2+1 προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανία φαρμάκου
Άρθρο κας Μάγκυς Αθανασιάδη, Διευθύντριας Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας ΣΕΒ, στο αφιέρωμα “Το φάρμακο ως κλάδος της ελληνικής οικονομίας”, Το Βήμα της Κυριακής
Το φάρμακο αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους παγκοσμίως, με έσοδα που προσεγγίζουν τα 1,5 τρισ. Δολάρια για το 2022. Η ελληνική βιομηχανία φαρμάκου έχει σημειώσει μια εντυπωσιακά ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία, με σημαντική στροφή στην καινοτομία και ως εκ τούτου αύξηση πωλήσεων και εξαγωγών. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, η παραγωγή φαρμάκου στην Ελλάδα άγγιξε τα €1,9 δισεκ. το 2022 με ανοδική τάση. Πάνω από 29.000 άτομα εργάζονται στον κλάδο, ενώ οι εξαγωγές προσεγγίζουν τα 2,6 δις ευρώ και κατευθύνονται σε 140 χώρες. Ένα πρωτοφανές ποσό που θα ξεπεράσει τα 1,2 δις πρόκειται να επενδυθεί από τις φαρμακευτικές μέχρι το 2026, προκειμένου η ελληνική φαρμακοβιομηχανία να κεφαλαιοποιήσει την ανοδική της πορεία και να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή της όχι μόνο σε γενόσημα, αλλά και σε πρωτότυπα φάρμακα. Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί ότι με βάση επίσης στοιχεία του ΙΟΒΕ, η δαπάνη της βιομηχανίας παραγωγής φαρμάκου για Ε&Α αποτελεί το 8% των συνολικών δαπανών για Ε&Α στη χώρα μας. Το οικοσύστημα καινοτομίας είναι επίσης εξαιρετικά δυναμικό με 110 νεοφυείς επιχειρήσεις στο χώρο των επιστημών υγείας και διεθνούς φήμης επιστήμονες που στελεχώνουν τα πανεπιστήμια, τα νοσοκομεία και τα ερευνητικά μας κέντρα.
Συνεπώς, υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε ο κλάδος του φαρμάκου στη χώρα μας να απελευθερώσει την ισχυρή δυναμική του. Υπάρχουν όμως και σημαντικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα ώστε να υποστηριχθεί και να συνεχιστεί η αναπτυξιακή πορεία του κλάδου. Συγκεκριμένα:
Νούμερο ένα στόχος του κλάδου θα πρέπει να είναι η δημιουργία δυναμικών οικοσυστημάτων στα οποία θα συνεργάζονται ερευνητές, startups, βιομηχανίες και επενδυτές, με στόχο την ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων. Εργαλεία, όπως τα clusters και τα κέντρα καινοτομίας που στο εξωτερικό έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη τέτοιων οικοσυστημάτων, θα πρέπει να αξιοποιηθούν περαιτέρω. Στον ΣΕΒ πρωτοστατούμε μέσω της πρωτοβουλίας Healthcare & Life Sciences Meetups στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος όπου φαρμακοβιομηχανία, startups, πανεπιστήμια, ερευνητικά και διαγνωστικά κέντρα και νοσοκομεία συναντιούνται συστηματικά και διερευνούν αμοιβαία επωφελείς συνέργειες και συνεργασίες. Δεδομένου του ότι ο χρόνος ανάπτυξης νέων φαρμάκων είναι κατά μέσο όρο 7 χρόνια με κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων, σημαντική είναι και η δημιουργία ενός εξειδικευμένου επενδυτικού ταμείου, με αντικείμενο τη χρηματοδότηση συμπράξεων για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων στον κλάδο του φαρμάκου.
Ένας δεύτερος σημαντικός στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη κλινικών μελετών. Οι κλινικές μελέτες αποτελούν για την Ελλάδα μία μεγάλη ευκαιρία, η οποία παραμένει, εν πολλοίς, ανεκμετάλλευτη. Στην Ευρώπη για κλινικές μελέτες επενδύονται ετησίως περίπου 38 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση με τη χώρα μας (πληθυσμιακά), η Ουγγαρία προσελκύει 5 φορές περισσότερες, η Δανία 30 φορές περισσότερες και το Βέλγιο προσελκύει 70 φορές περισσότερες επενδύσεις σε φαρμακευτική Έρευνα & Ανάπτυξη.
Η ασάφεια και η έλλειψη προτυποποίησης των διαδικασιών στα Ελληνικά νοσοκομεία, η απουσία ενός ατόμου αναφοράς για την επίλυση προβλημάτων, η έλλειψη οικονομικών κινήτρων αλλά και της κατάλληλης εκπαίδευσης είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που δημιουργούν ένα μη φιλικό περιβάλλον για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών στην Ελλάδα. Ο ΣΕΒ συμμετέχει στην ειδική Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Υγείας για την Κλινική Έρευνα, προκειμένου να συμβάλει στην άρση των εμποδίων για την υλοποίηση περισσότερων κλινικών μελετών.
Τρίτος αλλά ίσως σημαντικότερος στόχος, είναι η διασφάλιση επαρκούς και κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο κεφάλαιο ήταν και είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Όμως η αναπτυξιακή πορεία των τελευταίων χρόνων και η συνεπαγόμενη αύξηση της ζήτησης, έχει οδηγήσει σε σοβαρές ελλείψεις ταλέντου. Στον ΣΕΒ επιδιώκουμε να συμβάλουμε στον επαναπατρισμό Ελλήνων της διασποράς, μέσω της πλατφόρμας IG@work (www.igwork.gr). Απώτερος στόχος της πρωτοβουλίας του ΣΕΒ είναι η ενίσχυση στην πράξη της δυνατότητας των επιχειρήσεων να βρίσκουν ανθρώπινο δυναμικό με τις κατάλληλες δεξιότητες τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.
