Δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες απασχόλησης – Άρθρο του Κυριάκου Φιλίνη, Policy Analyst, Τομέας Απασχόλησης, και Αγοράς Εργασίας, ΣΕΒ, στη Ναυτεμπορική, 13/8/2020

Ο ρόλος των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης  (του ΟΑΕΔ στην περίπτωση της Ελλάδας) είναι ιδιαίτερα σημαντικός, σε περιόδους κατάρρευσης των προσλήψεων και αύξησης της ανεργίας, όπως συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα.  Αντικείμενο των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης είναι, μεταξύ άλλων, η σύζευξη των ανέργων με τις κενές θέσεις εργασίας. Για να επιτελέσουν αποτελεσματικά το έργο τους, θα πρέπει αφενός οι άνεργοι να εγγράφονται στο μητρώο αναζητούντων εργασία των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης, αφετέρου οι επιχειρήσεις να καταχωρούν σε σχετικό μητρώο τις κενές θέσεις εργασίας ή να αξιοποιούν τις Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης για την κάλυψή τους.

Στην Ελλάδα ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανέργων εγγράφεται στο μητρώο των αναζητούντων εργασία του ΟΑΕΔ, και έτσι ο Οργανισμός διαθέτει μια μεγάλη βάση βιογραφικών. Οι επιχειρήσεις, όμως, δεν συνηθίζουν να καταχωρούν τις κενές θέσεις απασχόλησης στο σχετικό μητρώο του Οργανισμού και δεν τον αξιοποιούν για την εύρεση υποψηφίων. Οι επιχειρήσεις έχουν συνδέσει τον ΟΑΕΔ, κυρίως, με τη πληρωμή των επιδομάτων ανεργίας (παθητικές πολιτικές) και εν μέρει με την δυνατότητα εύρεσης ανθρώπινου δυναμικού στο πλαίσιο προγραμμάτων επιδοτούμενης απασχόλησης, και θεωρούν τον ΟΑΕΔ έναν γραφειοκρατικό οργανισμό. Επιπλέον, η ηλεκτρονική πλατφόρμα αναζήτησης ανθρώπινου δυναμικού του ΟΑΕΔ είναι αρκετά δυσλειτουργική και οι επιχειρήσεις, ως πιστοποιημένοι χρήστες των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Οργανισμού, δεν μπορούν να βρουν άμεσα και αποτελεσματικά υποψηφίους.

Για να μπορέσει ο ΟΑΕΔ να συμβάλει στην αποτελεσματική σύζευξη κενών θέσεων εργασίας και ανέργων θα πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση σε κενές θέσεις απασχόλησης.  Αν και έχουν γίνει βήματα προόδου, ο ΟΑΕΔ θα πρέπει να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων, προκειμένου να αξιοποιούν το εύρος των υπηρεσιών που προσφέρει, κάτι το οποίο, όμως, απαιτεί χρόνο και αρκετά ακόμη βήματα (απλοποίηση και ψηφιακοποίηση διαδικασιών, παροχή υπηρεσιών προσαρμοσμένων στις ανάγκες των επιχειρήσεων και των ανέργων κλπ).

Πολλές επιχειρήσεις καταφεύγουν σε ιδιωτικές υπηρεσίες απασχόλησης για την εύρεση ανθρώπινου δυναμικού, ιδίως για την κάλυψη κενών θέσεων υψηλών προσόντων. O Οργανισμός  Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σε πρόσφατη έκθεσή του  για την Ελλάδα (OECD, (2020), Economic Survey: Greece 2020,  OECD Publishing, Paris) προτείνει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών απασχόλησης, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη Φινλανδία, στην Ιταλία και στην Ισπανία.  Η συνεργασία  αυτή θα μπορούσε, σε ένα  πρώτο επίπεδο, να αφορά στην ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις κενές  θέσεις απασχόλησης και τους αναζητούντες εργασία, προκειμένου να βελτιωθεί η διαδικασία σύζευξής τους.

Η συνεργασία αυτή θα μπορούσε να επεκταθεί και με την εφαρμογή ενός προγράμματος κουπονιών (vouchers) εύρεσης εργασίας, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργεί συμπληρωματικά με τα άλλα προγράμματα που προσφέρει ο Οργανισμός. Αν και τα κουπόνια έχουν ήδη «δυσφημισθεί» λόγω κακών πρακτικών στον τομέα της κατάρτισης, σε  κάθε άνεργο θα χορηγείται ένα κουπόνι εύρεσης εργασίας, η αξία του οποίου θα προσδιορίζεται από το προφίλ του ανέργου (ηλικία, γνώσεις/δεξιότητες, επάγγελμα στο οποίο αναζητά εργασία κλπ) και την πιθανότητα να βρει εργασία. Όσο δυσκολότερο είναι για έναν άνεργο να βρει μια θέση εργασίας, επειδή για παράδειγμα είναι μεγάλης ηλικίας ή οι γνώσεις και οι δεξιότητές του έχουν απαξιωθεί, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η αξία του κουπονιού. Ο άνεργος θα μπορεί, μεταξύ άλλων, να χρησιμοποιήσει το κουπόνι αυτό για τη λήψη υπηρεσιών εύρεσης εργασίας από μια ιδιωτική υπηρεσία απασχόλησης, οι οποίες έχουν πρόσβαση σε περισσότερες κενές θέσεις εργασίας. Η ιδιωτική υπηρεσία απασχόλησης θα εισπράξει την αξία του κουπονιού μόνο όταν ο άνεργος συνάψει σύμβαση εργασίας μίας ορισμένης ελάχιστης διάρκειας (πχ τεσσάρων μηνών) με επιχείρηση την οποία έχει υποδείξει η υπηρεσία αυτή. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα προσέφερε στους ανέργους περισσότερες επιλογές αναζήτησης εργασίας, στις επιχειρήσεις περισσότερους υποψηφίους και θα συνέβαλε στην αποτελεσματικότερη σύζευξη ανέργων και κενών θέσεων εργασίας. Το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε να ενταχθεί στις ανοικτού τύπου ενεργητικές απασχόλησης που παρέχει ο Οργανισμός τους τελευταίους μήνες.