Άρθρο του κ. Χάρη Κυριαζή στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» με θέμα: «Backtracking ή ολική επαναφορά», 29/10/2017

Συνειδητοποιείται σταδιακά ότι για την ανάκτηση των χαμένων θέσεων εργασίας και τη βελτίωση των εισοδημάτων, είναι απαραίτητο να υποστηρίζουμε τους παραγωγικούς τομείς των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών & υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, η παραγωγική ανασυγκρότηση χρειάζεται μια Ελλάδα που είναι διεθνώς ελκυστική  στις επενδύσεις, λόγω του επενδυτικού σοκ που πλέον απαιτείται. Μέχρις εκεί έχουμε κοινό τόπο με τους κοινωνικούς εταίρους και τα κόμματα – όμως οι περισσότερες πλευρές δεν προχωρούν στο επόμενο βήμα, με λεπτομερείς προτάσεις, πρωτοβουλίες ή με εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών στην κατεύθυνση αυτή. Μένουμε στα ευχολόγια. Κατά την άποψή μας, όσον αφορά στο έμψυχο δυναμικό,  η στρατηγική για την παραγωγική ανασυγκρότηση πρέπει να ακολουθεί την εξής εθνική επιλογή: να βασίζεται η διεθνής ανταγωνιστικότητα της χώρας στην οικονομία της γνώσης και να μην είναι ανταγωνιστικότητα βασισμένη στο χαμηλό κόστος εργασίας.  Έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα παρελθόν, όπου δεν υπήρχαν τέτοιες ξεκάθαρες επιλογές.  Στα προ της κρίσεως χρόνια, η σταδιακή υπερ-ρύθμιση της αγοράς εργασίας κατέστησε την ελληνική εργατική νομοθεσία από τις πλέον δύσκαμπτες του ΟΟΣΑ, π.χ. με δείκτη EPL 2,8 ο οποίος έπεσε στο μέσο όρο του ΟΟΣΑ (2,3) με τις νομοθετικές αλλαγές 2010-2011. Το παλαιό καθεστώς ήταν ένας από τους τρεις κύριους λόγους που είμασταν απωθητικοί στους επενδυτές. Ωφέλησε, βέβαια,  συντεχνιακά τους, ήδη, εργαζόμενους, τους insiders, και άφησε εντελώς ακάλυπτους περίπου το 1/3 του δυναμικού που κανονικά θα έπρεπε να συγκαταλέγεται στους μισθωτούς. Η αγορά είχε βρει μέχρι τότε δύο διεξόδους που οδήγησαν μεγάλα τμήματα των εργαζόμενων έξω από τη δικαιοδοσία του εργατικού δικαίου: την αδήλωτη εργασία και την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία. Είχαμε έτσι μία αυτό-ακύρωση: από τη μια πλευρά νόμοι που προστατεύουν τους insiders, από την άλλη εγκατάλειψη του 1/3 των εργαζομένων. Παράλληλα, με πλαίσιο απωθητικό στις επενδύσεις, χάναμε συνεχώς θέσεις εργασίας που τις ωφελήθηκαν άλλοι εργαζόμενοι σε άλλες χώρες.

Δεν πρέπει να επιστρέψουμε σε αυτές τις συνθήκες. Πρέπει  να κτίσουμε το νέο παραγωγικό πρότυπο με ρυθμίσεις που θα υποστηρίζουν πρώτιστα την δημιουργία θέσεων μόνιμης και πλήρους απασχόλησης – αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δαιμονοποιούμε τις νέες μορφές οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, που έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα. Με ρυθμίσεις σύμφωνες με το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο, χωρίς πρόσθετες δυσκαμψίες ελληνικής έμπνευσης. Με ελευθερία συλλογικών διαπραγματεύσεων όπως και σήμερα, αλλά με τους κανόνες των Διεθνών Συμβάσεων Εργασίας να εφαρμόζονται σε όλη τους την έκταση, όχι εξαιρώντας τα σημεία που δεν αρέσουν στην εργατική πλευρά.  Με συλλογικές συμβάσεις που θα συμφωνούνται όσο εγγύτερα γίνεται στην επιχείρηση. Όμως οι παραπάνω θέσεις δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να αποτελέσουν αντικείμενο διεξοδικού διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Και πολλοί πολιτικοί είναι διστακτικοί να μπουν σε μια τέτοια συζήτηση. Η κρατούσα άποψη σε αρκετούς κύκλους είναι η «αυτόματη», ολική επαναφορά του παλαιού πλαισίου εργασιακών ρυθμίσεων, που οι ευρωπαίοι περιγράφουν ως backtracking.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιστολή της ΓΣΕΕ προς τον Πρωθυπουργό (29-8-2017). Απαριθμεί 75 σημεία, που εάν υιοθετηθούν επαναφέρουν την κατάσταση στο σημείο από όπου ξεκίνησε το 2009, χωρίς να αξιολογείται εάν αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα ή στην απασχόληση.  Δύο προβλήματα αναφύονται. Το πρώτο, είναι ότι οι οπαδοί του backtracking δεν επενδύουν σε ειλικρινή συζήτηση των σημερινών προβλημάτων – έχουν έτοιμες τις λύσεις του 2009, ανεξάρτητα εάν αυτές υπήρξαν μέρος του προβλήματος. Το δεύτερο είναι ότι, όταν αφυπνιστούμε εδώ στην Ελλάδα, οι προηγμένες οικονομίες θα έχουν εγκαταλείψει προ πολλού τα παλαιά συστήματα και θα έχουν καθιερώσει νέα –και θα κληθούμε να ανταγωνιστούμε αυτά τα νέα συστήματα. Αυτοί, ήδη, σήμερα προβληματίζονται –και ενεργούν– για το Μέλλον της Εργασίας.  Εμείς σκιαμαχούμε με το backtracking. Η απόσταση που θα έχουμε να καλύψουμε θα είναι τεράστια.

Λύση: ο ειλικρινής διάλογος. Πλαίσιο υπάρχει έτοιμο –η ΔΟΕ στις 5-10-2017 ψήφισε την «Πρωτοβουλία της Κωνσταντινούπολης» που ζητά «…κοινωνικό διάλογο σε όλα τα επίπεδα που θα συνεισφέρει σε μια δίκαιη κατανομή, σε κοινωνική πρόοδο και σταθερότητα βασισμένη σε πολιτικές αμοιβών προσανατολισμένες από την παραγωγικότητα». Παραθέτει και 13 επιθυμητές κατηγορίες πολιτικών.  Η συζήτηση που προτείνουμε στην εργατική πλευρά θα θέλαμε να διεξαχθεί σύμφωνα με το γράμμα και το  πνεύμα αυτού του κειμένου της ΔΟΕ. Έχουμε πάντα την ελπίδα ότι η «εύκολη» και επικίνδυνη λύση του backtracking θα εγκαταλειφθεί, και θα διεξαχθεί, τελικά, αυτή η συζήτηση.