Ομιλία του Διευθύνοντος Συμβούλου του Ομίλου Eurobank EFG κ. Νικόλαου Νανόπουλου, στην τελετή βράβευσης του Διαγωνισμού Εφαρμοσμένης Έρευνας & Καινοτομίας “Η Ελλάδα Καινοτομεί!”, 5/7/2011, Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»
Με ιδιαίτερη χαρά εκ μέρους του Ομίλου Eurobank EFG σας υποδεχόμαστε εδώ, στο φιλόξενο και εντυπωσιακό χώρο του Ελληνικού Κόσμου, που δημιούργησε το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Απόψε βραβεύουμε τέσσερις προτάσεις που επέλεξε η Επιστημονική Επιτροπή του Διαγωνισμού Έρευνας και Καινοτομίας, από τις 21 που προκρίθηκαν στην τελική φάση του Διαγωνισμού, τον οποίο συνδιοργανώσαμε ο ΣΕΒ μαζί με την Eurobank. Νομίζω ότι και από συμβολική άποψη δεν θα μπορούσαμε να επιλέξουμε έναν πιο κατάλληλο χώρο, αφού ο Ελληνικός Κόσμος αποτυπώνει τη δυναμική συμβολή της ιδιωτικής χορηγικής δραστηριότητας σε μείζονες τομείς κοινωνικής προσφοράς.
Σημειολογικά σημαντική είναι και η συγκυρία που πραγματοποιείται η εκδήλωση αυτή. H χώρα μας βρέθηκε σε ένα φαύλο κύκλο δημοσιονομικού εκτροχιασμού, βαθιάς ύφεσης και διεθνούς περιθωριοποίησης. Η απεμπλοκή της από την απόλυτα αδιέξοδη αυτή κατάσταση απαιτεί ιστορικές υπερβάσεις, επίπονες θυσίες και μεγάλες αλλαγές.
Όμως, σε αυτήν ακριβώς την κρίσιμη, την ύστατη στιγμή, και πριν μερικές μέρες, η χώρα μας έδειξε υπευθυνότητα και θάρρος, προχωρώντας στην υιοθέτηση ενός επίπονου αλλά αναγκαίου Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής και Μεταρρυθμίσεων και τους Εφαρμοστικούς του Νόμους. Αυτή η ιστορικής σημασίας απόφαση, που μας απομάκρυνε από ανεξέλεγκτες περιπέτειες και την απαξίωση, ήταν η σοβαρή απάντηση που περίμεναν οι εταίροι μας, ώστε να προχωρήσει το νέο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα. Ένα πρόγραμμα που θα συμβάλλει στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα, και θα μας δώσει το πολύτιμο περιθώριο για να υλοποιήσουμε τα κατάλληλα μέτρα, και να πραγματοποιήσουμε τις απαραίτητες αλλαγές και προσαρμογές. Στόχος στον οποίο όλοι πρέπει να στοιχηθούμε αποφασιστικά για να σταθεροποιήσουμε την οικονομία μας, να αποκαταστήσουμε σταδιακά την εμπιστοσύνη στις προοπτικές της, και να περάσουμε σε ένα νέο αναπτυξιακό κύκλο, που είναι η μόνη ασφαλής προϋπόθεση ώστε να βγούμε οριστικά από την κρίση.
Αν η δημοσιονομική προσπάθεια και οι μεταρρυθμίσεις δεν συνδεθούν άρρηκτα με ένα ισχυρό αναπτυξιακό σχέδιο –ένα αναπτυξιακό σοκ- τότε θα παγιδεύσουμε την οικονομία μας σε έναν ατελέσφορο υφεσιακό κύκλο, με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Πρέπει επομένως να επανεκκινήσουμε την οικονομία σε αναπτυξιακή κατεύθυνση με άξονες, τον περιορισμό του δημόσιου τομέα και την ώθηση των μεγάλων θεσμικών και διαρθρωτικών αλλαγών, σε συνδυασμό με τις αποκρατικοποιήσεις, τις ξένες επενδύσεις, την απορρόφηση πολύτιμων κοινοτικών πόρων και την αξιοποίηση των προγραμμάτων της ΕΕ, αλλά και την ιδιωτική επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, με σύμμαχο τον τραπεζικό τομέα της χώρας.
Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα με βάση μια στρατηγική ανάπτυξης, που θα θεμελιώνεται στη διεύρυνση της παραγωγικής μας βάσης και την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, στην εξωστρέφεια και τον εξαγωγικό προσανατολισμό της οικονομίας, με προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, με έμφαση στην καινοτομία, την έρευνα, τη γνώση. Μόνο έτσι θα ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητά μας, θα αποκαταστήσουμε την κλονισμένη εμπιστοσύνη, και θα διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον φιλικό προς την επιχειρηματικότητα, που θα κινητοποιεί επιχειρηματικά κεφάλαια, θα προσελκύει επενδύσεις και θα δημιουργεί ευκαιρίες και απασχόληση. Ήδη, εμφανίζονται ορισμένα θετικά σημάδια ανάκαμψης στους εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας, που δεν εξαρτώνται από την εσωτερική ζήτηση, όπως είναι οι εξαγωγές ή ο τουρισμός. Επίσης, αρχικό επενδυτικό ενδιαφέρον παρουσιάζεται σε τομείς όπως η ενέργεια, οι υποδομές ή ο τουρισμός, που όμως συναρτάται με την πρόοδο στη σταθεροποίηση της οικονομίας μας.
Πρέπει επομένως να πάψουμε να μεμψιμοιρούμε και να ασχολούμαστε με καταστροφολογικά σενάρια. Πρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, και να συμβάλλουμε όλοι ενεργά, ο καθένας με τον τρόπο του, στην προσπάθεια ανάταξης της οικονομίας μας.
Σε ένα τέτοιο σχέδιο ανάπτυξης, η έμφαση στη γνώση και την καινοτομία δεν μπορεί παρά να αποτελεί βασικό πυλώνα στρατηγικής σημασίας.
Η ανάπτυξη των κοινωνιών και η μακρόχρονη διαδρομή τους προς όλο και πιο σύνθετες μορφές πολιτισμού και οικονομικής προόδου, ήταν ανέκαθεν μια περιπέτεια μάθησης, παραγωγής νέας γνώσης και ενσωμάτωσής της στις μεθόδους παραγωγής. Έτσι, η διάχυση της γνώσης και η αξιοποίηση της καινοτομίας, αποτέλεσαν τις κινητήριες δυνάμεις της αλλαγής, της εξέλιξης και της κοινωνικής ευημερίας.
Δυστυχώς, η εικόνα με βάση τους αριθμούς στη χώρα μας δεν είναι ενθαρρυντική στον τομέα αυτό. Βρισκόμαστε σε εξαιρετικά χαμηλή θέση σε ό,τι αφορά τις ακαθάριστες εθνικές δαπάνες στην έρευνα και την καινοτομία, που έχουν παραμείνει στάσιμες, στο 0,58% του ΑΕΠ, με τον ιδιωτικό τομέα να συμβάλλει μόνο το 27% του συνόλου, έναντι 64% κατά μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως μέτρο σύγκρισης είναι ενδεικτικό ότι ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο 2%.
Την ώρα λοιπόν που η Ευρώπη –στο πλαίσιο και της στρατηγικής της Λισαβόνας– επενδύει στην έρευνα εξαγγέλλοντας την εμβληματική πρωτοβουλία “Ένωση καινοτομίας” και αναγνωρίζοντας την ως μοναδικό αναπτυξιακό δρόμο για την τρέχουσα δεκαετία, η θέση της Ελλάδας στο Δείκτη Καινοτόμων χωρών για το 2010, είναι μάλλον απογοητευτική, καταλαμβάνοντας την 19η θέση μεταξύ 27 χωρών.
Κυρίες και κύριοι,
Εμείς στην Eurobank, πιστεύουμε πως η χώρα μας έχει τις δυνατότητες και το αναπτυξιακό απόθεμα που χρειάζεται για να ξεπεράσει την κρίση. Ακριβώς γι’ αυτό, η κρίση δεν έχει αποθαρρύνει, αλλά αντίθετα, έχει ενδυναμώσει τη στρατηγική μας να κινούμαστε δυναμικά με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, που στηρίζουν πολύπλευρα την αναπτυξιακή προσπάθεια.
Όταν πριν από περίπου ένα χρόνο, μαζί με το ΣΕΒ αποφασίσαμε να προκηρύξουμε αυτό το διαγωνισμό, πιστεύαμε, και σήμερα το πιστεύουμε ακόμα περισσότερο, ότι σε πείσμα των δυσκολιών, της αβεβαιότητας και της δυσπραγίας, υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα. Υπάρχει η Ελλάδα της γνώσης, των ιδεών, της αναζήτησης, και της προσπάθειας, η Ελλάδα που πιστεύει στις ικανότητές της και χτίζει το μέλλον της, διαψεύδοντας αυτούς που την αδικούν ή την υπονομεύουν.
Όλο αυτό το διάστημα, συναντήσαμε επιστήμονες και ερευνητές που αθόρυβα αλλά με όραμα και πείσμα, δουλεύουν συστηματικά, έχουν πρωτοποριακές ιδέες, κερδίζουν διακρίσεις και προάγουν την έρευνα αιχμής. Και όλα αυτά, μέσα σε ένα περιβάλλον, το οποίο αν δεν συνιστά τροχοπέδη, πάντως δεν αποτελεί πλεονέκτημα σε σχέση με τις αντίστοιχες ερευνητικές κοινότητες σε συγκρίσιμες με την Ελλάδα χώρες.
Παράλληλα, υπάρχει και ένας άλλος κόσμος που με το ίδιο πείσμα και διάθεση δημιουργίας, κινείται κόντρα στο ρεύμα με όραμα που ξεπερνά την σκληρή συγκυρία της κρίσης. Μέσα από την καθημερινή μας δραστηριότητα, ξέρουμε πως υπάρχει και μια, ανήσυχη και δημιουργική επιχειρηματική κοινότητα, έτοιμη να αναλάβει πρωτοβουλίες και στο μέτρο που είναι απαραίτητο, επιχειρηματικούς κινδύνους. Ο κόσμος της υγιούς ιδιωτικής επιχειρηματικότητας πρέπει και μπορεί να ηγηθεί στην μεγάλη αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.
Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο κόσμους πρέπει να χτιστούν γέφυρες δημιουργικής συνεργασίας, καθώς η καινοτομία και οι νέες ιδέες πρέπει να υποστηρίζονται και να βρίσκουν έδαφος εφαρμογής στην παραγωγική διαδικασία και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Έτσι μόνον, μπορεί να ενισχύεται και να αναβαθμίζεται συνεχώς, η παραγωγικότητα, η ποιότητα, και η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγουμε. Έτσι μόνον, διαφοροποιείται κανείς και αποκτά αξία αυτό που παράγει, σ’ ένα έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.
Αυτή η δημιουργική συνάντηση, μεταξύ της ερευνητικής κοινότητας και του επιχειρηματικού κόσμου, είναι η πεμπτουσία της πρωτοβουλίας για το διαγωνισμό “Η Ελλάδα Καινοτομεί!”
Πιστεύω πως το μεγάλο ενδιαφέρον συμμετοχής στο Διαγωνισμό, και κυρίως η ποιότητα και το επίπεδο της συντριπτικής πλειοψηφίας των προτάσεων δικαίωσαν τις προσδοκίες μας. Με μεγάλη χαρά επίσης, μπορώ να ανακοινώσω ότι έχουμε ήδη τους πρώτους καρπούς αυτής της συνάντησης, με συμφωνίες για να περάσουν στη φάση της παραγωγής, ορισμένες από τις ιδέες που είδατε να εκτίθενται. Η δική μας συμβολή είναι η τήρηση της δέσμευσης που είχαμε αναλάβει να χρηματοδοτήσουμε, στο πλαίσιο πάντα των κανόνων που ακολουθούμε, τέτοιες επιχειρηματικές δράσεις, που θα αναπτυχθούν με βάση προτάσεις του διαγωνισμού.
Θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω όλους όσους συμμετείχαν στο διαγωνισμό. Η επιλογή ανάμεσα στις 324 πολύ αξιόλογες προτάσεις που υποβλήθηκαν, ήταν δύσκολη και η βράβευση ορισμένων εξ αυτών, έχει καθαρά συμβολική αξία. Σε αυτούς τους πολύ ξεχωριστούς ανθρώπους θέλουμε να πούμε: μην αισθάνεστε ότι είστε μόνοι. Θα είμαστε δίπλα, αρωγοί και υποστηρικτές στο έργο σας. Γιατί πιστεύουμε ότι μέσα από τη συνάντηση όλων των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας μας, θα ξεπεράσουμε τις δυσκολίες του σήμερα, και θα χτίσουμε το μέλλον που μας αξίζει.
Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής, διακεκριμένους επιστήμονες και ερευνητές –χωρίς να τους κατονομάσω έναν έναν μήπως και αδικήσω κάποιον–, που διασφάλισαν το υψηλό επίπεδο αξιολόγησης των προτάσεων. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πρόεδρο του ΣΕΒ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλο και τους συνεργάτες του, που πίστεψαν στην πρωτοβουλία αυτή εκφράζοντας τις ανησυχίες και τις αναζητήσεις του επιχειρηματικού κόσμου.
