Η κρίσιμη σημασία του ESG για τις ελληνικές επιχειρήσεις σήμερα

Άρθρο κας Εύας Γκενάκου, Ειδικού ESG – Συμβούλου διοίκησης και συντονίστρια της επιτροπής ESG του ΣΕΒ, στο Βήμα της Κυριακής

Στην εποχή μας οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, λόγω των περιβαλλοντικών αλλαγών, της τεχνολογίας, των γεωπολιτικών δεδομένων με τα κοινωνικά τους επακόλουθα αλλά και της νέας νομοθεσίας και κανόνων για τις επιχειρήσεις. Στις συνθήκες αυτές, ο ΣΕΒ θεωρεί την ενσωμάτωση των πρακτικών για θέματα Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης (Environmental, Social and Governance – ESG) πυλώνα ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις.

Οι πρακτικές και τα κριτήρια ESG εξετάζουν την επίδραση μιας επιχείρησης στα θέματα αυτά, αλλά και το πώς αυτά με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν την κερδοφορία της.  Έτσι αναδεικνύονται όλο και πιο σημαντικά στην αξιολόγηση μιας επιχείρησης από πελάτες, χρηματοδότες, επενδυτές, καταναλωτές, τοπικές κοινωνίες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

Ελληνικό Πλαίσιο

Η χώρα αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά της και με σύγχρονες δομές διακυβέρνησης. Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους, και μια περισσότερο βιώσιμη διαχείριση θα διασφαλίσει υγιέστερες κοινωνίες, και πιο ανταγωνιστική  οικονομία – κληρονομιά και για τις επόμενες γενιές. Αυτό χρειάζεται να γίνει με σχεδιασμό: με γνώμονα την επιστήμη της κλιματικής αλλαγής αλλά και τις πιθανές επιπτώσεις στην κοινωνία, ώστε να διασφαλίσουμε μια πράσινη μετάβαση όπου δε θα μείνει κανείς πίσω. Παράλληλα, η κοινωνία έχει ανάγκη από επιχειρήσεις που ασχολούνται με την κοινωνική τους ευθύνη, ειδικά μετά από τα πολλά χρόνια οικονομικής κρίσης και περικοπών που έχουν αφήσει τα σημάδια τους, ενώ η καλή εταιρική διακυβέρνηση είναι πάντα ουσιώδης για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και ευημερίας.

Περιβαλλοντικά

Πολλές επιχειρήσεις εφαρμόζουν μέτρα για την εκμηδένιση του ανθρακικού αποτυπώματός τους, ευθυγραμμιζόμενες με την παγκόσμια συμφωνία για τη συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής στους 1.5 °C και για την προστασία της βιοποικιλότητας, τα δύο ανθρωπογενή φαινόμενα που απειλούν αυτή τη στιγμή την ισορροπία στη φύση και κατά συνέπεια τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πρακτικές ελαχιστοποίησης κατανάλωσης ορυκτών πόρων και πόσιμου νερού, όπως η κυκλική οικονομία, η προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων και η υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών και υλικών, αποτελούν μερικά παραδείγματα. Οι εταιρείες προφυλάσσονται έτσι από κόστη, σχετικά με τις εκπομπές διοξείδιού του άνθρακα ή προστίμων για ρύπανση. Παράλληλα, χρειάζονται μέτρα για τη θωράκιση εναντίον των κινδύνων των φυσικών φαινομένων που φέρνει η κλιματική αλλαγή, όπως ακραίες θερμοκρασίες και πλημμύρες.

Κοινωνικά

Οι κοινωνικές πρακτικές προάγουν την ευημερία των εργαζόμενων και της τοπικής κοινότητας. Παραδείγματα περιλαμβάνουν: προγράμματα διαλόγου με το προσωπικό, εκπαίδευσης, προώθησης της υγείας, ασφάλειας και ευεξίας του προσωπικού, μέτρα για την ποικιλομορφία, την συμπερίληψη, και άρα την καλλιέργεια νέων ιδεών και την καινοτομία. Καθώς και ευέλικτο ωράριο για την προσέλκυση ταλέντων, ισορροπημένη εκπροσώπηση διαφορετικών ανθρώπων στην εργασία χωρίς διακρίσεις λόγω χαρακτηριστικών όπως: φύλο, φυλή,  θρησκεία, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, αναπηρία, σεξουαλικός προσανατολισμός. Και εκπαίδευση του προσωπικού  σε νέες δεξιότητες που διασφαλίζει την ικανότητα ανταπόκρισης σε νέες απαιτήσεις, προσφέροντας ταυτόχρονα ευκαιρίες για εργασία υψηλών αποδοχών, συμβάλλοντας έτσι στην τόνωση των τοπικών κοινοτήτων.

