Η μετεξέλιξη του ΟΑΕΔ σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης
Δρ. Σπύρος Πρωτοψάλτης
Διοικητής και Πρόεδρος ΔΣ, Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης – Ά Αντιπρόεδρος, Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 29 Απριλίου 2022
Το εργασιακό τοπίο μεταβάλλεται με ταχύτατους ρυθμούς σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο απαιτώντας άμεσες δράσεις και σε εθνικό επίπεδο, γεγονός που δεν αφήνει περιθώρια για καθυστερήσεις σε κανένα τομέα που αφορά την εργασία. Δυστυχώς, από το 1969 που αντικατέστησε τον τέως Οργανισμό Απασχολήσεως και Ασφαλίσεως Ανεργίας (ΟΑΑΑ), ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) δεν κατάφερε να γίνει συνώνυμο της απασχόλησης. Αντί για έναν εξωστρεφή φορέα που έχει στο επίκεντρο των δράσεων του την εύρεση εργασίας και τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, καθιερώθηκε στη συνείδηση των πολιτών ως ένας εσωστρεφής επιδοματικός οργανισμός.
Με γνώμονα την προσαρμογή στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της οικονομίας και της ψηφιακής εποχής, ο νόμος «Δουλειές Ξανά» προβλέπει την αναδιοργάνωση και ψηφιοποίηση του ΟΑΕΔ, ο οποίος μετονομάζεται σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και καλείται να αναλάβει έναν ακόμη πιο κομβικό και δυναμικό ρόλο στην αγορά εργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο νέος νόμος εξοπλίζει τη ΔΥΠΑ με τα μέσα που απαιτεί η λειτουργία μιας ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης για να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις σύγχρονες ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας και στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες μεταρρυθμίσεων: Την αναδιοργάνωση της λειτουργίας της ΔΥΠΑ, τη δημιουργία καινοτόμων εργαλείων για την ενίσχυση της απασχόλησης και την αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης.
Στον πρώτο άξονα περιλαμβάνονται αλλαγές που θα οδηγήσουν σε ταχύτερη και πιο ευέλικτη λειτουργία, όπως η νέα σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου και η σύσταση Συμβουλίου Κοινωνικών Εταίρων, η δημιουργία «Ειδικού Λογαριασμού Επαγγελματικής Κατάρτισης» (ΕΛΕΚ) τον οποίο θα διαχειρίζεται νομικό πρόσωπο που θα συγκροτήσουν οι κοινωνικοί εταίροι, καθώς και νέες αρμοδιότητες και νέα εργαλεία για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας και της επανεκκίνησης της στεγαστικής πολιτικής για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του εργατικού δυναμικού και ιδιαίτερα για τους νέους.
Ο δεύτερος άξονας αφορά μια σειρά από νέα εργαλεία για την στήριξη των ανέργων και την ενίσχυση της απασχόλησης. Εισάγονται νέα ψηφιακά εργαλεία (ψηφιακή κάρτα ΔΥΠΑ, ψηφιακό μητρώο, ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης), που αποσκοπούν στη διευκόλυνση των ανέργων να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας και θεσπίζεται για πρώτη φορά επίδομα εργασίας για τους επιδοτούμενους ανέργους που βρίσκουν δουλειά, οι οποίοι εκτός από το μισθό τους θα συνεχίζουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος ανεργίας μέχρι την προβλεπόμενη ημερομηνία. Επίσης, παρέχεται για πρώτη φορά μπόνους ύψους 300 ευρώ στους μακροχρόνια (πάνω από 5 χρόνια) ανέργους που καταρτίζουν Ατομικό Σχέδιο Δράσης. Επιπλέον, εισάγονται εισοδηματικά κριτήρια για την αντιμετώπιση φαινομένων κατάχρησης παροχών και προβλέπεται διαγραφή από το Μητρώο Ανέργων και διακοπή του επιδόματος ανεργίας μετά από τρεις αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας ή συμμετοχής σε δράση κατάρτισης.
Ο τρίτος άξονας αποτελείται από μια σειρά καινοτομιών που έχουν ως πρωτεύοντα στόχο την μεταρρύθμιση της κατάρτισης για την ουσιαστική αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Αναβαθμίζεται ο μηχανισμός διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας με σκοπό τα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, δημιουργείται Εθνικό Συμβούλιο Δεξιοτήτων Εργατικού Δυναμικού και θεσπίζεται ο Ατομικός Λογαριασμός Δεξιοτήτων, ένα ψηφιακό εργαλείο στα χέρια του πολίτη, όπου θα καταγράφονται οι διαθέσιμοι πόροι αλλά και οι δεξιότητες, οι καταρτίσεις και οι πιστοποιήσεις που δικαιούται και λαμβάνει ο καταρτιζόμενος. Εισάγεται πλέγμα ρυθμίσεων με στόχο την εμπέδωση του τρίπτυχου «Αξιολόγηση – Ποιότητα – Πιστοποίηση» στο σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης και συνδέονται οι πληρωμές παρόχων και καταρτιζόμενων με τις εκροές (payment by results), ενώ η αξιολόγηση και λογοδοσία των παρόχων και η σύσταση μητρώου επιλέξιμων παρόχων με νέα βελτιωμένα κριτήρια για την παροχή ποιοτικής κατάρτισης αποτελούν απαραίτητες τομές για την πολυπόθητη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας. Επίσης, ιδρύεται Ενιαία Ψηφιακή Πύλη για τις Δεξιότητες (skills.gov.gr), ώστε με το πάτημα ενός κουμπιού πολίτες και φορείς να ενημερώνονται για θέματα δεξιοτήτων και προγράμματα κατάρτισης.
Με το νομοσχέδιο «Δουλειές Ξανά» η ΔΥΠΑ ενισχύεται ώστε να ανταποκριθεί στον κρίσιμο και πολύπλευρο ρόλο της ως πυλώνα κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής, ώστε να στηρίζει και να βοηθάει ουσιαστικά τους ανέργους να βρουν δουλειά και τις επιχειρήσεις να βρουν το κατάλληλο προσωπικό, συμβάλλοντας ενεργά στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή της χώρας.
