Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες. Νέα δεδομένα. Νέα ερμηνευτικά ζητήματα

Η διάταξη του αρ. 66 του Κ.Φ.Ε. για τις Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες (Ε.Α.Ε.) εισήχθη το 2013, κατόπιν σύστασης του Ο.Ο.Σ.Α. και αργότερα της Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ε.Ε. με θεωρητικό σκοπό τον περιορισμό της τεχνητής εκτροπής εισοδήματος σε εταιρείες στην αλλοδαπή. Εν τούτοις, στην πράξη έτυχε περιορισμένης εφαρμογής λόγω των ερμηνευτικών ζητημάτων που έφερε.

Με την εν λόγω διάταξη προβλέφθηκε η υποχρέωση στους «φορολογούμενους» να συμπεριλάβουν υπό προϋποθέσεις στο φορολογητέο τους εισόδημα το μη διανεμηθέν εισόδημα αλλοδαπού νομικού προσώπου ή οντότητας, οι οποίες μεταβλήθηκαν ριζικά το 2019, λόγω ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2016/1164/ΕΕ (ATAD) και δη αναδρομικά από 1^η Ιανουαρίου.

• Με τη νέα διάταξη, ως «φορολογούμενος», στο εισόδημα του οποίου προστίθεται το μη διανεμηθέν εισόδημα της Ε.Α.Ε. νοείται πια εκτός από το νομικό και το φυσικό πρόσωπο, που συμμετέχει σε αυτή με υψηλό ποσοστό.
• Στις Ε.Α.Ε. περιλαμβάνονται πλέον και οι μόνιμες εγκαταστάσεις («ΜΕ») στην αλλοδαπή (τα κέρδη των οποίων δεν φορολογούνται ή απαλλάσσονται του φόρου στην ημεδαπή).
• Διατηρείται η προϋπόθεση συμμετοχής του «φορολογούμενου» στην φερόμενη ως «Ε.Α.Ε.» με ποσοστό άνω του 50%, και το κριτήριο του ύψους συγκεκριμένων κατηγοριών εισοδημάτων της (τόκων, μερισμάτων κλπ.) σε ποσοστό άνω του 30% του συνολικού καθαρού εισοδήματός της, ενώ διευρύνθηκε η φορολογική βάση αφού αποσύρθηκε η πρόβλεψη που όριζε ότι, θα πρέπει άνω του 50% των εν λόγω εισοδημάτων να προέρχεται από συναλλαγές με τη φορολογούμενη εταιρεία ή τα συνδεδεμένα με αυτή πρόσωπα.
• Καταργήθηκε η προϋπόθεση της ύπαρξης της έδρας της φερόμενης ως «Ε.Α.Ε.» σε μη συνεργάσιμο κράτος ή σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς και πλέον τίθεται το κριτήριο της σύγκρισης ανάμεσα στον πραγματικό φόρο που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή και στον φόρο που θα οφειλόταν σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία.
• Καταργήθηκε η εξαίρεση των εισηγμένων εταιρειών.
• Δίδεται ορισμός των συνδεδεμένων επιχειρήσεων ειδικά για σκοπούς Ε.Α.Ε. (πέραν της γενικής πρόβλεψης του αρ. 2 περ. ζ΄ Κ.Φ.Ε.).
• Το φορολογητέο εισόδημα του «φορολογούμενου» περιορίζεται  στο μη διανεμηθέν εισόδημα της Ε.Α.Ε. από συγκεκριμένες κατηγορίες εισοδημάτων αντί του συνολικού μη διανεμηθέντος εισοδήματος. Στις εν λόγω κατηγορίες δεν συγκαταλέγεται πια το εισόδημα από κινητά περιουσιακά στοιχεία και ακίνητα, ενώ προστίθενται άλλα εισοδήματα (π.χ. χρηματοδοτικής μίσθωσης).
• Τίθενται κανόνες υπολογισμού του εισοδήματος των Ε.Α.Ε..
• Η διάταξη δεν εφαρμόζεται σε εγκατεστημένα εντός Ε.Ε. και Ε.Ο.Χ. νομικά πρόσωπα, οντότητες ή ΜΕ, εφ΄ όσον ασκούν ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα, που υποστηρίζεται από προσωπικό, εξοπλισμό, περιουσιακά στοιχεία και εγκαταστάσεις.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η διάταξη μεταβλήθηκε άρδην. Κάποια ζητήματα ξεκαθαρίστηκαν, όπως ότι αφορά και τα φυσικά πρόσωπα. Εν τούτοις,  προκύπτουν διάφορα ερωτήματα. Ποια είναι η έννοια του πραγματικά καταβαλλόμενου φόρου; Ποιοι φόροι λαμβάνονται υπ’ όψιν; Για τη σύγκριση  με το φόρο που θα οφειλόταν στην Ελλάδα θα λαμβάνονται υπ’ όψιν τα απαλλασσόμενα εισοδήματα; Θα εφαρμοστεί η διάταξη σε εταιρείες που ασκούν μεν ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα αλλά δεν υπάρχει προσωπικό ή εξοπλισμός (διότι ακριβώς δεν απαιτείται βάσει της επιχειρηματικής πρακτικής); Τα ζητήματα αυτά καθώς και σειρά άλλων πρέπει να διευκρινιστούν άμεσα, ιδίως ενόψει της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων.