Η ψηφιακή (αν)ωριμότητα της Ελλάδας – Άρθρο κ. Αλέξη Νικολαϊδη, στην “Πελοπόννησο” της Κυριακής, 29/11/2020
Ο Αλέξης Νικολαϊδης είναι Associate Advisor Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Δικτύων & Περιφερειακής Πολιτικής ΣΕΒ
Η φετινή, δεύτερη έκθεση του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ, αποτυπώνει τη μικρή βελτίωση που σημείωσε η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή κατάταξη ως προς την ψηφιακή ωριμότητα (στην 27η θέση, από 28η το 2019), η απόσταση όμως που τη χωρίζει από τα ευρωπαϊκά επίπεδα παραμένει μεγάλη. Σίγουρα, γίνονται κινήσεις στη σωστή κατεύθυνση, και σε κάποιες περιπτώσεις η πρόοδος είναι αξιοσημείωτη και αξίζει να αναδειχθεί (κυρίως στη δημόσια διοίκηση). Πρόκειται όμως για φωτεινές εξαιρέσεις στον κανόνα, που θέλει την Ελλάδα να είναι μια χώρα που ακολουθεί βέβαια πορεία βελτίωσης, αλλά με αργούς ρυθμούς, που δεν της επιτρέπουν να μειώσει την απόκλιση από τους Ευρωπαίους εταίρους.
Η εξέταση της συγκριτικής μας θέσης προκαλεί προβληματισμό. Συγχρόνως όμως, υπογραμμίζει την ανάγκη όχι μόνο για στοχευμένες μεταρρυθμίσεις, αλλά και μεγαλύτερης ταχύτητας υλοποίησής τους, ώστε να σταματήσουμε να συγκαταλεγόμαστε στους ουραγούς της Ευρώπης.
Η πανδημία κινητοποίησε τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα: κινήσεις ψηφιοποίησης που έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί εδώ και χρόνια, υλοποιήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η μετάβαση στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση δεν μπορεί να δομηθεί αποκλειστικά στην έκτακτη συνθήκη του Covid-19. Αντιθέτως, απαιτείται μακροχρόνιος προγραμματισμός και παρεμβάσεις, σύμφωνα με την έκθεση του Παρατηρητηρίου, σε πέντε βασικές διαστάσεις:
Στη Δημόσια Διοίκηση, παρατηρείται μεν σταδιακή ψηφιοποίηση των δημοσιών υπηρεσιών, κυρίως προς τους πολίτες (γεγονός που αποδεικνύεται από την άνοδο 4 θέσεων στην 24η θέση), όμως εκκρεμούν ακόμα πολλά βήματα για την ψηφιοποίηση διεπαφών με τις επιχειρήσεις, την ψηφιοποίηση εσωτερικών λειτουργιών, τη διασύνδεση ηλεκτρονικών μητρώων, την αξιοποίηση ανοικτών δεδομένων, κ.λπ.
Στο ρυθμιστικό πλαίσιο βρεθήκαμε στην τελευταία θέση, γεγονός που μεταφράζεται σε έλλειψη κατάλληλων ρυθμιστικών συνθηκών που θα μπορούσαν να ευνοήσουν την ψηφιακή μετάβαση επιχειρήσεων και κοινωνίας. Οι πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες (π.χ. Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης) κρίνονται ως θετικές, όμως για να προκύψει απτή βελτίωση, θα πρέπει να πετύχουμε και ανάλογη ταχύτητα εφαρμογής. Επιπλέον, χρειάζονται παρεμβάσεις όπως η συμμόρφωση του Δημόσιου με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων, η έναρξη λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Γραφειοκρατίας, η κατάρτιση εθνικής στρατηγικής ανοιχτών δεδομένων, κ.λπ.
Στην ψηφιακή ωριμότητα των επιχειρήσεων, εξακολουθούμε να κατατασσόμαστε στην 25η θέση, καθώς οι περισσότερες εγχώριες επιχειρήσεις επενδύουν σε τεχνολογικά παρωχημένα συστήματα ΤΠΕ. Η στόχευση πρέπει να αφορά καινοτόμες ψηφιακές τεχνολογίες και μηχανολογικό εξοπλισμό (Cloud, IoT, RFID, κ.ά.), όπου βρισκόμαστε μόλις στην 26η θέση, ψηφιοποίηση όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας, κ.λπ.
Στις ψηφιακές δεξιότητες, η Ελλάδα ανέκαθεν είχε αξιοπρόσεκτη παραγωγή ταλέντου (14η θέση στους πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης ΤΠΕ). Δυστυχώς, το ανθρώπινο κεφάλαιο δεν αξιοποιείται όπως θα έπρεπε, καθώς η εκπαίδευση δεν συνδέεται με τις επιχειρήσεις και την αγορά εργασίας (χαρακτηριστική η 27η θέση στις ψηφιακές δεξιότητες επιχειρήσεων). Προϋπόθεση για την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων, αποτελεί η εφαρμογή εθνικού σχεδιασμού που να περιλαμβάνει: νέα τμήματα πληροφορικής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προγράμματα επανεκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, θεσμοθέτηση της «μαθητείας» για μεγαλύτερη διασύνδεση αγοράς εργασίας – AEI, αλλά και προώθηση και χρηματοδότηση βιομηχανικών διδακτορικών σε θέματα Industry 4.0.
Στον τομέα των υποδομών, εντοπίζεται αξιοσημείωτη επενδυτική δραστηριότητα στις ευρυζωνικές συνδέσεις υπερ-υψηλής ταχύτητας, ενώ προωθούνται και έργα ΣΔΙΤ στα πλαίσια της Ψηφιακής Ατζέντας 2025. Όμως, αντίστοιχες δράσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, υλοποιούνται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς. Προτείνεται περαιτέρω διείσδυση ευρυζωνικών δικτύων και μετάβαση στην εποχή του 5G.
Η επόμενη έκδοση του Παρατηρητηρίου, το 2021, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, προκειμένου να διαπιστώσουμε αν οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται το τρέχον έτος σε λειτουργίες του δημοσίου, υποδομές τηλεπικοινωνιών, επιχειρήσεις, κ.λπ., θα αποδειχθούν ικανές ώστε να συγκλίνουμε, κατά το δυνατόν, με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους.
