Έλεγχοι στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος: Ευκαιρίες και προτάσεις για βελτίωση
Δημήτρης Σμυρνής
Διευθυντής Νομικής Υπηρεσίας, ΜΕΤΡΟ Α.Ε.Β.Ε.
Μετά την εφαρμογή του Ν. 4442/2016 και της Υπουργικής Απόφασης Αρ.Οικ. 16228/2017 άλλαξε και εκσυγχρονίστηκε ο τρόπος έκδοσης αδειών λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Ο επιχειρηματίας (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) γνωστοποιεί τη δραστηριότητά του στην εκάστοτε αρμόδια Αρχή. Γι’ αυτόν το λόγο δεν υφίσταται πλέον ο όρος «άδεια λειτουργίας», αλλά «γνωστοποίηση λειτουργίας». Ο επιχειρηματίας είναι επιφορτισμένος με την υποχρέωση να πληροί όλους τους όρους της ισχύουσας πολεοδομικής, υγειονομικής και πυροσβεστικής νομοθεσίας, ενώ ελέγχεται εκ των υστέρων για το αν όντως τους πληροί. Η διαδικασία αυτή απέμπλεξε τις επιχειρήσεις από τις καθυστερήσεις και την αναμονή των ελέγχων, προκειμένου να λειτουργήσουν, η δε τήρηση των όρων λειτουργίας αποτελεί ευθύνη τους και προκύπτει εκτός από τα πραγματικά περιστατικά κατά τη λειτουργία τους και από τη σειρά των εγγράφων που φυλάσσονται στο κατάστημα.
Οι διενεργούμενοι έλεγχοι ανήκουν στην αρμοδιότητα μεγάλου αριθμού δημοσίων αρχών (πάνω από 10) με προεξάρχουσες την Υγειονομική Υπηρεσία δια των εποπτών δημόσιας υγείας, τον ΕΦΕΤ, την Πολεοδομία και την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Κύριο μέλημά τους η προστασία της δημόσιας υγείας και ασφάλειας. Η ταυτόχρονη εμπλοκή των ανωτέρω υπηρεσιών, η πολυνομία που διέπει τα επιμέρους θέματα και η πλημμελής κατάρτιση και εκπαίδευση των διενεργούντων τους ελέγχους, δημιουργούν στην πράξη σοβαρά προβλήματα, τα οποία θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Ενδεικτικώς αναφέρονται και προτείνονται τα εξής: α) Τα καταστήματα τύπου Cash & Carry έχουν ενταχθεί εσφαλμένως στην κατηγορία «Διανομείς – Μεταφορείς» του άρθρου 2 παρ. 5Β της Υ.Α. Αρ. Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση περί της αρμοδιότητας μεταξύ Δήμων και Περιφέρειας. Το ορθό, που προτείνεται, είναι η ένταξη των καταστημάτων Cash & Carry στην κατηγορία του άρθρου 2 παρ. 5Γ της Υ.Α. Αρ. Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017, με ταυτόχρονη αλλαγή του τίτλου της κατηγορίας σε «Επιχειρήσεις – Καταστήματα Λιανικού και Χονδρικού Εμπορίου» β) Κατά τους ελέγχους συχνά παρατηρείται το φαινόμενο, οι επόπτες δημόσιας υγείας, να προβαίνουν σε έλεγχο και υποδείξεις επί προϋποθέσεων λειτουργίας, που δεν άπτονται της αρμοδιότητάς τους και ιδίως εκτός των ορίων της επιστημονικής τους κατάρτισης. Για παράδειγμα, ελέγχονται πολεοδομικά σχέδια ή βεβαιώσεις κύριας χρήσης, αρμοδιότητας της Πολεοδομίας ή ζητούνται στοιχεία που ελέγχονται μόνον από την Κτηνιατρική Υπηρεσία. Προτείνεται η θεσμοθέτηση συγκεκριμένης λίστας ελέγχου (check list), η οποία θα περιλαμβάνει αποκλειστικώς τους όρους λειτουργίας της επιχείρησης για τους οποίους έχει αρμοδιότητα και κατάρτιση η Υγειονομική Υπηρεσία γ) Δυνάμει του άρθρου 5 του Κανονισμού 852/04 Ε.Ε., απαιτείται μεταξύ άλλων η τήρηση αρχείου «πρώτων υλών και προμηθευτών», όπως τιμολόγια – δελτία αποστολής και στοιχεία προμηθευτών. Στις περιπτώσεις καταστημάτων που ανήκουν σε εταιρείες, οι οποίες λειτουργούν πλήθος καταστημάτων (αλυσίδες καταστημάτων), αυτό είναι αντικειμενικώς αδύνατο, διότι το ως άνω αρχείο δεν τηρείται στα υποκαταστήματα αλλά στην εκάστοτε έδρα της εταιρείας, λόγω όγκου, κεντρικών μηχανογραφικών συστημάτων και πληθώρας κωδικών προϊόντων. Προτείνεται η έκδοση σχετικής εγκυκλίου από το Υπουργείο Υγείας, η οποία θα προβλέπει την ανωτέρω περίπτωση δ) Τα απαιτούμενα από την ισχύουσα νομοθεσία μέτρα και μέσα πυροπροστασίας ανήκουν στην αρμοδιότητα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, η οποία όμως καθυστερεί ιδιαιτέρως στην πράξη. Προτείνεται η σύσταση εξειδικευμένου τμήματος εντός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, επιφορτισμένου αποκλειστικώς με το αντικείμενο αυτό, ώστε να επιτυγχάνεται η ταχεία διεκπεραίωση των διαδικασιών.
Η κωδικοποίηση των σχετικών διατάξεων, η τακτική επιμόρφωση των ελεγκτών και η περαιτέρω προτυποποίηση των διαδικασιών που ακολουθούνται κατά την έκδοση των απαραιτήτων εγγράφων και κατά τους ελέγχους, θα συνέβαλε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση και δραστική μείωση των προβλημάτων που αναφύονται κατά τον έλεγχο λειτουργίας των επιχειρήσεων.
