Mεταρρυθμίσεις – κλειδιά για ανάπτυξη και ευημερία
Άρθρο κ. Μιχάλη Μητσόπουλου, Διευθυντή Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών ΣΕΒ, στην εφημερίδα των Συντακτών/Ειδική Έκδοση για την ΔΕΘ 2023
Σήμερα, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, καταγράφεται μια πρόοδος στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η οποία έχει διάρκεια. Για να είναι ανταγωνιστική στην προσέλκυση επενδύσεων η χώρα δεν χρειάζεται σε κάθε διάσταση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος να έχει μια από τις καλύτερες προτάσεις. Αρκεί να έχει μια πολύ ελκυστική πρόταση σε κάποιες κρίσιμες διαστάσεις και μια λογική πρόταση στις άλλες, δηλαδή να μην υπάρχουν πτυχές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που λειτουργούν εντελώς αποτρεπτικά προς τις επενδύσεις και τελικά την ανάπτυξη.
Πριν την επίσημη έναρξη της ελληνικής κρίσης, το σημείο εκκίνησης της χώρας ήταν πολύ χαμηλό. Έκτοτε η πρόοδος σε σημαντικά πεδία όπως η αποκατάσταση της πρόσβασης του ιδιωτικού τομέα σε χρηματοδότηση, η βελτίωση σε φορολογικούς συντελεστές και σημαντικές παραμέτρους του φορολογικού συστήματος για τις επιχειρήσεις, η ψηφιοποίηση πολλών διεπαφών του κράτους με τους πολίτες, το νέο πλαίσιο για την διαχείριση της επιχειρηματικής αποτυχίας και το νέο πλαίσιο για τη συνεργασία επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων, μεταξύ άλλων. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσματα και έχουν βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον και παράλληλα έχουν δώσει υπόσταση στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
Όμως μένει και πολλή δουλειά να γίνει. Η δικαιοσύνη είναι ένα πεδίο κρίσιμο, καθώς οι μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών δεν φαίνεται, τουλάχιστον για την ώρα, να έχουν προσφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Βέβαια υπάρχει το ενδεχόμενο να προσεγγίζεται σταδιακά μια κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων και έργων ψηφιοποίησης και έτσι να υπάρξει από ένα σημείο ύστερα μια ταχεία πρόοδος. Για την ώρα όμως η διεθνής επενδυτική κοινότητα αναμένει τα ορατά σημάδια βελτίωσης ώστε να πάψει να την θεωρεί σημαντικό αντικίνητρο για να επενδύσει κάποιος στην Ελλάδα.
Επίσης, παραμένει η ανάγκη για συνέχιση μεταρρυθμίσεων στο πεδίο της φορολογίας, με έμφαση όχι μόνο την επιβάρυνση της εργασίας με ασφαλιστικές εισφορές και φόρους αλλά και πτυχές του φορολογικού συστήματος για τις επιχειρήσεις. Προτείνεται έτσι η δυνατότητα ταχύτερης απόσβεσης επενδύσεων μηχανολογικού εξοπλισμού, η δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών με τα κέρδη τουλάχιστον των 10 επόμενων ετών και η επίλυση ζητημάτων όπως αυτών που προκύπτουν από τον Κώδικα Χαρτοσήμου ενδεικτικά σε θέματα ενδο-ομιλικών χρηματοδοτήσεων.
Ειδικά η μείωση των επιβαρύνσεων στην εργασία καθώς και η μείωση της υπερ-προοδευτικότητας αυτής έχει κρίσιμη σημασία ώστε οι επενδύσεις που προσελκύονται να γίνουν έντασης υψηλής εξειδίκευσης. Η εργασία αυτή χαρακτηρίζεται από αυξημένη διεθνή κινητικότητα και από αμοιβές ετήσιου κόστους εργοδότη της τάξης τουλάχιστον 50-100.000 ευρώ, ένα ποσό που είναι κοντά στο μέσο όρο του κόστους εργοδότη των ανεπτυγμένων χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ αλλά από διπλάσιο έως τετραπλάσιο του αντίστοιχου ελληνικού μέσου όρου.
Η άρση της υπερ-προοδευτικότητας της «σφήνας φόρων» θα απομακρύνει ένα δομικό εμπόδιο στην αύξηση των μισθών στη χώρα μας και κατά προέκταση στην ανάκτηση του εδάφους που χάθηκε για τους Έλληνες μισθωτούς στα χρόνια της κρίσης.
Τέλος, με δεδομένη την ολοκλήρωση των ήδη δρομολογημένων μεταρρυθμίσεων σε αδειοδότηση και χωροταξία, αναδεικνύεται ως μείζονα πρόκληση για τη χώρα ο συντονισμός των έργων υποδομών καθώς και ο συντονισμός των πολιτικών για ενέργεια και περιβάλλον. Μόνο έτσι η χώρα μας μπορεί να πετύχει το «ιερό δισκοπότηρο» της εποχής μας, δηλαδή την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης ταυτόχρονα με την επίτευξη φιλόδοξων στόχων για το περιβάλλον, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Ο συντονισμός αυτός, όπως πλέον γίνεται ορατό διεθνώς, είναι μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση. Θα πρέπει οι υποδομές να υποστηρίξουν τόσο την υφιστάμενη παραγωγή όσο και αυτήν που προσδοκά η χώρα να προσελκύσει, σε κλάδους και δραστηριότητες που θα ενδυναμώσουν κρίσιμα τον παραγωγικό ιστό και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη ειδικά της περιφέρειας προσφέροντας ποιοτικές δουλειές. Θα πρέπει επίσης η χώρα να καταφέρει να προσαρμόσει τάχιστα το ηλεκτρικό δίκτυο στις απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης και να διασφαλίσει την αδειοδότηση και διασύνδεση ενός αποτελεσματικά σχεδιασμένου και χωροθετημένου μείγματος έργων ΑΠΕ. Για την επίτευξη του στόχου αυτού έχει ξεκινήσει ένας διεθνής ανταγωνισμός καθώς οι χώρες που θα τον πετύχουν πρώτες είναι και αυτές που θα έχουν την καλύτερη αναπτυξιακή προοπτική τα επόμενα χρόνια, με τους ουραγούς να κινδυνεύουν με μόνιμο εγκλωβισμό σε μια δεύτερη ταχύτητα ανάπτυξης. Η επιτυχία της χώρας σε αυτόν τον αγώνα δρόμου αποτελεί και την προϋπόθεση για να έχει η χώρα καλές και πολλές δουλειές στο μέλλον, δηλαδή θα είναι κρίσιμη για καθοριστικές παραμέτρους ευημερίας και συνοχής. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αναστροφή των δημογραφικών τάσεων και την αύξηση των εγχωρίων εισοδημάτων με ρυθμούς ταχύτερους από των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων. Είναι σίγουρα μια δύσκολη άσκηση, αλλά με επιστημονική τεκμηρίωση, σωστό σχεδιασμό και την υιοθέτηση διεθνών και ευρωπαϊκών βέλτιστών πρακτικών η χώρα μας μπορεί να τα καταφέρει.
