Γυναίκες, εκπαίδευση και επιχειρηματικότητα
Άρθρο κ. Γιάννη Σιδηρόπουλου, Senior Advisor, Τομέας Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού ΣΕΒ, στην Εφημερίδα των Συντακτών
Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία είναι ηθική επιταγή και διαμορφώνει μια δικαιότερη κοινωνία ενώ οι γυναίκες με τη δημιουργικότητα και το ταλέντο τους συμβάλλουν στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας είναι η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος αφ’ ενός μεν χωρίς αποκλεισμούς, αφ’ ετέρου δε με την ενδυνάμωση των γυναικών ήδη από τη σχολική ηλικία. Η πραγματικότητα στη χώρα μας, παρά την βελτίωση που έχει υπάρξει τα τελευταία χρόνια – αύξηση απασχόλησης κατά 2,35 π.μ., δείχνει χαμηλή συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας, Ειδικότερα οι γυναίκες που εργάζονται (πλήρης και μερική απασχόληση) είναι 47,67% του συνόλου των εργαζομένων (ΕΡΓΑΝΗ, Νοε 2022) , ενώ οι γυναίκες αποτελούν το 51,7% του γενικού πληθυσμού της χώρας (ΕΛΣΤΑΤ, 3ο τρίμηνο 2022). Αντίθετα, στο ποσοστό ανεργίας υπερισχύουν των ανδρών, με το 64,2% των ανέργων να είναι γυναίκες. Όσον αφορά τις αμοιβές, ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης των γυναικών είναι 1.115€ και αντιστοιχεί στο 86,83% του μισθού των ανδρών (ΕΦΚΑ, Δεκ 2021).
Ο ΣΕΒ με τις δράσεις του στο θέμα της ισότητας στην εργασία αναδεικνύει την ανάγκη ακόμα μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών σε όλα τα επαγγέλματα και τις θέσεις ευθύνης/ιεραρχίας. Από την πρόσφατη έρευνα που διενήργησε σε δείγμα 618 επιχειρήσεων προέκυψε ότι στο 53% των επιχειρήσεων του δείγματος, η συμμετοχή των γυναικών στο ανώτατο επίπεδο διοίκησης (πχ. Διοικητικό Συμβούλιο) είναι περιορισμένη: το 39% δήλωσε ότι οι γυναίκες συμμετέχουν σε ποσοστό λιγότερο του 15%, ενώ στο 14% δεν υπήρχε καθόλου γυναικεία παρουσία. Ανάλογη εικόνα υπάρχει και με την εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης – επικεφαλής Διευθύνσεων ή Τμημάτων. Ως κύριο εργαλείο βελτίωσης προσφέρουν ειδικά σχεδιασμένα επιμορφωτικά προγράμματα για την ενδυνάμωση των γυναικών στον χώρο εργασίας και την επαγγελματική τους εξέλιξη: το 34% τα παρέχουν είτε συστηματικά (16%), είτε μη συστηματικά (18%), μια στις τέσσερις (25%) δηλώνουν πως το κάνουν μόνο σπάνια και κατά περίπτωση, ενώ το 41% δε διαφοροποιεί την πολιτική εκπαίδευσης ανάλογα με το φύλο. Ανεξάρτητα από τις προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου, το οποίο θεωρείται επαρκές, οι επιχειρήσεις εκτιμούν ως ένα από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για την ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών, την ενημέρωση μαθητριών/φοιτητριών για την τυπική και τεχνική εκπαίδευση και την εξάλειψη στερεοτύπων (81%).
Όπως έχει αποτυπωθεί σε διάφορες μελέτες και έρευνες για να επιτευχθεί η ισότιμη συμμετοχή γυναικών είναι απαραίτητο να εξαλειφθούν τόσο τα κοινωνικά στερεότυπα που ήδη από τη σχολική ηλικία ‘κατευθύνουν’ την επαγγελματική πορεία των γυναικών προς συγκεκριμένα αντικείμενα όσο και οι ασυνείδητες προκαταλήψεις εντός και εκτός των επιχειρήσεων. Παρά το ότι σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης όλες/οι έχουν τις ίσες ευκαιρίες, ακόμα υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ φύλων ως προς τις επιλογές στα αντικείμενα σπουδών και συνεπώς στην επαγγελματική εξέλιξη με τα κορίτσια στην πλειονότητα τους να μην ‘επιλέγουν’ σε ίδιο βαθμό με τα αγόρια τις θετικές επιστήμες και τεχνικά αντικείμενα σπουδών που οδηγεί σε αντίστοιχη υποεκπροσώπηση στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση και αναλογικά στο διδακτικό προσωπικό. Χρειαζόμαστε να αναλάβουμε δράσεις για να υπερκεράσουμε κάθε είδους προκαταλήψεις και στερεότυπα; Σίγουρα ναι, και μάλιστα σε πολλά επίπεδα. Πρώτα να υποστηριχθεί ο οικογενειακός πυρήνας ώστε να διαμορφωθεί περιβάλλον που θα υποστηρίζει ήδη από την παιδική ηλικία, ότι τα παιδιά έχουν τις ίδιες δυνατότητες ανεξαρτήτως φύλου. Στην τυπική εκπαίδευση, σε όλες τις βαθμίδες, να υποστηρίξουμε τα κορίτσια στη διαμόρφωση επιλογών σπουδών και επαγγελμάτων χωρίς επιφυλάξεις και σκέψεις για ‘ανδρικά ή γυναικεία’ επαγγέλματα, διαφοροποίηση που δεν ισχύει. Αντίστοιχες δράσεις απαιτούνται και για όσες επιλέξουν να ξεκινήσουν δική τους επιχείρηση, δηλαδή να μην θεωρούν ότι είναι μονόδρομος τα έως σήμερα θεωρούμενα ως ‘γυναικεία’ επαγγέλματα. Όσο περισσότερα για την ισότητα πετύχουμε ως κοινωνία μέχρι να ενταχθούν οι γυναίκες στο περιβάλλον εργασίας, τόσο καλύτερη θα γίνεται η θέση των γυναικών σε αυτό. Ένα περιβάλλον εργασίας το οποίο σήμερα, ίσως και επειδή είναι ανδροκρατούμενο, διατηρεί προκαταλήψεις και στερεότυπα που πρέπει καθημερινά να τα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες.
Για τον ΣΕΒ, η προώθηση της ισότητας των φύλων είναι ζωτικής σημασίας, επιφέρει μόνο οφέλη, προσφέρει επιχειρηματικά πλεονεκτήματα και έχει θετικό αντίκτυπο. Για τον λόγο αυτό, εκτός από τη συνεχή υποστήριξη των επιχειρήσεων μέσω των δράσεων της ομάδας εργασίας για την Ισότητα, τη Διαφορετικότητα και τη Συμπερίληψη που έχει συστήσει, συμβάλλει στην ανάπτυξη ίσων ευκαιριών των κοριτσιών της σχολικής ηλικίας με τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα εικονικής επιχείρησης Junior Achievement, ενώ για τις γυναίκες εργαζόμενες υλοποιεί, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας ΣΕΒ – Alba «Μαζί στη Γνώση», το πρόγραμμα «Γυναίκες & Ηγεσία». Η ισότητα στην εργασία αφορά όλη την κοινωνία και αποτελεί για το σύνολο των επιχειρήσεων σημαντικό παράγοντα επιβίωσης, ανάπτυξης και δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης.
