BDI, OECD και επιχειρήσεις συζητούν για τις φορολογικές προκλήσεις στο εγγύς μέλλον
Μιχάλης Μητσόπουλος
Διευθυντής Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών, ΣΕΒ
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 30 Μαρτίου 2022
Το BDI σε συνεργασία με την Business at OECD, BIAC, πραγματοποίησαν την Τετάρτη 23 Μαρτίου φορολογικό συνέδριο με τίτλο «The Tax Order of the Future – Global, Green and Digital». Στο πρώτο μέρος του συνεδρίου, βασικό αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσαν τα πρακτικά ζητήματα εφαρμογής της συμφωνίας στον ΟΟΣΑ, με έμφαση στα ζητήματα α) του επιμερισμού του φόρου κερδών σε κράτη ανάλογα με την παρουσία της οικονομικής δραστηριότητας (Πυλώνας 1), β) την επιβολή ελάχιστου ποσοστού εταιρικού φόρου (Πυλώνας 2). Θετική εξέλιξη της παραπάνω πολιτικής συμφωνίας, και κυρίως όσον αφορά το Πυλώνα 1, αποτελεί το γεγονός ότι υπάρχει πλέον συνεχής διάλογος με την επιχειρηματική κοινότητα, προκειμένου αυτή να συμβάλλει στη λειτουργική βελτίωση της συνολικής εικόνας καθώς τα, πολύπλοκα, επιμέρους τμήματα της συμφωνίας εξειδικεύονται τμηματικά.
Η πρακτική εφαρμογή του «Πυλώνα 1», όπως επισημάνθηκε από την πλευρά των επιχειρήσεων, αντιμετωπίζει ορισμένες μεγάλες προκλήσεις. Συγκεκριμένα, η πρώτη πρόκληση, αφορά στον προσδιορισμό της προέλευσης του εσόδου. Ιδιαίτερα δε, όταν υπάρχουν ενδιάμεσα αγαθά ή ενσωμάτωση υπηρεσιών, όπως η παροχή υπηρεσιών πληροφορικής με συνδρομή. Ως προς την αντιμετώπιση αυτού, προτάθηκε από τις επιχειρήσεις η χρήση μιας ενδιάμεσης λύσης που θα επιτρέπει είτε τη χρήση της ταχυδρομικής διεύθυνσης του πελάτη είτε τη χρήση ενός «κλειδιού» για τον καταμερισμό αυτό, κυρίως ως προς το είδος συναλλαγής και τη γεωγραφική περιοχή. Η δεύτερη πρόκληση, αφορά τον υπολογισμό της φορολογικής βάσης καθώς τίθεται θέμα α) χειρισμού συναλλαγών που ξεφεύγουν της συνηθισμένης επιχειρηματικής δράσης του ομίλου και που μπορεί να επηρεάσουν τη φορολογική βάση που χρησιμοποιεί η συμφωνία β) προσαρμογής των ενοποιημένων μεγεθών ώστε να αντικατοπτρίζουν σωστά τα δικαιώματα μετόχων μειοψηφίας, που δεν είναι περιουσία του διεθνούς ομίλου που ενοποιεί μεγέθη. Επιπλέον, υπάρχουν επιχειρήσεις που εκ των πραγμάτων έχουν ευμετάβλητα μεγέθη και ποσοστά κερδοφορίας ή που έχουν πολύ διαφορετικούς χρόνους απόσβεσης και κατά αντιστοιχία εμφάνισης κερδοφορίας. Οι διαφορές αυτές, τονίστηκε από την πλευρά των επιχειρήσεων, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη εύλογα, περιλαμβανομένης ειδικά και της δυνατότητας συμψηφισμού ζημιών με μελλοντικά κέρδη που προκύπτουν σε επενδύσεις μακροχρόνιας απόδοσης χωρίς αυτό να συνεπάγεται την επιβολή επιπλέον φόρου.
