Η καθήλωση μισθών και απασχόλησης η άλλη όψη της παραγωγικής μας καθήλωσης, άρθρο του κ. Χρήστου Α. Ιωάννου, Διευθυντή Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ, στην Καθημερινή της Κυριακής, 27/10/2019
Το περασμένο Σάββατο 19/10 οι συντάκτες της Καθημερινής κκ Ηλίας Μαγκλίνης (Οι επενδύσεις και οι μισθοί) και Βασίλης Νέδος (Ποιότητα εργασίας (;)) έφεραν με τα σημειώματά τους, με ειλικρίνεια, ευαισθησία και τόλμη, τα οικονομικά-μισθολογικά- εργασιακά ζητήματα της χώρας από τις ροζ – οικονομικές σελίδες, στις λευκές σελίδες της Καθημερινής, στις σελίδες της πολιτικής.
Περιγράφοντας βασικά συμπτώματα στη σημερινή αγορά εργασίας (π.χ. καθήλωση μεγάλου αριθμού εργαζομένων σε αμοιβές 500-700 ευρώ, νέα κατάσταση του «έρπειν», «αυτό το ελεεινό σούρσιμο χωρίς προοπτική και χωρίς ανταμοιβή προς τους άριστους») προβληματίστηκαν για την προοπτική των πραγμάτων.
Κατ’ ουσίαν περιέγραψαν συμπτώματα του σημαντικότατου κινδύνου που αντιμετωπίζει – και υφίσταται – τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα: τον εγκλωβισμό και την καθήλωση της οικονομίας της στις χώρες περιορισμένης παραγωγικής βάσης, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χαμηλών ειδικοτήτων, χαμηλής απασχόλησης και χαμηλών μισθών.
Ναι μεν η περιγραφή και η κατανόηση αυτών των φαινομένων ανήκει στην αρμοδιότητα των οικονομικών και των τεχνικών αναλύσεων και σελίδων, αλλά η αντιμετώπισή τους ανήκει στην σφαίρα της πολιτικής.
Η τεχνική λεπτομέρεια και ανάλυση μας λέει ότι πράγματι υπάρχει μισθολογική καθήλωση σε αμοιβές αυτού του εύρους, αλλά αυτή εντοπίζεται κυρίως σε ορισμένους κλάδους και σε ορισμένη κατηγορία επιχειρήσεων. Δεν πληρώνει ολόκληρη η ελληνική ιδιωτική οικονομία μισθούς των 700 ευρώ. Ο μέσος μισθός είναι περί τα 1200 ευρώ. Δηλαδή άλλοι κλάδοι και άλλες επιχειρήσεις πληρώνουν υψηλότερους του μέσου όρου μισθούς.
Οι κάτω του μέσου όρου μισθοί εντοπίζονται κυρίως σε κλάδους όπως το λιανικό εμπόριο, η εστίαση, και κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις αυτών αλλά και άλλων κλάδων. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν έως 50 άτομα απασχολούνται τρείς από τους τέσσερις αμειβομένους με χαμηλούς μισθούς. Στις μεσαίες επιχειρήσεις ο λόγος αυτός γίνεται 1 στους 2, και στις μεγάλες επιχειρήσεις 1 στους 10 εργαζόμενους.
Οι άνω του μέσου όρου μισθοί κατά 15-25% εντοπίζονται, αν αφήσουμε εκτός τον πάλαι ποτέ ευρύτερο δημόσιο τομέα, κυρίως στην μεταποίηση και στις επιχειρήσεις τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας. Δηλαδή στους κλάδους που είναι ανοικτοί στον διεθνή ανταγωνισμό, και όπου οι βελτιώσεις της παραγωγικότητας είναι κεφαλαιώδους σημασίας καθώς η επιχείρηση παραγωγός και οι εργαζόμενοι αυτής, προκειμένου να παραμείνουν στην αγορά, πρέπει να λειτουργούν ανταγωνιστικά και να κινούνται πλησίον του «τεχνολογικού συνόρου».
Αυτοί είναι κλάδοι των λεγομένων διεθνώς εμπορευσίμων προϊόντων και υπηρεσιών (μεταποιητικοί κλάδοι, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας, μεταλλευτικές, διεθνείς μεταφορές, οργανωμένος τουρισμός, ανταγωνιστική γεωργία/αγροδιατροφή). Εκεί οι μισθοί είναι συγκριτικά υψηλότεροι, οι θέσεις εργασίας κυρίως πλήρους απασχόλησης και με την εξαίρεση του τουρισμού δεν είναι εποχιακές.
Το πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία χρόνια, με την εξαίρεση του τουρισμού, η δημιουργία θέσεων εργασίας σε αυτούς τους κλάδους δεν ήταν ισχυρή, εξ ου και η παραγωγική καθήλωση. Η πλειονότητα των νέων θέσεων εργασίας την τελευταία πενταετία εντοπίζεται σε χαμηλά αμειβόμενη απασχόληση κυρίως στο εμπόριο και την εστίαση. Αναγκαίες μεν, αλλά όχι ικανές.
Είναι γι’ αυτό θέμα πολιτικής επιλογής: η προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί στους κλάδους των διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, ώστε να αποκτήσει αντίκρισμα η αδήριτη ανάγκη για τον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας. Είναι ακριβώς αυτοί οι κλάδοι, αυτές οι επιχειρήσεις, που φέρνουν καλύτερα πληρωμένες δουλειές πλήρους απασχόλησης στη χώρα, δίνουν τη δυνατότητα στους νέους ανθρώπους με υψηλές δεξιότητες και προσόντα να παραμείνουν στην Ελλάδα και, εν συνεχεία, δίνουν προοπτική οργανωμένης και αξιοπρεπούς εργασίας στον ευρύτερο πληθυσμό.
Αυτοί οι κλάδοι, αν και τα τελευταία χρόνια η οικονομία κρατιέται σε θετικό πρόσημο λόγω της δική τους παραγωγής, των δικών τους επενδύσεων, των δικών τους εξαγωγών, παραμένουν συγκριτικά με τις ευημερούσες ανεπτυγμένες κοινωνίες συγκριτικά ισχνοί. Είναι όμως η Ελλάδα που παράγει, και αυτή ορίζεται από κλάδους, από επιχειρήσεις και από επαγγέλματα, και σε αυτήν θεωρούμε ότι πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας αν επιθυμούμε να βγούμε ως κοινωνία από την «κανονικότητα» της παραγωγικής καθήλωσης που περιέγραψαν οι κ.κ. Η. Μαγκλίνης και Β. Νέδος. Δύσκολο μεν, αναγκαίο δε, διότι δεν υπάρχει άλλη οδός.
