Κρίσιμο ζητούμενο η ανάληψη κοινής ευρωπαϊκής δράσης για την απλοποίηση της αδειοδότησης της βιομηχανίας

Γιάννης Λαϊνάς
Senior Advisor, Τομέας Επιχειρηματικού
Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών, ΣΕΒ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 29 Φεβρουαρίου 2024

Η επιτάχυνση και ο εξορθολογισμός των αδειοδοτικών διαδικασιών αναδεικνύεται ως ζήτημα βαρύνουσας σημασίας για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η BusinessEurope σε πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα, στην οποία συμμετείχαν και ελληνικές βιομηχανίες-μέλη του ΣΕΒ.

Μεταξύ άλλων, διαπιστώνεται ότι σε επίπεδο χωρών ΕΕ εξακολουθούν να σημειώνονται  απαρχαιωμένες, χρονοβόρες και υπερβολικά γραφειοκρατικές διαδικασίες «βιομηχανικής» αδειοδότησης. Το ζήτημα φαίνεται να αποτελεί στρατηγικό εμπόδιο τόσο για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση όσο και για τη συνολικότερη αναγέννηση της βιομηχανίας της Γηραιάς Ηπείρου.

Σχετικά με την έκταση του προβλήματος, να σημειωθεί ότι από τις 240 βιομηχανίες της ΕΕ που συμμετείχαν στην έρευνα:

• το 83% επισημαίνει ότι οι αδειοδοτικές διαδικασίες αξιολογούνται ως σοβαρό εμπόδιο για να προχωρήσουν σε περαιτέρω επενδύσεις στο ευρωπαϊκό έδαφος,
• το 60% αναφέρει ότι η αδειδότηση της μονάδας διήρκησε από 1 έως 6 έτη, με το 83% να αξιολογεί γενικά ως ιδιαιτέρως αυξημένους τους σχετικούς χρόνους,
• το 63% διαπιστώνει σημαντικές καθυστερήσεις κατά το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, για τους εξής λόγους (με σειρά προτεραιότητας): α) μη τήρηση των προβλεπόμενων από νόμο προθεσμιών αξιολόγησης του έργου/μη εφαρμογή του κανόνα συνέχισης των αδειοδοτικών σταδίων σε περίπτωση «άπρακτης προθεσμίας» από την πλευρά των υπηρεσιών, β) καθυστερήσεις κατά το στάδιο των προβλεπόμενων διαβουλεύσεων με το κοινό, γ) πολλαπλές, ταυτόχρονες και σύνθετες υποχρεώσεις περιβαλλοντικών εκτιμήσεων που προκύπτουν από διαφορετικά ευρωπαϊκά νομοθετήματα (μεταξύ άλλων προβλέπονται διακριτές διαδικασίες εκτιμήσεων για τα απόβλητα, τα πτηνά, τα ύδατα, την αντιμετώπιση κινδύνου από μεγάλα ατυχήματα, τις εκπομπές αερίων, τα σχέδια-προγράμματα, κλπ.).

Μάλιστα, μέρος των παραπάνω προβλημάτων, φαίνεται ότι παρουσιάζονται με οριζόντιο τρόπο, σε όλα τα στάδια των επιμέρους αδειοδοτικών διαδικασιών: από την περιβαλλοντική αδειοδότηση και χωροθέτηση, την εγκατάσταση και τη λειτουργία νέων μονάδων, έως και τον εκσυγχρονισμό/ανανέωση/επέκταση υφιστάμενων -ήδη αδειοδοτημένων- μονάδων. Τα προβλήματα στην αδειόδοτηση, με βάση την μεταφερόμενη εμπειρία των βιομηχανιών,  οφείλονται κυρίως: στην υποστελέχωση των δημόσιων φορέων (80% των απαντήσεων), στην πολυνομία-κακονομία (79%), στον μειωμένο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων/υπηρεσιών πχ. στο πλαίσιο γνωμοδοτήσεων (79%), και τέλος στην πολυδιάσπαση των αδειοδοτικών αρμοδιοτήτων σε επιμέρους υπεύθυνες δημόσιες αρχές  (78% των απαντήσεων).

Η έρευνα της BusinessEurope, εκτός από τη διαπίστωση του προβλήματος και των γενεσιουργών αιτιών, προχωράει ένα βήμα παρακάτω, διερευνώντας πιθανές λύσεις. Οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις προκρίνουν, μεταξύ άλλων, τις εξής προτάσεις για τον εξορθολογισμό των αδειοδοτικών διαδικασιών των μεταποιητικών δραστηριοτήτων:

• Επέκταση του μέτρου των υποχρεωτικών προθεσμιών για την έγκαιρη ανταπόκριση/απόφαση (είτε θετική, είτε απορριπτική) των δημόσιων αρχών, σε όλα τα επιμέρους στάδια (86%),
• συχνότερη επικοινωνία μεταξύ των αδειοδοτουσών αρχών και της επιχείρησης που βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδότησης για την άμεση επίλυση/αποσαφήνιση κοκ. των ζητημάτων που μπορεί να ανακύπτουν κατά την αξιολόγηση (82%),
• δυνατότητα πρώιμης εκκίνησης ορισμένων έργων/κατασκευών, μετά τα πρώτα-κρίσιμα αδειοδοτικά στάδια των περιβαλλοντικών εγκρίσεων (79%)
• επιτάχυνση και εξορθολογισμός των διαδικασιών απονομής δικαιοσύνης σε περιπτώσεις προσφυγών (78%),
• διασφάλιση της συνέχισης των αδειοδοτικών σταδίων σε περιπτώσεις άπρακτης παρέλευσης των προθεσμιών που προβλέπονται για τη διοίκησης (77%),
• επέκταση της ψηφιοποίησης των διαδικασιών (75%),
• αυστηρή τήρηση των προθεσμιών διαβούλευσης με το κοινό (71%),
• αυστηρή τήρηση των προθεσμιών της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης (70%),
• περιορισμός του ανεξέλεγκτου εύρους που λαμβάνουν συχνά οι διαδικασίες διαβούλευσης (68%) (όχι μόνο του χρονικού αλλά και της έκτασης του περιεχομένου), και
• δυνατότητα χαρακτηρισμού ορισμένων περιπτώσεων επενδύσεων στον τομέα της μεταποίησης ως «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος».

Το Report της BusinessEurope με τα αποτελέσματα της έρευνας και ορισμένες επιπλέον διαπιστώσεις και προτάσεις, έχει τον τίτλο: “Licence to transform: SWOT analysis of industrial permitting in Europe – a BusinessEurope survey” και είναι διαθέσιμο στο σύνδεσμο εδώ.

Μέσω της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, βασικός στόχος όλων των Συνδέσμων των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, είναι αφενός να αφυπνιστεί ο επόμενος πολιτικός κύκλος της ΕΕ σχετικά με την κρισιμότητα του ζητήματος, αφετέρου να δεσμευτεί και να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα αναφορικά με τα οριζόντια-κοινά προβλήματα που καταγράφονται.