μία νέα αφετηρία, η χώρα ξεκινάει με τις επενδύσεις, ιδιωτικές και δημόσιες, να ανακάμπτουν, με τον τουρισμό να δείχνει σημεία βελτίωσης, με τη μεταποίηση να διατηρεί ένα σώμα ανταγωνιστικών μονάδων που κρατούν θετικές τις μεταβολές στη βιομηχανική παραγωγή, με τις κατασκευές να συνεχίζουν να αυξάνονται.

Για να κερδίσουμε όμως το στοίχημα βελτίωσης της εθνικής μας ανταγωνιστικότητας και να επιτευχθεί η πραγματική σύγκλιση του βιοτικού μας επιπέδου με αυτό των ευρωπαίων εταίρων μας, σε εύλογο χρονικό διάστημα, χρειάζονται ακόμα μεγάλες προσπάθειες. Δυστυχώς, όλοι οι έγκυροι διεθνείς οργανισμοί τοποθετούν ακόμη την Ελλάδα χαμηλά στις κατατάξεις τους. Το ενθαρρυντικό όμως είναι ότι μερικοί από αυτούς διαπιστώνουν μια αναστροφή της πτωτικής πορείας:

• • Στα αποτελέσματα της φετινής έρευνας του World Economic Forum, τα οποία παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση, διακρίνεται μικρή βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες επιδόσεις μας όχι όμως και στη συγκριτική θέση της Ελλάδας, η οποία παραμένει στην 47^η θέση, την ίδια που κατείχε και το 2005. Η θέση αυτή είναι η χειρότερη μεταξύ των μελών της ΕΕ εκτός της Πολωνίας που βρίσκεται αμέσως μια θέση παρακάτω στην 48^η.

• • Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση Ανταγωνιστικότητας 2006 του International Institute for Management Development (IMD), η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της ανατρέποντας την πτωτική της πορεία των προηγούμενων 5 ετών, καταλαμβάνοντας την 42^η θέση μεταξύ 61 χωρών ενώ το 2005 βρισκόταν στην 50^η. Η άνοδος αυτή 8 θέσεων στο δείκτη του IMD συνδέεται με τη βελτίωση που παρουσίασε η χώρα μας στους περισσότερους επιμέρους δείκτες.

• • Βελτίωση επίσης παρατηρείται και στην τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας «Doing Business 2007» στην οποία η Ελλάδα βελτιώνει τη θέση της στην κατάταξη κατά δύο θέσεις, από την 111^η στην 109^η μεταξύ 175 χωρών. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να είναι τελευταία μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ.

• • • • Οι δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη αλλά και η ενσωμάτωση της καινοτομίας και της σύγχρονης τεχνολογίας μέσα στις περισσότερες επιχειρήσεις αλλά και στους οργανισμούς του δημοσίου, είναι ανεπαρκείς.

        Στους διαρθρωτικούς δείκτες της Eurostat η Ελλάδα δυστυχώς παρουσιάζει φτωχές επιδόσεις:

        • • Η ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα.
          • Η χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας δεν είναι αρκετά διαδεδομένη.

• Επιπλέον, μεταξύ των κρατών – μελών της ΕΕ, η Ελλάδα συνεχίζει να παρουσιάζει μεγάλες απώλειες ανταγωνιστικότητας τιμών και κόστους καταλαμβάνοντας συγκριτικές θέσεις σημαντικά χαμηλότερες από το μέσο όρο της δεκαετίας 1995 – 2005.

Στην τελευταία Ετήσια Έκθεση για την Ανταγωνιστικότητα 2005 του Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης διαπιστώνεται ομόφωνα, από όλους τους φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους, ότι δεν εφαρμόζονται  συστηματικά οι προτάσεις των προηγούμενων εκθέσεων ανταγωνιστικότητας και υποδεικνύεται ότι η προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί σε κρίσιμους τομείς, στους οποίους η υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα και με αποφασιστικά βήματα.

Η πρόσφατη υποβολή του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ) για την υλοποίηση των στόχων της Λισσαβόνας, αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητά της και να αξιοποιήσει πλήρως το ανθρώπινο δυναμικό της.

Αν δουλέψουμε από κοινού, αξιοποιώντας και προωθώντας τα σημεία συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων και αφήνοντας στο πλάι τα λίγα στα οποία οι απόψεις μας διαφέρουν, μπορούμε να πετύχουμε πραγματικές μεταρρυθμίσεις, που θα απεγκλωβίσουν τη χώρα μας από την υστέρηση που παρουσιάζει σε πάρα πολλούς τομείς και κατ’ επέκταση σε δείκτες, που διαμορφώνουν τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.

Ο ΣΕΒ έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμος να διαβουλεύεται επί μονίμου βάσεως µε τους κοινωνικούς εταίρους και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών µε στόχο την ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών και την προώθηση συγκεκριμένων δράσεων.

Η εμπειρία από τη λειτουργία των σύγχρονων και πετυχημένων επιχειρήσεων μας διδάσκει ότι σε περιόδους οργανωτικών, λειτουργικών και άλλων θεσμικών αλλαγών είναι απαραίτητο να τίθενται σαφείς αλλά περιορισμένοι στόχοι, να δεσμεύονται  οι απαραίτητοι ανθρώπινοι και χρηματικοί πόροι και να μεταλαμπαδεύει η διοίκηση την ανάγκη για την υλοποίηση των στόχων αυτών στο σύνολο της επιχείρησης.

Αυτή οφείλει να είναι και η προσέγγισή μας σήμερα.

Σε αυτό το πλαίσιο, χρειάζεται να αναλάβουμε άμεσα δράση για τομείς όπως η ταχεία και αποτελεσματική προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η αντιμετώπιση των προβλημάτων του ασφαλιστικού συστήματος, η ανάπτυξη της έρευνας, των νέων τεχνολογιών και καινοτομιών. Η ανάγκη για άμεση δράση σε αυτούς τους τομείς αποτελεί κοινή διαπίστωση και συμφωνία όλων των κοινωνικών εταίρων. Οφείλουμε να αναλάβουμε συλλογικά ευθύνη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ανταγωνιστικότητας της χώρας μας. Η βελτίωσή της δεν θα μας επιτρέψει απλώς να βελτιώσουμε τη θέση μας στις διάφορες κατατάξεις που δημοσιεύονται από τους γνωστούς διεθνείς οργανισμούς, αλλά κυρίως θα μας επιτρέψει να έχουμε νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες αύξηση της απασχόλησης, βελτίωση στα δημόσια έσοδα, μείωση της τάσης για μετακίνηση επιχειρήσεων εκτός Ελλάδος και θα αυξήσει τα κίνητρα για εγκατάσταση επιχειρήσεων εντός της χώρας μας.

Είναι ενθαρρυντικό ότι το 2005 φαίνεται μια αντιστροφή της φθίνουσας πορείας που σημείωνε η ανταγωνιστική θέση της Ελλάδας τα προηγούμενα χρόνια. Ας την αξιοποιήσουμε για μονιμότερα αποτελέσματα. Ας στοχεύσουμε και εμείς στην κορυφή.

Δημήτρης Δασκαλόπουλος
Πρόεδρος του ΣΕΒ