Η μετάβαση στο ηλεκτρονικό εμπόριο: Τάσεις και προοπτικές
Άρθρο Δρος Μαρίας Μποζούδη, Senior Advisor, Τομέας Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ, στο Retail Book 2022
Οι συνθήκες της πανδημίας συνέβαλαν με πολλούς τρόπους στην επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας. Με βάση τα στοιχεία που συλλέγει και παρακολουθεί το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές προέκυψε από τη στροφή επιχειρήσεων και καταναλωτών στο διαδίκτυο, αυξάνοντας τα μεγέθη των ηλεκτρονικών πωλήσεων και αγορών.
Ο Έλληνας ψηφιακός καταναλωτής
Με το 22% των Ελλήνων να έχουν πραγματοποιήσει την πρώτη τους ηλεκτρονική αγορά την περίοδο της πανδημίας, το προφίλ του Έλληνα ψηφιακού καταναλωτή εξελίσσεται συνεχώς. Η μέση ψηφιακή δαπάνη για το 2022 εκτιμάται στα €631, αναμένεται να ανέλθει στα €780 την επόμενη χρονιά, και να φτάσει την κλίμακα των €1.100 μέχρι το 2027. Tο 27% πραγματοποιεί τουλάχιστον μία αγορά το τρίμηνο, και το 38% έξι ή περισσότερες φορές. Οι 9 στους 10 προμηθεύονται προϊόντα από εγχώρια κανάλια, ενώ περίπου 30% στρέφονται και σε κανάλια του εξωτερικού. Το 2020, το 59% των Ελλήνων χρηστών του Διαδικτύου, ηλικίας 16-74 ετών, έκανε τουλάχιστον μία online αγορά, ποσοστό που αυξήθηκε στο 69% το 2021. Επιπλέον, πριν από την υγειονομική κρίση, μόνο το 4% επέλεγε να πραγματοποιήσει ηλεκτρονικές αγορές από νέα καταστήματα, ποσοστό που ανέρχεται πλέον στο 26%.
Οι τάσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα
Αποτέλεσμα της στροφής στο διαδίκτυο για τις αγορές τους είναι ότι, ενώ ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ηλεκτρονικού τζίρου στη χώρα ήταν περίπου 15% την περίοδο 2017-2019, μεταξύ 2020-2022 ξεπέρασε το 50%. Εκτιμάται πως, από €1,7δισεκ το 2017, τα έσοδα από ψηφιακές πωλήσεις για το 2022 θα ανέλθουν τα €3,6δισεκ., και το 2027 θα πλησιάσουν τα €7,1δισεκ. Τα προϊόντα μόδας αποτελούν σταθερά άνω του 1/3 των ηλεκτρονικών πωλήσεων, και ακολουθούν τα ηλεκτρονικά είδη, τα προϊόντα ομορφιάς και προσωπικής υγιεινής, έπιπλα και διακόσμηση, και παιχνίδια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψηφιακή αγορά τροφίμων. Σε σχέση με το 2019, τα έσοδα ψηφιακών πωλήσεων του 2020 αυξήθηκαν κατά 61%, και επιπλέον 49% το 2021. Το 2022 αναμένεται μείωση κατά 11,4%, λόγω της άρσης των περιορισμών της πανδημίας, με εκτιμήσεις για αύξηση της τάξης του 22,7% το 2023. Οι προσδοκίες αυτές αντανακλώνται και στις επενδύσεις μεγάλων αλλά και μικρότερων αλυσίδων στην προσαρμογή του μοντέλου λειτουργίας τους στη λογική omnichannel, τη δημιουργία dark stores, την ανάπτυξη συνεργασιών με μεγαλύτερες online πλατφόρμες, την ψηφιακή εμπειρία πελάτη, κ.α.
Επιχειρήσεις που προσαρμόζονται
Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, η ταχεία εκτίναξη της αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου μάλλον τις ξάφνιασε. Σταδιακά, κατάφεραν να προσαρμοστούν στις ανάγκες των ψηφιακών καταναλωτών, καθώς έγινε αντιληπτό πως η ψηφιακή παρουσία επιτρέπει περισσότερες πωλήσεις: μεταξύ 2020-2022, 70% εκείνων που ήδη διέθεταν e-shop είχαν αύξηση πωλήσεων μεταξύ 20%-40%, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την αύξηση τηλεφωνικών παραγγελιών για το 50% αυτών. Έτσι, από 17% το 2020, 24% των μικρομεσαίων διαθέτει e-shop σήμερα, και 6% σκοπεύουν να δημιουργήσουν.
Πώς, όμως, προσεγγίζουν τους ψηφιακούς καταναλωτές οι επιχειρήσεις με e-shop, και ειδικά οι μικρομεσαίες; Για το 60%, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν σημαντικό μέσο προώθησης και επικοινωνίας, και το 80% θεωρεί σημαντική την παρουσία του στα social media. Σήμερα, oι ψηφιακές καμπάνιες προβολής έχουν αυξηθεί κατά 33% σε σχέση με το 2020, με τουλάχιστον 65% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να διαθέτει παρουσία στο Instagram (από 49% το 2020) και το Facebook να είναι η κυρίαρχη προτίμηση του 95%.
Τα μεγέθη μας δείχνουν πως οι συνθήκες της πανδημίας δεν προκάλεσαν μια συγκυριακή στροφή στο ηλεκτρονικό εμπόριο, αλλά ενίσχυσαν μια ήδη υπάρχουσα τάση, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες. Ο ΣΕΒ στηρίζει συστηματικά τις ΜμΕ επιχειρήσεις στην ψηφιακή τους μετάβαση, μέσα από πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής για τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και το πλαίσιο λειτουργίας της ψηφιακής αγοράς. Αναπτύσσει επίσης δράσεις ενδυνάμωσης και ενημέρωσης σε θέματα όπως τα ψηφιακά κανάλια πωλήσεων, το ψηφιακό marketing, η κυβερνοασφάλεια, ο ψηφιακός καταναλωτής, ή και ψηφιακές τεχνολογίες για τις ανάγκες τους, μέσα από την εξειδικευμένη σειρά συζητήσεων Industry 4.0 Roundtables.
