Εγκρίνεται το νομοσχέδιο για την υποχρεωτική δέουσα επιμέλεια σε επίπεδο ΕΕ

Κωνσταντίνος Διαμαντούρος
Μόνιμος αντιπρόσωπος ΣΕΒ
στην BusinessEurope και την ΕΕ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 24 Μαΐου 2024

Στις 24 Μάϊου, και ύστερα από πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις που έχουν διαρκέσει πάνω από δύο χρόνια, το Συμβούλιο της ΕΕ αναμένεται να δώσει την τελική και τυπική έγκριση στους κανόνες που θα θεσπίσουν ευρωπαϊκό πλαίσιο κανόνων δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τα κύρια σημεία της τελικής συμφωνίας συμπεριλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας καθορίστηκε σε εταιρίες με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους και παγκόσμιο κύκλο εργασίας άνω των 450 εκατ. ευρώ καθώς και επιχειρήσεις δικαιόχρησης («franchise»), αδειοδοτημένες εταιρείες και υπεργολάβους, που συγκροτούν μια κοινή εταιρική ταυτότητα και που έχουν παγκόσμιο κύκλο εργασιών άνω των 80 εκατ. ευρώ, αν τουλάχιστον 22,5 εκατ. ευρώ του τζίρου τους προέρχονται από δικαιώματα εκμετάλλευσης στην ΕΕ.
• Η εφαρμογή θα είναι σταδιακή ξεκινώντας το 2027 με εταιρίες άνω των 5.000 εργαζόμενων και με κύκλο εργασιών 1,5 δις ευρώ.  Από το 2028, θα συμπεριληφθούν επιχειρήσεις άνω των 3000 υπαλλήλων και παγκόσμιο κύκλο εργασιών 900 εκατ. ευρώ και το 2029 θα μπουν όλες οι υπόλοιπες εταιρίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
• H υποχρέωση για δέουσα επιμέλεια δεν θα αφορά όλη την αλυσίδα αξίας αλλά θα περιορίζεται σε μία αλυσίδα δραστηριοτήτων από τις οποίες εξαιρείται η διάθεση του προϊόντος και θα αφορά μόνο επιχειρηματικούς εταίρους που ασκούν δραστηριότητες για την εταιρεία ή για λογαριασμό της εταιρείας (διαγραφή των «έμμεσων» σχέσεων).
• Συμπερίληψη διατάξεων για την ιεράρχηση προτεραιοτήτων, την προσέγγιση βάσει κινδύνου και τη δέουσα επιμέλεια σε επίπεδο ομίλου.
• Πλήρης διαγραφή της αναφοράς στις αποδοχές και τα καθήκοντα των διοικητικών στελεχών.
• Οι διατάξεις περί ευθύνης εταιριών περιορίζονται σε καταστάσεις αμέλειας και πρόθεσης. Οι εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής δεν θα ευθύνονται για ζημιές που προκαλούνται αποκλειστικά από επιχειρηματικούς εταίρους.
• Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τους κανόνες, οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν να επιβάλλουν πρόστιμα έως και 5% του παγκόσμιου κύκλου εργασίας της εταιρίας.
• H εξουσιοδότηση των θυμάτων θα αποτελεί βασική προϋπόθεση για την άσκηση αγωγής από εξουσιοδοτημένα τρίτα μέλη.

Παρότι η τελική συμφωνία συμπεριλαμβάνει σημαντικές βελτιώσεις σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ιδίως σε σχέση με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παραμένει ένα νόμος ο οποίος, σύμφωνα με την BusinessEurope, θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην αγορά.

Όπως επισήμανε σε δελτίο τύπου ο Γενικός Διευθυντής της BusinessEurope, Markus Beyrer: «οι νέοι κανόνες δέουσας επιμέλειας θα προσθέσουν άνευ προηγουμένου υποχρεώσεις, θα θεσπίσουν σκληρές κυρώσεις με πιθανές υπαρξιακές επιπτώσεις για τις εταιρείες και θα τις εκθέσουν μονομερώς σε δικαστικές διαφορές από όλα τα μέρη του κόσμου. Οι ΜΜΕ, αν και θεωρητικά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, θα επηρεαστούν αρνητικά, καθώς αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των αλυσίδων αξίας»