Η κρίση του covid-19 και η αναγκαία προσαρμογή των επιχειρήσεων στις σύγχρονες προκλήσεις – Άρθρο κας Κατερίνας Δασκαλάκη, στην Ελευθερία της Κυριακής, 22/11/2020

Η Κατερίνα Δασκαλάκη είναι Senior Advisor Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ

Η πρωτοφανής κρίση του Covid 19 χτύπησε την ελληνική οικονομία τη στιγμή που έβρισκε τα πατήματά της, μετά την πολυετή οικονομική κρίση, καθώς ο τομέας των υπηρεσιών και η εξάρτηση από τον διεθνή τουρισμό την κατέστησαν ιδιαίτερα ευάλωτη στους κραδασμούς, που προκλήθηκαν από τους περιορισμούς των ταξιδιών και την εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής απόστασης και περιορισμού των δραστηριοτήτων. Η χώρα μας παραμένει πιο εκτεθειμένη, ανάμεσα στις χώρες της ευρωζώνης, λόγω της χαμηλής παραγωγικότητας της οικονομίας μας -μικρές επιχειρήσεις, υψηλό ποσοστό αυτοαπασχολούμενων, εξάρτηση από τον τουρισμό και το εμπόριο- και των δυσμενών μακροπρόθεσμα δημογραφικών προοπτικών, όπως είναι η γήρανση του πληθυσμού και η μείωση του εργατικού δυναμικού. Στην πρωτόγνωρη κατάσταση που διαμορφώθηκε οι σύγχρονες και πιο οργανωμένες επιχειρήσεις της χώρας μας είναι αυτές που επέδειξαν προσαρμοστικότητα, διατηρώντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό το ανθρώπινο κεφάλαιό τους, σε κλάδους που δεν επλήγησαν δραματικά. Εφάρμοσαν πρόσθετα πρωτόκολλα ασφαλείας, τηρώντας στο ακέραιο τους κανόνες υγείας και ασφάλειας στην εργασία και υιοθετώντας νέες, καινοτόμες πρακτικές. Παράλληλα, στήριξαν έμπρακτα το δημόσιο σύστημα υγείας, είτε σε χρήμα είτε σε είδος, αναδεικνύοντας για άλλη μία φορά το κοινωνικό πρόσωπο της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

Οι σύγχρονες προκλήσεις για τον κόσμο της παραγωγής και της εργασίας 
Πέραν της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης και των επιπτώσεων που προκαλεί ο COVID-19, οι επιχειρήσεις καλούνται συγχρόνως να αντιμετωπίσουν παγκόσμιας κλίμακας προκλήσεις, όπως είναι η τεχνολογική πρόοδος με έμφαση στην ψηφιακή επανάσταση, η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή αλλά και η δημογραφική γήρανση. Είναι προκλήσεις που επιφέρουν ριζικές αλλαγές στον κόσμο της παραγωγής και της εργασίας. Διαμορφώνουν νέα δεδομένα σχετικά με το πώς, πού, και από ποιους παράγονται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες. Οδηγούν στην ανάδυση νέων μορφών απασχόλησης, επιχειρηματικής οργάνωσης, και τρόπο άσκησης των εργασιακών καθηκόντων, και ακόμη δημιουργούν νέες ανάγκες για νέες δεξιότητες και νέα επαγγέλματα.

Η Τηλεργασία είναι μια από τις από τις σημαντικότερες αλλαγές του ψηφιακού μετασχηματισμού, που εκλήθησαν οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν πιο άμεσα και αποτελεσματικά την τελευταία περίοδο. Αν και στην Ελλάδα το θεσμικό πλαίσιο είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιητικό, ωστόσο, υπάρχουν επιμέρους προβλήματα, κυρίως λόγω της πολυπλοκότητας και ακαμψίας του ισχύοντος εργατικού και φορολογικού δικαίου.

Κρίσιμο παραμένει το ζήτημα της Αυτοματοποίησης και το πώς καλούνται οι επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν το δυναμικό της νέας τεχνολογίας και των ρομπότ για να ενισχύσουν την εγχώρια βιομηχανική παραγωγή. Τα τελευταία χρόνια, η διαρκώς αυξανόμενη χρήση τους στο παραγωγικό περιβάλλον έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές, ως προς το περιεχόμενο και ως προς την οργάνωση της εργασίας και στις εργασιακές σχέσεις, σε διεθνές επίπεδο. Γι΄ αυτό και απαιτείται η χάραξη μια συνολικής στρατηγικής ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, με επενδύσεις, επανακατάρτιση εργαζομένων, ανάληψη του ρόλου φορέα επανακατάρτισης και πιστοποίησης από τις ίδιες τις μεγάλες επιχειρήσεις, ενίσχυση της καινοτομίας στην εκπαίδευση και διάχυση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας στις επιχειρήσεις με κλαδική και περιφερειακή εξειδίκευση, παραμένει. Απαραίτητη είναι ακόμη η ριζική αναπροσαρμογή του συστήματος ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης, με τη στενή συνεργασία όλων των μερών, για διαρκή εκπαίδευση στο πλαίσιο της εργασίας και τη δημιουργία εκπαιδευτικών διαδρομών για όλους τους εργαζόμενους. Όλα τα παραπάνω πρέπει να συνδυαστούν:

• Με τη στρατηγική και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid 19, η οποία μας «υποχρεώνει» να επισπεύσουμε την προσαρμογή μας στις νέες συνθήκες,
• Με τα σύγχρονα πρωτόκολλα που εφαρμόζουν κυρίως οι μεγάλες και οργανωμένες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να παίξουν τον ρόλο του “διευκολυντή” /facilitator ως προς τη μετάδοση και διάχυση της εμπειρίας και της πρακτικής τους προς τις μικρότερες και λιγότερο οργανωμένες επιχειρήσεις.
• Με τις ανάγκες της σύγχρονης επιχειρηματικότητας και της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών.

Για τον ΣΕΒ, η στήριξη της απασχόλησης και των επιχειρήσεων, παράλληλα με τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, και ταυτόχρονα η διατήρηση και κινητοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων, παραμένει κορυφαία προτεραιότητα.

Βασική παράμετρος για την επιβίωση – αλλά και για την επιτυχία- είναι η ικανότητα προσαρμογήςόλων στις επιταχυνόμενες αλλαγές που συντελούνται. Σε αυτή τη διαδικασία, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι, δεν βρίσκονται απέναντι, αλλά μαζί. Καμία επιχείρηση δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ικανοποιημένους εργαζόμενους, και κανένας εργαζόμενος δεν μπορεί να μεγιστοποιήσει τη συμβολή του χωρίς διαρκώς ανανεούμενες δεξιότητες σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο παραγωγικό περιβάλλον.