Η δυναμική των ελληνικών εξαγωγών και οι εμπορικές σχέσεις με την Κύπρο
Άρθρο κας Βίκυς Μακρυγιάννη, Senior Advisor ExportReady ΣΕΒ, στον Ετήσιο Οδηγό Business Κύπρου Ελλάδας 2022
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ για τις εξαγωγές, αυτές φαίνεται ότι οδεύουν προς νέο ρεκόρ το 2022. Συγκεκριμένα, κατά το πρώτο 4μηνο του 2022, οι εξαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία ανήλθαν σε €10,8 δισ., παρουσιάζοντας άνοδο +20,1%.
Αύξηση παρατηρείται σε όλους τους εξαγωγικούς κλάδους, με τα βιομηχανικά προϊόντα να ηγούνται αυτής της προσπάθειας (39,2%) και να ακολουθούν τα μηχανήματα & οχήματα (38,1%) και τα τρόφιμα (15,7%). Σε επίπεδο προορισμών, τα κράτη της Ε.Ε. εξακολουθούν να απορροφούν την πλειοψηφία των εξαγωγών (55,3%), ενώ αν εξαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή, το ποσοστό ανέρχεται σε 66,7%. Οι παραδοσιακές αγορές της Ευρώπης όπως η Κύπρος, η Ιταλία και η Γερμανία, συνεχίζουν να συνθέτουν την κορυφαία τριάδα των εξαγωγικών προορισμών.
Θετική εικόνα παρουσιάζει και η Κύπρος. Το πρώτο τετράμηνο του 2022, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της CYSTAT, οι εξαγωγές της αυξήθηκαν κατά 34%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2021. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές ανήλθαν σε σχεδόν €1δισ., σε σύγκριση με €800 εκ. για την ίδια περίοδο του 2021. Ωστόσο, στην περίπτωση της Κύπρου, η πλειονότητα των αγαθών (72%) εξάγεται σε τρίτες χώρες και όχι στα κράτη μέλη της Ε.Ε.. Επίσης, όσον αφορά τους κλάδους, το μεγαλύτερο μερίδιο των εξαγωγών προέρχεται από τα μηχανήματα & οχήματα (31%) και ακολουθούν τα χημικά (17%) και (15%) τα τρόφιμα.
Αυτό σίγουρα αφορά μία ιδιαίτερα θετική εξέλιξη και αποδεικνύει ότι οι οικονομίες των δύο χωρών, παρά τις εντεινόμενες πιέσεις που υφίστανται από τον πόλεμο της Ουκρανίας, την ενεργειακή κρίση και τα κύματα ακρίβειας, διατηρούν ισχυρή δυναμική. Ωστόσο, χρειάζεται εντατικοποίηση των προσπαθειών, για να αυξήσουν οι χώρες μας περαιτέρω το μερίδιο αγοράς τους στο διεθνές εμπόριο. Αξίζει να αναφερθεί, πως παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εξαγωγικών επιχειρήσεων, η Ελλάδα διατηρεί το ποσοστό της κατά μέσο όρο σταθερό στο 0,17% και η Κύπρος στο 0,01%.
Οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις και προβλήματα σε πολλά θέματα που αφορούν την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας τους. Οι βιομηχανίες των δύο χωρών καλούνται να υιοθετήσουν το επόμενο διάστημα πολιτικές, όπως η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, η προσαρμογή τους στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η ανάπτυξη της καινοτομίας, η ενίσχυση του ποσοστού της βιομηχανίας στο ΑΕΠ και η αξιοποίηση κοινοτικών πόρων την επόμενη Προγραμματική Περίοδο. Επίσης, οι οικονομίες τους καλούνται να ανταπεξέλθουν σε κοινά ζητήματα, που αφορούν μεταξύ άλλων, την εξαγωγική τους βάση. Και στις δύο χώρες, μόνο το 2,5% των επιχειρήσεων εμφανίζει εξαγωγική δραστηριότητα και μάλιστα στην Ελλάδα, η συντριπτική πλειονότητα των εξαγωγών, προέρχεται από μόλις 250 εταιρείες. Στην Ευρώπη, αυτό το ποσοστό φτάνει περίπου το 6,6%. Ακόμη ένα παράδειγμα αφορά τις εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 23% (40 δισ. εξαγωγές με ΑΕΠ 172 δισ.) και στην Κύπρο στο 14% (3,2 δισ. εξαγωγές με ΑΕΠ 23,4δισ.), όταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται έως 60%. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο περίπου 30%. Πάγιο αίτημα των εξαγωγικών φορέων και των δύο χωρών είναι η θέσπιση στρατηγικών στόχων εξωστρέφειας και συγκεκριμένα, σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, οι φορείς έχουμε ζητήσει οι εξαγωγές αγαθών ως ποσοστό του ΑΕΠ να ανέλθουν στο 25% έως το 2024 και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, ως ποσοστό του ΑΕΠ, να διαμορφωθούν σε 50%.
Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν όμως εκτός από κοινές προκλήσεις και αμοιβαία οικονομικά συμφέροντα. Στο εμπορικό κομμάτι, κατά τη διάρκεια του 2021, ο όγκος του διμερούς εμπορίου ανήλθε στα 3 δισ. ευρώ, αυξανόμενος κατά 38,5% σε σχέση με το 2020. Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν διαχρονικά σημαντικούς εμπορικούς εταίρους (3η χώρα προορισμός για τις ελληνικές και τις κυπριακές εξαγωγές). Συγκεκριμένα, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν το 2021 κατά 39,1%, σε σχέση με το 2020, με την αξία τους να διαμορφώνεται στα €2,5 δισ. (από € 1,8 δισ. το 2020). Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές πετρελαιοειδών (33%), ηλεκτρικών συσκευών για τηλεφωνία (44%), γαλακτοκομικών (11%) και φαρμάκων (10%). Οι κυπριακές εξαγωγές προς την Ελλάδα παρουσίασαν επίσης αύξηση 35,4% σε σχέση με το 2020, αγγίζοντας τα €462 εκ. (από € 341 εκ.). Το μεγαλύτερο μερίδιο των εξαγωγών καλύπτουν οι ηλεκτρικές συσκευές τηλεφωνίας (60%), τα θραύσματα σιδήρου και χάλυβα (35%), τα ηλεκτρικά είδη (34%) και τα χημικά προϊόντα (23%). Παρόλο που οι δύο οικονομίες εξάγουν μεταξύ τους παρεμφερή προϊόντα όπως τα φάρμακα, τα προϊόντα μεταλλουργίας, τα αγροδιατροφικά προϊόντα και τα λάδια πετρελαίου, η εκτίμηση είναι ότι η δυναμική αυτή τάση θα συνεχιστεί και στο μέλλον.
Η Κύπρος και η Ελλάδα είναι ταυτόχρονα σημαντικοί εταίροι και στο κομμάτι των επενδύσεων. Υπολογίζεται ότι πάνω από 1.500 ελληνικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, μεταξύ των οποίων οι 100 να είναι μεγάλου μεγέθους. Για το 2021, οι καθαρές άμεσες επενδύσεις της Ελλάδας προς την Κύπρο έφτασαν τα €562 εκ., ενώ οι της Κύπρου προς την Ελλάδα τα €318 εκ..
Είναι σίγουρο ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο συνεργασίας, ανταλλαγής τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών για να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά που μας ενώνουν. Εντοπίζονται δυνατότητες για διεύρυνση συνεργειών σε σημαντικούς κλάδους οικονομικού ενδιαφέροντος, όπως η ενέργεια, η ναυτιλία, ο τουρισμός, οι κατασκευές, η αγροδιατροφή και τα χημικά. Είναι πολύ σημαντικό να ενθαρρυνθούν περαιτέρω οι συνεργασίες μεταξύ των επιχειρηματιών και των εταιρειών των δύο χωρών και στη μετά τη πανδημία περίοδο, έτσι ώστε να επιτευχθεί πλήρης αξιοποίηση των ευκαιριών που έχουν δημιουργηθεί σε αυτές και στις γειτονικές τους χώρες, ιδιαίτερα στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων. Η γεωστρατηγική θέση των χωρών μας προσφέρει πλήθος επιχειρηματικών ευκαιριών, λόγω σύνδεσής τους με τις αναδυόμενες αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μαύρης Θάλασσας, της Ανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής Μεσογείου.
