Η επέκταση του participation exemption και σε θυγατρικές εκτός ΕΕ τοποθετεί την Ελλάδα στο κάδρο των preferred holding jurisdictions
Σταυρούλα Μαρουσάκη
Partner, Tax, PwC Ελλάδας
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 27 Δεκεμβρίου 2024
O πρόσφατος νόμος 5162/2024 ικανοποίησε ένα χρόνιο και πάγιο αίτημα των επιχειρήσεων, με σαφώς αναπτυξιακό πρόσημο, την επέκταση του participation exemption και σε θυγατρικές εταιρείες εγκατεστημένες εκτός Ε.Ε.
Τί είναι όμως το participation exemption και γιατί είναι τόσο σημαντικό για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας;
Οι πολυεθνικοί όμιλοι δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες με αποτέλεσμα να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την χώρα από την οποία θα πραγματοποιήσουν και θα παρακολουθούν τις επενδύσεις τους. Οι επενδύσεις σε θυγατρικές εταιρείες μπορούν να πραγματοποιούνται είτε από την μητρική εταιρεία του ομίλου είτε μέσω μιας εταιρείας συμμετοχών (holdingcompany). Η επιλογή της χώρας εγκατάστασης μιας holdingεταιρείας βασίζεται σε διάφορους παράγοντες όπως το νομικό πλαίσιο, η δυνατότητα εύρεσης χρηματοδότησης, το εργατικό δυναμικό αλλά και το φορολογικό καθεστώς.
Βασική πηγή εσόδων των holding εταιρειών είναι τα μερίσματα που λαμβάνουν από τις θυγατρικές τους αλλά και τα κεφαλαιακά κέρδη που ενδεχομένως αποκομίσουν σε περίπτωση αποεπένδυσης. Συνεπώς, αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιλογής της χώρας ίδρυσης μιας εταιρείας συμμετοχών η απαλλαγή από το φόρο μερισμάτων και κεφαλαιακών κερδών, γνωστή και ως «participation exemption», ανεξάρτητα από την χώρα εγκατάστασης της θυγατρικής εταιρίας. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για απαλλαγή αλλά για μέθοδο αποφυγής της διπλής φορολογίας του εισοδήματος που στην ουσία έχει παραχθεί και φορολογηθεί στο επίπεδο της θυγατρικής εταιρείας.
Μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα η απαλλαγή αυτή παρεχόταν μόνο για τα εισοδήματα που προκύπτουν από θυγατρικές εγκατεστημένες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο περιορισμός αυτός αποτελούσε αποτρεπτικό παράγοντα επένδυσης σε χώρες εκτός ΕΕ από ελληνικούς ομίλους ενώ καθιστούσε την Ελλάδα μη ανταγωνιστική για την εγκατάσταση holding εταιρειών αλλοδαπών ομίλων.
Το άρθρο 98 του Ν.5162/2024, με προσθήκη αντίστοιχων παραγράφων στα άρθρα 48 και 48Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, επεκτείνει την απαλλαγή των μερισμάτων και κεφαλαιακών κερδών που προκύπτουν από θυγατρικές εγκατεστημένες εκτός ΕΕ δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο και σαφές φορολογικό πλαίσιο για την λειτουργία των holdingεταιρειών.
Οι προϋποθέσεις που θέτουν οι νέες διατάξεις για τη χορήγηση της απαλλαγής είναι απολύτως λογικές και αναμενόμενες καθώς είναι παρόμοιες με τις προϋποθέσεις που ισχύουν και για τις εντός ΕΕ εγκατεστημένες θυγατρικές, ήτοι η θυγατρική να είναι κεφαλαιουχική εταιρεία και να υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος και η μητρική να συμμετέχει με τουλάχιστον 10% για 2 χρόνια. Επιπλέον προϋπόθεσή είναι η θυγατρική να μην είναι εγκατεστημένη σε μη συνεργάσιμο κράτος ώστε να είναι δυνατή η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών αρχών.
Οι νέες διατάξεις ολοκληρώνουν το φορολογικό πλαίσιο διευκολύνοντας τις άμεσες επενδύσεις από τους ελληνικούς ομίλους στο εξωτερικό και θέτοντας τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει η Ελλάδα πόλο έλξης για την ίδρυση εταιρειών συμμετοχών αλλοδαπών ομίλων, ενώ μπορούν να συλλειτουργήσουν αποτελεσματικά και με τα ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα που είναι σε ισχύ για την προσέλκυσή εξειδικευμένων στελεχών και επαναπατρισμού εργατικού δυναμικού (brain gain).
Οι νέες διατάξεις αποτελούν έναυσμα και για μια επανεξέταση της δομής των ομίλων για τον εντοπισμό ευκαιριών απλοποίησης της νομικής δομής και μείωσης του κόστους.
