Διαφύλαξη του παραγωγικού ιστού και μεταρρυθμίσεις για την επόμενη μέρα – Άρθρο του Προέδρου του ΣΕΒ, κ. Θεόδωρου Φέσσα, στα ΝΕΑ Σαββατοκύριακου, 23/5/2020
Η κρίση του κορωνοϊού θέτει σε δοκιμασία τις αντοχές της πολιτείας, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει μια τεράστια ύφεση που δεν έχει προκληθεί από την ίδια τη λειτουργία της, αλλά από υγειονομικούς λόγους, που επιβάλλουν, λόγω της αποφυγής συγχρωτισμού των ανθρώπων, το κλείσιμο ή την υπολειτουργία πολλών επιχειρήσεων και την αποφυγή μετακινήσεων (lockdown), με αποτέλεσμα την κατάρρευση και της ζήτησης και της προσφοράς.
Οι κυβερνήσεις προσφεύγουν σε μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων που πλήττονται, με την ελπίδα ότι όταν τελειώσει η πανδημία, οι επιχειρήσεις δεν θα έχουν καταρρεύσει και οι εργαζόμενοι θα έχουν κάποιο εισόδημα και προοπτικές επαναπασχόλησης, όταν επιστρέψει η κανονικότητα.
Η ελληνική κυβέρνηση ανταποκρίνεται, μέχρι στιγμής, με επάρκεια στη λήψη μέτρων, τόσο ως προς την ελαχιστοποίηση των απωλειών ζωής, όσο και ως προς την ενίσχυση των εισοδημάτων και της απασχόλησης, αλλά και στη σταδιακή άρση των περιορισμών του lockdown. Μπαίνουμε έτσι σε μια περίοδο μεταβλητής κοινωνικής αποστασιοποίησης, καθώς μέτρα lockdown μπορεί να επανεπιβάλλονται περιστασιακά, ανάλογα με την έξαρση της πανδημίας, μέχρι να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασθένειας. Είναι, συνεπώς, σημαντικό και τα μέτρα στήριξης να είναι επίσης μεταβλητού χαρακτήρα.
Συγκεκριμένα, η στήριξη θα πρέπει να αντιστοιχεί στη μεταβλητότητα του τζίρου των επιχειρήσεων, καθώς και να στοχεύει σε κλάδους, όχι όμως να είναι ίδια για όλους τους κλάδους που πλήττονται, καθώς δεν επανέρχονται όλοι οι κλάδοι με την ίδια ταχύτητα σε κανονικό επίπεδο λειτουργίας. Τα μέτρα πρέπει να είναι οριζόντια στη φιλοσοφία τους και να εξειδικεύονται κατά κλάδο και κατηγορία επιχειρήσεων, ανάλογα με το πώς επηρεάζονται από την κρίση. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε πολιτικές στήριξης κλάδων της οικονομίας που προσθέτουν αξία και έχουν προοπτική, όπως η βιομηχανία, ο τουρισμός, η εφοδιαστική αλυσίδα, κλπ. Κρίσιμο ερώτημα πολιτικής επιλογής παραμένει κατά πόσο οι -ούτως ή άλλως περιορισμένοι- διαθέσιμοι πόροι θα πρέπει να κατευθυνθούν σε κάθε επιχείρηση ανεξαρτήτως της προοπτικής βιωσιμότητάς της, ή θα πρέπει να στηρίξουν εκείνες τις επιχειρήσεις που είχαν προοπτικές ανάπτυξης πριν από το ξέσπασμα της κρίσης.
Όσον αφορά στη στήριξη των εισοδημάτων των εργαζομένων, η προσπάθεια για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας πρέπει να επικεντρωθεί στην επιδότηση της εργασίας, επιβραβεύοντας επιχειρήσεις και εργαζόμενους που προσπαθούν, μέσα στην κρίση, να ανταποκριθούν στις δύσκολες συνθήκες. Τα μέτρα πρέπει να είναι ευέλικτα και να βασίζονται σε συμφωνία των κοινωνικών εταίρων για περιορισμό του ωραρίου εργασίας, αναλόγως των συνθηκών εξέλιξης του τζίρου επιχειρήσεων σε κάθε κλάδο, με μέρος των απωλειών εισοδήματος να καλύπτεται από το κράτος, όπως εφαρμόζεται στη Γερμανία (Kurzarbeit).
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαφυλαχθεί ο παραγωγικός ιστός και να συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις και οι αποκρατικοποιήσεις με στόχο τη συνολική μεταρρυθμιστική μεταμόρφωση της χώρας. Η Ελλάδα μπόρεσε μέσα σε ελάχιστο χρόνο να υλοποιήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Αξιοποιήθηκαν προϋπάρχοντα σχέδια, άνθρωποι και δομές, με βάση την κοινή λογική, την ηγεσία, το όραμα και την αποφασιστικότητα. Η χώρα, κρατώντας την ίδια μεταρρυθμιστική δυναμική μπορεί να μεταμορφωθεί ταχύτατα σε ένα από τα πλέον σύγχρονα Ευρωπαϊκά κράτη. Το μεταρρυθμιστικό κεφάλαιο, που δημιουργείται σήμερα, θα αναβαθμίσει την διεθνή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, εφόσον αντιμετωπίσει τα κακώς κείμενα στη δημόσια διοίκηση και τη δικαιοσύνη, επιταχύνει την ψηφιοποίηση του δημοσίου και των συναλλαγών και κινητροδοτήσει την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων μέσω του πτωχευτικού και του δικαίου εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Είναι επίσης σημαντικό να δοθεί ώθηση στις δημόσιες επενδύσεις για έργα και υποδομές, με μηχανισμούς ταχείας υλοποίησης, αντίστοιχους με αυτούς των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Όλες οι κατηγορίες επενδύσεων δημόσιες, ιδιωτικές και ΣΔΙΤ, εγχώριες και ξένες πρέπει να ενισχυθούν και επιταχυνθούν: περιφερειακά λιμάνια, μαρίνες, αεροδρόμια, υδατοδρόμια, έξυπνα δίκτυα και μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων, σιδηροδρομικές συνδέσεις, περιφερειακές οδικές συνδέσεις (π.χ. ΒΟΑΚ, κάθετες συνδέσεις Εγνατίας και ΠΑΘΕΠ), εμπορευματικά κέντρα, διασύνδεση οργανωμένων υποδοχέων σε δίκτυα (σιδηρόδρομος, οπτικές ίνες, φυσικό αέριο, ρεύμα σταθερής τάσης, λιμάνια), διαχείριση αστικών αποβλήτων, επεξεργασία λυμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας πρέπει και μπορεί να διεκδικήσει από την Ευρώπη την αναμόρφωση του χάρτη των περιφερειακών ενισχύσεων, ώστε να αντανακλά και τις συνέπειες της κρίσης. Γιατί η χώρα μας είναι η πιο ευάλωτη χώρα στην Ευρώπη, καθώς η αντιμετώπιση του κορωνοϊού ασκεί αρνητικές επιδράσεις στις οικονομικές της δραστηριότητες. Αυτό συμβαίνει λόγω της γεωγραφικής διαμόρφωσης της χώρας, της θέσης και των γεωπολιτικών προκλήσεων, της απουσίας φυσικών πόρων, του μικρού μεγέθους των επιχειρήσεων, του μεγάλου ποσοστού αυτοαπασχολούμενων και των ελεύθερων επαγγελματιών στο εργατικό δυναμικό, και της μεγάλης εξάρτησης της οικονομίας από τον τουρισμό.
