Κατώτατος Μισθός 2023: βελτίωση διαθέσιμου εισοδήματος εργαζομένων και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων

Σωτήρης Πέτρου
Advisor Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας  ΣΕΒ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 2  Μαρτίου 2023

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή[1] αναθεώρησε επί τα βελτίω τις προβλέψεις  για την Ελλάδα το 2023-24, ωστόσο το 2023 παραμένει έτος  με προκλήσεις για την κοινωνία, την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Η εξασθένηση του ρυθμού ανάπτυξης, η γεωπολιτική αβεβαιότητα, η  μεταβλητότητα στις τιμές ενέργειας και η αργή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού δημιουργούν εύλογη ανησυχία. Ταυτόχρονα, το υψηλό επίπεδο της φορολογίας της μισθωτής εργασίας και των ασφαλιστικών εισφορών συρρικνώνουν το διαθέσιμο εισόδημα, επιβαρύνουν το μη μισθολογικό κόστος της εργασίας και δρουν ως αντικίνητρο για επίσημη εργασία. Σε αυτό το  περιβάλλον, επιχειρήσεις δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας ισορροπώντας ανάμεσα στην αντιμετώπιση της δυσμενούς συγκυρίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Η απόφαση για την αύξηση του κατώτατου μισθού  από 1.4.2023,  θα πρέπει να διέπεται από δυο κρίσιμες επιδιώξεις i) την αύξηση του  διαθέσιμου εισοδήματος  ii) την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας που δημιούργησαν οι επιχειρήσεις εν μέσω διαδοχικών κρίσεων. Η συνδυαστική υλοποίηση των παρεμβάσεων  που ακολουθούν, μπορεί να συνεισφέρει σε αυτό:

Ορθολογικός υπολογισμός. Για τον καθορισμό του νέου  κατώτατου μισθού, η Πολιτεία είναι χρήσιμο να συνυπολογίζει κοινωνικούς, οικονομικούς αλλά και αναπτυξιακούς παράγοντες όπως την οικονομική μεγέθυνση, το επίπεδο και την πορεία του πληθωρισμού, τις μεταβολές της παραγωγικότητας, τις  αυξήσεις στον κατώτατο μισθό που προηγήθηκαν, τη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου, την ευελιξία και την επίπτωση στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Εξορθολογισμός  μη μισθολογικού κόστους εργασίας. Παρά τις μειώσεις των εισφορών  ασφάλισης το 2019-2022, το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών παραμένει υψηλότερο από το μέσο όρο των ανεπτυγμένων οικονομιών του ΟΟΣΑ. Σε συνέπεια των δεσμεύσεων της τρέχουσας κυβερνητικής θητείας, υπάρχει περιθώριο για  μείωσή τους κατά 0,6% με την ανακοίνωση του νέου επιπέδου του κατώτατου μισθού. Στην ίδια κατεύθυνση προτείνεται επιπλέον μείωση  3% την περίοδο 2024-2025 σε μια προσπάθεια σύγκλισης με το μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ[2]  η  φορολογική σφήνα  για το μέσο εργαζόμενο μειώθηκε κατά 2,2% από το 2020 στο 2021, παραμένοντας ωστόσο υψηλότερη του μέσου όρου του ΟΟΣΑ: υπάρχει  ανάγκη  νέων μειώσεων στη χώρας μας. Η  μείωση της φορολογίας των εργαζομένων έχει  θετική επίδραση στην αποδοτικότητα της εργασίας και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αυξήσουν τις καθαρές αμοιβές που προσφέρουν χωρίς επιβάρυνση  της ανταγωνιστικότητάς τους.

Ενίσχυση των εισοδημάτων μέσα από παραγωγικές επενδύσεις και ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου. Η βελτίωση των αμοιβών και η δημιουργία νέων καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας διευκολύνεται από την ανάπτυξη της οικονομίας, την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για επιτάχυνση των επενδύσεων και την ταχεία υλοποίηση δράσεων κατάρτισης / επανακατάρτισης / διά βίου μάθησης σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις.

Στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Το επίπεδο πληθωρισμού του 2022 άσκησε ιδιαίτερη πίεση στην αγοραστική δύναμη και το επίπεδο διαβίωσης των νοικοκυριών. Τα μέτρα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών, χρήζουν συνεχούς  αξιολόγησης / επικαιροποίησης για όσο παρατηρείται πληθωριστική έξαρση στα τρόφιμα, τα καύσιμα και την ενέργεια.

Με συνδυασμό των παραπάνω, υπάρχει  περιθώριο ονομαστικής αύξησης  του κατώτατου μισθού  5% – 6%, δηλαδή στο ανώτερο όριο του προσδοκώμενου πληθωρισμού του 2023. Επιπλέον, μια μείωση των εισφορών του εργαζομένου από 1%- 4% οδηγεί σε υψηλότερη αύξηση των καθαρών του αποδοχών  από 6,2% – 10,9%.

[1] Winter 2023 Economic Forecast, February 2023

[2] OECD, taxing wages 2022, May 2022