Είμαστε έτοιμοι για το μέλλον των δυνατοτήτων μας;
Άρθρο Δρος Γιώργου Ξηρογιάννη, Γενικού Διευθυντή ΣΕΒ, στο Βήμα της Κυριακής
Σε ένα κόσμο που αλλάζει ταχύτατα, κρίσιμο ζητούμενο είναι να μπορέσει η χώρα, οι επιχειρήσεις, και οι άνθρωποί της να προσαρμοστούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
Βρισκόμαστε σε καλό δρόμο με την πολιτική σταθερότητα να έχει σημαντικό μερίδιο στην επιτυχία αυτή. Για τα επόμενα 2-3 χρόνια, το πεδίο προδιαγράφεται θετικό παρά τις μεγάλες διεθνείς προκλήσεις, τις φυσικές καταστροφές και τις ανάγκες νέου σχεδιασμού στις υποδομές που δημιουργούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε κατακτήσει την αναπτυξιακή τροχιά, όμως αυτό δεν σημαίνει πως νομοτελειακά θα πετύχουμε την αναγκαία διατηρησιμότητα, συμμπεριληπτικότητα και βιωσιμότητα του αναπτυξιακού μας υποδείγματος.
Η πρόσφατη εκλογική εντολή χρειάζεται να συνδυαστεί με τολμηρές μεταρρυθμίσεις ώστε να προσαρμοστούμε έγκαιρα στις πολυσύνθετες προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Οι προκλήσεις, και κυρίως η ταχύτητα των αλλαγών αυτών, επιβάλουν να κινηθούμε με σχέδιο και επιμονή προκειμένου να ανέβουμε αναπτυξιακή κατηγορία αφήνοντας πίσω αγκυλώσεις που πλήττουν τόσο τη σημερινή, όσο κυρίως, τη μελλοντική προοπτική. Δεν είναι μια εύκολη προσπάθεια, ούτε αφορά αποκλειστικά την Πολιτεία. Οι επιχειρήσεις επίσης καλούνται να σχεδιάσουν την μετάβασή τους στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της καθαρότερης ενέργειας.
Για παράδειγμα, στην Ελλάδα εξακολουθούμε να έχουμε λίγες μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που να μπορούν να παράγουν, να εξάγουν και να καινοτομούν με αξιώσεις στο διεθνές στερέωμα. Είναι όμως το είδος των επιχειρήσεων που επενδύουν στην τεχνολογία και στους ανθρώπους τους, πληρώνουν σημαντικούς φόρους, λειτουργούν σε ένα οικοσύστημα με επιχειρήσεις όλων των μεγεθών, σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η μεγέθυνσή τους πρέπει να στηριχθεί ουσιαστικά, κάτι που η Πορτογαλία για παράδειγμα έχει καταφέρει ίσως καλύτερα από όλους στον ευρωπαϊκό νότο, έχοντας διπλάσιες μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις σε σχέση με την Ελλάδα (2500 περισσότερες μεσαίες επιχειρήσεις και 500 περισσότερες μεγάλες).
Παράλληλα, η μεγέθυνση των ελληνικών επιχειρήσεων θα πρέπει να στηριχθεί σε ανθρώπους με γνώσεις και δεξιότητες. Όμως, σήμερα υπάρχουν πραγματικές ελλείψεις, οι οποίες δημιουργούν αναπτυξιακό ανάχωμα σε πολλούς κλάδους της οικονομίας, όπως δείχνει η 27η θέση στην ΕΕ στο δείκτη διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ταλέντου που διαθέτει η χώρα. Οι ελλείψεις αυτές αναδεικνύουν δύο κρίσιμες δομικές αλλαγές που πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα. Η πρώτη αφορά στην κάλυψη των ελλείψεων σε τεχνικές δεξιότητες, αλλά και σε δεξιότητες υψηλής εξειδίκευσης. Χρειαζόμαστε πλέον ένα άλμα μπροστά στην ανάπτυξη ταλέντου με περισσότερα πτυχία STEM, πρακτική άσκηση, τεχνική εκπαίδευση και κατάρτιση, ισχυρή εκπαίδευση μέσω τεχνολογικών σχολών εφαρμοσμένων επιστημών (κατ΄ αναλογία των πρώην ΤΕΙ). Η δεύτερη, αφορά στη βελτίωση των πραγματικών εισοδημάτων των μισθωτών οι οποίες σήμερα επιβαρύνονται δυσανάλογα από τη φορολογία και τις ασφαλιστικές εισφορές. Για κάθε €100 αύξηση του κόστους μιας επιχείρησης για την απασχόληση ενός μισθωτού με μηνιαίο μισθό €3400, ο μισθωτός λαμβάνει τελικά μόλις €33 στην τσέπη του. Η Πολιτεία θα πρέπει να αντιληφθεί έγκαιρα ότι η κατηγορία αυτή των εργαζομένων είναι κρίσιμη για την μεγέθυνση των επιχειρήσεων της χώρας. Η ενδυνάμωση του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι ζωοδόχος πηγή για κάθε εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχείρηση, ενώ το αίσθημα δίκαιων απολαβών είναι βασική προϋπόθεση για επαγγελματική ικανοποίηση, εξέλιξη και ευημερία των εργαζομένων.
