Επιτάχυνση επιστροφής ΦΠΑ σε περίπτωση πτώχευσης πελάτη

Αντιθέτως, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία ΦΠΑ (άρθρο 90 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ) προβλέπει την επιστροφή του ΦΠΑ σε περίπτωση ολικής ή μερικής καταβολής του τιμήματος, επιτρέποντας όμως στα κράτη μέλη να εισάγουν σχετικές προϋποθέσεις. Αντιστοίχως και το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ρητά κρίνει (βλ. μεταξύ άλλων υπόθεση C-246/16) ότι ο ΦΠΑ πρέπει να επιστρέφεται όχι μόνο όταν έχει καταστεί οριστικώς αδύνατη η είσπραξη της απαίτησης αλλά και όταν ευλόγως μπορεί να γίνει δεκτό ότι κατά πάσα πιθανότητα το χρέος δεν θα εξοφληθεί.

Την ασυμβατότητα της εσωτερικής νομοθεσίας ΦΠΑ με την προαναφερθείσα Ευρωπαϊκή Οδηγία κάλυψε το Συμβούλιο της Επικρατείας με την απόφαση υπ’ αριθ. 355/2019, σχετικά με την επιστροφή του ΦΠΑ στην περίπτωση της εξυγίανσης του ομίλου Μαρινόπουλου. Και ναι μεν το ΣτΕ έκρινε ότι υπάρχει δικαίωμα επιστροφής του ΦΠΑ όταν υπάρχει συμφωνία εξυγίανσης που έχει επικυρωθεί από το πτωχευτικό δικαστήριο, ωστόσο ανέφερε ότι παρόμοιο δικαίωμα επιστροφής υπάρχει και σε περίπτωση πτώχευσης ή ειδικής διαχείρισης του αντισυμβαλλόμενου, χωρίς όμως να επεκταθεί περαιτέρω.

Για την εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης του ΣτΕ, η ΑΑΔΕ εξέδωσε οδηγίες με το έγγραφο Ο ΔΕΕΦ Α 1165616 ΕΞ 2019, το οποίο όμως προέβλεψε τη διαδικασία επιστροφής του ανείσπρακτου ΦΠΑ μόνο για τους προμηθευτές  του ομίλου Μαρινόπουλου που καλύπτονταν από την απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου που επικύρωσε τη συγκεκριμένη συμφωνία εξυγίανσης.

Επομένως, σε περίπτωση που μία επιχείρηση δεν έχει εισπράξει ΦΠΑ λόγω πτώχευσης του πελάτη της, αναγκαστικά θα πρέπει να προσφύγει για να διεκδικήσει την επιστροφή του.

Ωστόσο πρόσφατα η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών εξέδωσε απόφαση (υπ’ αριθ.1233/2020) με την οποία δικαίωσε επιχείρηση που είχε ζητήσει την επιστροφή ΦΠΑ που δεν είχε εισπράξει λόγω κήρυξης πελάτη της σε πτώχευση, στην οποία η επιχείρηση είχε αναγγελθεί ως πτωχευτικός πιστωτής.

Η απόφαση αυτή είναι σημαντική, καθώς, εφόσον παγιωθεί η θέση της ΔΕΔ, θα συντομεύσει σημαντικά η διαδικασία και ο χρόνος επιστροφής του ΦΠΑ στις περιπτώσεις πτωχεύσεων, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις δεν θα απαιτείται πλέον να προσφεύγουν στα δικαστήρια για να ζητήσουν την επιστροφή καθώς θα δικαιώνονται από τη ΔΕΔ. Με ενδιαφέρον όμως αναμένεται αν θα υπάρξει αντίδραση και από την ΑΑΔΕ στην απόφαση αυτή και αν θα τροποποιήσει τις υπάρχουσες οδηγίες ώστε να καλύπτουν και την επιστροφή του ΦΠΑ σε περιπτώσεις πτωχεύσεων, όπως άλλωστε είναι το ορθό.