Απαλλαγή έντοκου χρηματικού δανείου τόσο από Φ.Π.Α. όσο και από τέλη χαρτοσήμου

Χάρης Σταμπουλής
Δικηγόρος ΜΔΕ, Δικηγορική Εταιρεία Ποταμίτης Βεκρής

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις –  26 Ιουλίου 2023

Με τις με αριθμούς 1574-1575/2022 αποφάσεις του το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι η χορήγηση έντοκου χρηματικού δανείου ως διάθεση κεφαλαίου σε τρίτον, έναντι του οποίου (κεφαλαίου) καταβάλλεται η δέουσα αμοιβή υπό μορφή τόκων, συνιστά παροχή υπηρεσιών από επαχθή αιτία και ως εκ τούτου περιλαμβάνεται, κατ’ αρχήν, μεταξύ των πράξεων που είναι αντικείμενο Φ.Π.Α. (άρθρο 2 του Κώδικα Φ.Π.Α.), πλην όμως απαλλάσσεται αυτού κατά το άρθρο 22 παρ. 1 περ. κγ΄ του ίδιου Κώδικα. Εξειδικεύτηκε ότι αντικείμενο του Φ.Π.Α. συνιστούν οι συμβάσεις έντοκων χρηματικών δανείων συλλήβδην και όχι μόνον οι τόκοι, οι οποίοι απορρέουν από αυτές και αποτελούν την αμοιβή εκείνου που χορηγεί το δάνειο για τη διάθεση του κεφαλαίου σε τρίτον και, ως εκ τούτου, την κατ’ άρθρο 19 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντιπαροχή, η οποία λαμβάνεται ως φορολογητέα αξία.

Παράλληλα, το ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Χώρας επιβεβαίωσε ότι το άρθρο 15 παρ. 1 περ. α΄ του Κ.Ν.Τ.Χ., καθ’ ο μέρος επιβάλλει τέλος χαρτοσήμου επί συμβάσεων έντοκων χρηματικών δανείων, καταργήθηκε από 1.1.1987 δυνάμει της διατάξεως του άρθρου 57 παρ. 1 του ν. 1642/1986 (ήδη άρθρο 63 παρ. 1, περ. β΄ του ν.2859/2000), διότι κατά τη ρητή πρόβλεψη της διατάξεως αυτής καταργήθηκαν οι διατάξεις για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στις πράξεις του άρθρου 2 του Κώδικα Φ.Π.Α.

Σχόλιο:
Η εξεταζόμενη απόφαση -σε συνέχεια των με αριθμούς 2163-4/2020, 2323-5/2020 αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας- επιβεβαίωσε την νομολογιακή κρίση ότι όλα τα έντοκα χρηματικά δάνεια από ενάρξεως του Κώδικα Φ.Π.Α. -δηλαδή από 1.1.1987- δεν θα έπρεπε να έχουν υπαχθεί σε τέλη χαρτοσήμου.

Ενώ, λοιπόν, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών άρχισε να ακολουθεί την ανωτέρω νομολογία και οι επιχειρήσεις δικαιολογημένα ξεκίνησαν να οργανώνουν με αυτά τα δεδομένα την χρηματοδότησή τους, ο νομοθέτης προέβη σε ανατροπή της. Συγκεκριμένα, με τη διάταξη του άρθρου 172 του νόμου 4972/2022, τροποποίησε τη διάταξη που καταργούσε τα τέλη χαρτοσήμου σε πράξεις στις οποίες επιβάλλεται Φ.Π.Α., αποσαφηνίζοντας ότι η εν λόγω κατάργηση δεν θίγει τις διατάξεις για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στα έντοκα δάνεια και λοιπές χρηματοδοτήσεις, καθώς και στους απορρέοντες συμβατικούς τόκους.

Εξαιρέθηκαν, δηλαδή, ρητά τα έντοκα χρηματικά δάνεια από την απαλλαγή από τα τέλη χαρτοσήμου. Η διάταξη αυτή, μάλιστα, ενώ ψηφίστηκε στις 23.9.2022, άρχισε να εφαρμόζεται αναδρομικά από την 1.1.2021.

Κατόπιν, λοιπόν, της νομοθετικής ανατροπής της διαμορφωθείσας νομολογίας του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου της Χώρας, οι -συναφθείσες από 1.1.2021- έντοκες δανειακές συμβάσεις δεν υπόκεινται, μεν, σε Φ.Π.Α., υπόκεινται όμως κανονικά σε τέλη χαρτοσήμου 2,4%.