Οι δομικές αλλαγές αφορούν φυσικά σε τομές στα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το ΕΣΠΑ, το ΤΑΑ και ο αναπτυξιακός νόμος. Οι πόροι πρέπει να δρομολογούνται εκεί που υπάρχουν προοπτικές και εγχώρια προστιθέμενη αξία παρά σε κατακερματισμένες δαπάνες αμφίβολου αναπτυξιακού αποτυπώματος. Το έκανε η Πορτογαλία και σήμερα έχει ξεπεράσει την Ελλάδα σε επενδύσεις. Διαθέτει σημαντικούς πόρους με βασικό κριτήριο την επενδυτική απόδοση, δηλαδή όσο μεγαλώνει η προστιθέμενη αξία τόσο μεγαλώνουν οι ενισχύσεις.
Βέβαια, δεν αρκούν οι ευρωπαϊκοί πόροι σε μια περίοδο έντονων πιέσεων αποβιομηχάνισης σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η διαχρονικά περιορισμένη προτεραιότητα της ΕΕ στη διασφάλιση ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας, και η υποεκτίμηση του κόστους της πράσινης μετάβασης μεταξύ άλλων, επηρεάζουν πολυδιάστατα τις επιχειρήσεις, που πρέπει να προσαρμοστούν, αλλά και να στηριχθούν ενόψει (και) της εφαρμογής του CBAM και του νέου ETS. Βέβαια, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν αφορά μόνο την ενεργειακή μετάβαση, αλλά αναδεικνύει ως πολύ σημαντική και την ανάγκη σχεδιασμού ανθεκτικών υποδομών και διαχείρισης φυσικών καταστροφών.
Η επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας δίνει σημαντική οικονομική αυτοπεποίθηση στη χώρα. Κλειδί όμως για την ουσιαστική επενδυτική ανταγωνιστικότητα της χώρας, είναι μια δημόσια διοίκηση με δραστικά λιγότερη γραφειοκρατία ώστε να απελευθερωθούν οι επιχειρηματικές δυνάμεις. Μπορεί η ηλεκτρονική διακυβέρνηση να δίνει λύσεις, όμως η πραγματική μεταρρυθμιστική πρόκληση είναι στην πάταξη της γραφειοκρατίας πριν τη δημιουργία της. Το πλέον πετυχημένο υπόδειγμα τέτοιας ρυθμιστικής απλοποίησης διεθνώς είναι ο κανόνας «1in –1 out» που απαγορεύει την ψήφιση κάθε νέου νόμου εάν αυτός προσθέτει περισσότερα διοικητικά βάρη από όσα αφαιρεί. Η εφαρμογή του στην Ελλάδα μπορεί να μειώσει το διοικητικό κόστος κατά €280εκ. από τα πρώτα κιόλας χρόνια εφαρμογής. Παράλληλα, μπορούμε να μειώσουμε το φόρτο στην απονομή δικαιοσύνης, αποθαρρύνοντας μέσω αντικινήτρων τις υπερβολές στις προσφυγές άνω του δεύτερου βαθμού.
Ο ΣΕΒ, έχει όραμα, σχέδιο και συγκεκριμένες προτάσεις για κρίσιμες προσαρμογές στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας. Στόχος μας είναι να αναδεικνύουμε επόμενα βήματα και τον τρόπο ώστε να είναι τολμηρά, αποφασιστικά και επιτυχημένα. Δεν μπορούμε να επαναπαυτούμε στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αλλά μπορούμε να την επιταχύνουμε για να μεγιστοποιήσουμε την κοινή μας προοπτική.