Εταιρική Διακυβέρνηση

Παραδείγματα καλής εταιρικής διακυβέρνησης είναι: οι ξεκάθαροι ρόλοι και ευθύνες, η συστηματική αξιολόγηση επιχειρηματικών κινδύνων και ευκαιριών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρώπινων δικαιωμάτων (και) από τις εφοδιαστικές αλυσίδες τους, η προστασία των δεδομένων και οι δίκαιες συναλλαγές χωρίς διαφθορά. Οι επιχειρήσεις εμπνέουν έτσι εμπιστοσύνη στο προσωπικό τους, στους πελάτες και προμηθευτές τους, τις τοπικές κοινωνίες. Είναι λοιπόν πολύ πιο πιθανό να είναι επιτυχείς και μακροπρόθεσμα.

Αναφορές ESG και Διαφάνεια

Η διαφάνεια είναι κρίσιμη για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και την παρακολούθηση της προόδου σε θέματα όπως η απάλειψη του ανθρακικού αποτυπώματος. Έτσι η χρήση δεικτών ESG μπαίνει σε κάθε πτυχή της οικονομίας:

• μια από τις σημαντικότερες αλλαγές για όλη την αγορά είναι η εφαρμογή, από το 2024 για τις εισηγμένες και από το 2025 για τις μεγάλες μη εισηγμένες, της ευρωπαϊκής οδηγίας για τις εταιρικές αναφορές βιωσιμότητας, EU CSRD (EU Corporate Sustainability Reporting Directive), ενώ κι άλλες χώρες, εκτός Ε.Ε., εισάγουν τώρα σχετική νομοθεσία. Η νέα νομοθεσία καθιστά τις αναφορές υποχρεωτικές με άμεσο ή και έμμεσο τρόπο, μέσω αιτημάτων πελατών ή χρηματοδοτικών εργαλείων.
• στην Ελλάδα πλέον υπάρχει το κοινό διατραπεζικό ερωτηματολόγιο «ESGr[1]» των τραπεζών για την αξιολόγηση του ρίσκου για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων-πελατών τους
• όλο περισσότερες εταιρείες χρησιμοποιούν ESG ερωτηματολόγια για τους προμηθευτές τους
• οι επενδυτές αξιολογούν το ρίσκο εταιρειών μέσω και των ESG ratings που παρέχουν διεθνείς οίκοι όπως S&P, MSCI, Morningstar.

Η επωφελής ενσωμάτωση του ESG και οι προκλήσεις

Η ενσωμάτωση του ESG μπορεί να οδηγήσει σε αρκετά οφέλη: βελτιωμένη διαχείριση του κινδύνου, ενίσχυση της φήμης, πρόσβαση σε χρηματοδότηση, αύξηση της ανταγωνιστικότητας και άρα τη διασφάλιση της οικονομικής ευημερίας της επιχείρησης.

Παρά τα πολλά οφέλη, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προκλήσεις: περιορισμένοι πόροι, έλλειμμα κατανόησης της σημασίας του ESG από την ηγεσία της εταιρείας και έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων εφαρμογής των πρακτικών είναι μερικά από τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Ο ΣΕΒ από την πλευρά του, έχει πολλά χρόνια δράσης μέσω του Συμβουλίου της Βιώσιμης Ανάπτυξης [2], και έχει αναλάβει πρόσφατα ενημερωτικές πρωτοβουλίες[3] μέσα και από την Επιτροπή ΣΕΒ ESG, με στόχο τη διάχυση της γνώσης όχι μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και στις μικρομεσαίες.

Συμπέρασμα και Κάλεσμα σε Δράση

Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον το ESG αναδεικνύεται ως ζωτικός παράγοντας για την επιτυχία και την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων. Ενθαρρύνουμε τις επιχειρήσεις να ενσωματώσουν τις αρχές του ESG στη στρατηγική και τη λειτουργία τους, προκειμένου να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή αλλά και την ίδια τους την οικονομική συνέχεια και ευημερία. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για δράση και ο ΣΕΒ θα παραμείνει αρωγός για μια ομαλή, κοινωνικά δίκαιη μετάβαση.

[1] www.hba.gr/Media/Details/563

[2] http://www.sevbcsd.org.gr/

[3] Όπως αυτή για το ESG: Από τη θεωρία στην πράξη διαθέσιμη εδώ.