Ενισχύοντας τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας στις ελληνικές επιχειρήσεις
Ναυσικά Ζευγώλη
Partner, Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης, EY Ελλάδος
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 26 Ιουλίου 2023
H Κυκλική Οικονομία είναι ένα «πράσινο μοντέλο ανάπτυξης» και αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο του νέου ευρωπαϊκού και παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου. Δεδομένων των ολοένα και πιο απαιτητικών νομοθετικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας, η ανάγκη για επιτάχυνση της προόδου της Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα μας, δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη.
Με κύριο στόχο την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και της πρόθεσης των επιχειρήσεων όσον αφορά την ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας στο επιχειρηματικό τους μοντέλο, το τμήμα Υπηρεσιών Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, διεξήγαγε σε συνεργασία με το Συμβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΒΙΑΝ), έρευνα κατά τους μήνες Οκτώβριο-Δεκέμβριο 2022, η οποία απευθύνθηκε σε μεγάλες και μεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, η έρευνα εστίασε σε τέσσερα πεδία κάλυψης, τόσο του εσωτερικού (γνώση, πρόθεση), όσο και του εξωτερικού περιβάλλοντος (πλαίσιο, βελτιστοποίηση/κίνητρα), τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην ανάληψη δράσης εκ μέρους των επιχειρήσεων.
Η έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη ενημέρωσης των επιχειρήσεων σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας, την υψηλή πρόθεσή τους για την προσπάθεια μετάβασης, καθώς και τις σημαντικότερες δομικές ελλείψεις και τις ευκαιρίες που αναδεικνύουν οι επιχειρήσεις, καθολικά.
Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τα ευρήματα, η ενημέρωση των ελληνικών επιχειρήσεων για θέματα Κυκλικής Οικονομίας παραμένει ελλιπής, καθώς περισσότερες από τις μισές (53%) δηλώνουν πως δεν είναι επαρκώς ενημερωμένες. Σημαντική διαφοροποίηση εντοπίζεται βάσει του μεγέθους της επιχείρησης, με το 64% των μεσαίων επιχειρήσεων να δηλώνουν πως δεν είναι επαρκώς ενημερωμένες, έναντι του 29% των μεγάλων επιχειρήσεων. Επιπλέον, το επίπεδο ενσωμάτωσης των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας στις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα, δείχνει να συνδέεται άμεσα με το επίπεδο ενημέρωσης, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ενημέρωση των επιχειρήσεων.
Παρά την έλλειψη ενημέρωσης, οι επιχειρήσεις επιδεικνύουν ισχυρό ενδιαφέρον για την Κυκλική Οικονομία, με τις περισσότερες να δηλώνουν πρόθυμες να μεταβούν σε υψηλότερα στάδια ανάπτυξης ενός επιχειρηματικού σχεδίου δράσης και στην ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας στη στρατηγική τους. Συγκεκριμένα, το 60% των επιχειρήσεων δηλώνουν πως θα βρίσκονται σε προηγμένο στάδιο ανάπτυξης σχεδίου δράσης εντός των επόμενων δύο ετών, όπου επί του παρόντος βρίσκεται το 38%, με τις μεσαίες μεγέθους επιχειρήσεις να παρουσιάζουν υψηλότερη δυναμική μετάβασης σε σχέση με τις μεγάλες (24% και 14% αντίστοιχα).
Σε συνέχεια της αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης όσον αφορά στο εσωτερικό περιβάλλον των επιχειρήσεων, αναλύθηκε το εξωτερικό περιβάλλον, δηλαδή το πλαίσιο εντός του οποίου καλούνται οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν στη μετάβαση, καθώς και σε παράγοντες που μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο ή ευκαιρία σε αυτή τους την προσπάθεια. Από την έρευνα προκύπτει πως δύο από τα τέσσερα σημαντικότερα εμπόδια για τις επιχειρήσεις, αφορούν δομικές ελλείψεις, όπως η ανεπάρκεια υποδομών και το έλλειμα τυποποίησης / τεχνικών προδιαγραφών. Από την άλλη, οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν πως υπάρχουν ευκαιρίες για επιτάχυνση της μετάβασης, αναδεικνύοντας ως πιο σημαντικές την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, την επιμόρφωση και επιβράβευση των καταναλωτών, την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και τη δημιουργία συνεργειών.
Μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, αναδεικνύεται η ανάγκη για συγκεκριμένες δράσεις, με στόχο την ενδυνάμωση των επιχειρήσεων και τη βελτίωση του επιχειρηματικού πλαισίου για την ενίσχυση της μετάβασης. Οι προτεινόμενες δράσεις επικεντρώνονται στη στοχευμένη ενημέρωση του επιχειρηματικού κόσμου σε σχέση με τα επιχειρηματικά μοντέλα Κυκλικής Οικονομίας, τις επενδύσεις σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων ώστε να είναι διαθέσιμες στην αγορά δευτερογενείς πρώτες ύλες, την ανάπτυξη προδιαγραφών και τυποποίησης με έμφαση στα δευτερογενή υλικά, την ανάπτυξη κινήτρων και αντικινήτρων, την ενίσχυση της έρευνας και τεχνολογίας και τέλος την παρακολούθηση της επίδοσης των εταιρειών σε εθνικό επίπεδο.
Αυτή η πρωτοβουλία, αποτελεί την πρώτη πανελλαδικής εμβέλειας έρευνα για την Κυκλική Οικονομία, με τη συμμετοχή 216 μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, με στόχο να αποτελέσει καταλύτη ενός πιο δυναμικού δημόσιου διαλόγου, που θα ενισχύσει την πρόθεση και την προσπάθεια των επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση της μετάβασης στην Κυκλική Οικονομία.