Τέλος, η ανάπτυξη των συστημάτων παρακολούθησης πληροφορίας για την υποστήριξη του νέου πλαισίου θα είναι αρκετά απαιτητική και για το λόγο αυτό αναφέρθηκε ως λύση μεταβατική περίοδος με αρχική εφαρμογή σε λίγες εταιρείες. Συμπερασματικά, τα σχόλια των επιχειρήσεων εδώ εστιάζονται κυρίως σε προκλήσεις που σχετίζονται με τον αξιόπιστο υπολογισμό της βάσης για τους υπολογισμούς του Πυλώνα 1 της συμφωνίας.
Σε ότι αφορά τον «Πυλώνα 2», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα πρότεινε για την εφαρμογή του σχετικό σχέδιο Οδηγίας πριν την οριστικοποίηση λεπτομερειών για τον πρώτο πυλώνα της συμφωνίας, ενώ η BIAC έχει επισημάνει σε επιστολή της προβλήματα που μπορεί να οδηγήσουν και στην περίπτωση του Πυλώνα 2 σε επιβολή επιπλέον φορολόγησης όπως και πάλι ενδεικτικά στην περίπτωση συμψηφισμού ζημιών με κέρδη, αλλά και τον κίνδυνο επιβολής επιπλέον φόρου όταν ενδεικτικά ισχύουν κίνητρα για επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση. Στο συνέδριο τονίστηκε ότι η πρόσφατη δημοσιοποίηση πιο αναλυτικών «σχολίων», σε συνέχεια των κανόνων υποδείγματος, σίγουρα διασαφηνίζει αρκετά τον τρόπο υλοποίησης της συμφωνίας, ενώ και οι αναμενόμενες οδηγίες προς φορολογικές αρχές των κρατών που θα εφαρμόσουν τη συμφωνία αναμένεται να έχουν μεγάλη σημασία στην πράξη και θα αποτελέσουν σύντομα αντικείμενο σχετικής διαβούλευσης. Στα εκκρεμή ζητήματα, αναφέρθηκε ότι αναμένεται από την επιχειρηματική κοινότητα η έκδοση λεπτομερειών για τους «ασφαλείς λιμένες», δηλαδή τις περιπτώσεις στις οποίες θα υπάρχει εξαίρεση από την υποχρέωση υπολογισμού του μέσου φόρου τους καθώς πιθανότατα αυτός ξεπερνάει το 15% της συμφωνίας, ως μέσο μείωσης των διοικητικών βαρών. Ζητούμενο είναι αυτό να γίνει το ταχύτερο και με ομαλό τρόπο, ώστε οι επιχειρήσεις να είναι σε θέση να ενσωματώσουν τις σχετικές προβλέψεις στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των συστημάτων και διαδικασιών συμμόρφωσης, που ήδη είναι σε εξέλιξη και είναι ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία. Κάτι τέτοιο θα έδινε δυνατότητα επικέντρωσης πόρων στις περιπτώσεις που θα έχει ουσία η συμμόρφωση. Σημαντικό είναι επίσης να ξεκαθαρίσει πότε εθνικοί κανόνες για το δικαίωμα επιβολής ελάχιστου φόρου (όπως το IIR-Income Inclusion Rule) ή εθνικοί ελάχιστοι φόροι που επιβάλλονται πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να ενεργοποιηθεί η εξαίρεση από τη υποχρέωση υπολογισμού για το έτος και κράτος (ασφαλής λιμένας). Ως εκ τούτου, η συζήτηση φαίνεται να επικεντρώνεται σε αυτή τη φάση κυρίως στις προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν την απαλλαγή από την υποχρέωση παραγωγής πολύπλοκων αναφορών όπου δεν τίθεται θέμα καταβολής επιπλέον φόρου, κάτι για το οποίο ο ΟΟΣΑ ζήτησε και προτάσεις της επιχειρηματικής κοινότητας. Στο δεύτερο μέρος συζητήθηκαν ζητήματα «πράσινης φορολογίας» και στο τρίτο μέρος ψηφιακής φορολογίας.
