Νέα μέτρα που θα προσαρμόσουν τους κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή

Κωνσταντίνος Διαμαντούρος
Μόνιμος Αντιπρόσωπος ΣΕΒ στην BusinessEurope και την ΕΕ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 28 Νοεμβρίου 2024

Στις 5 Νοεμβρίου και ύστερα από σχεδόν 2 χρόνια διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξε σε συμφωνία σχετικά με μία δέσμη μέτρων για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για το ΦΠΑ.

Η συμφωνία καλύπτει τρία βασικά πεδία: α) τη ψηφιακή υποβολή στοιχείων ΦΠΑ, β) την ενσωμάτωση του ΦΠΑ στην οικονομία των πλατφορμών και γ) την μονοαπευθυντική θυρίδα για την εγγραφή στα μητρώα ΦΠΑ. Αναλυτικότερα η συμφωνία προβλέπει:

 

α) Πλήρης ψηφιοποίηση των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων ΦΠΑ για τις διασυνοριακές συναλλαγές έως το 2030: Βάσει των υφιστάμενων κανόνων, οι επιχειρήσεις που πωλούν αγαθά και υπηρεσίες σε επιχειρήσεις σε άλλα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν κάθε λίγους μήνες ανακεφαλαιωτικούς πίνακες προς τις εθνικές φορολογικές αρχές τους. Το διάστημα μεταξύ της πώλησης και της υποβολής των στοιχείων στις φορολογικές αρχές γίνεται συχνά αντικείμενο εκμετάλλευσης από δράστες απάτης με αποτέλεσμα να υπάρχουν απώλειες στα έσοδα ΦΠΑ. Με στόχο να αντιμετωπιστεί το εν λόγω φαινόμενο, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να δημιουργηθεί ψηφιακό σύστημα υποβολής στοιχείων σε πραγματικό χρόνο μέσω ηλεκτρονικών τιμολογίων. Η υποβολή των τιμολογίων θα γίνεται βάσει του ισχύοντος ευρωπαϊκού προτύπου ηλεκτρονικής τιμολόγησης, στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, και στη συνέχεια, οι εθνικές φορολογικές αρχές θα ανταλλάσσουν τα στοιχεία μέσω ενός νέου συστήματος ΤΠ που θα είναι ικανό να παρέχει αναλύσεις ύποπτων δραστηριοτήτων.  Το σύστημα της ΕΕ προγραμματίζεται  να τεθεί σε εφαρμογή το 2030 και όλα τα ισχύοντα εθνικά συστήματα θα πρέπει να καταστούν διαλειτουργικά με το σύστημα της ΕΕ έως το 2035.

β) Απαίτηση από τις επιγραμμικές πλατφόρμες να καταβάλλουν ΦΠΑ για υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων και μεταφοράς επιβατών στις περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες οι μεμονωμένοι πάροχοι υπηρεσιών δεν χρεώνουν ΦΠΑ: Βάσει των υφιστάμενων κανόνων, ένα σημαντικός αριθμός παρόχων υπηρεσιών μίσθωσης ακινήτων και μεταφοράς επιβατών δεν καταβάλουν ΦΠΑ καθώς οι υπηρεσίες προσφέρονται από ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις μέσω διαδικτυακών πλατφορμών (π.χ. AirBnB,  Uber) που δεν έχουν υποχρέωση εγγραφής σε καθεστώς ΦΠΑ. Αυτό δημιουργεί ενίοτε αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των παραδοσιακών υπηρεσιών μίσθωσης ακινήτων και μεταφορών και των υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται μέσω πλατφορμών. Βάσει των νέων κανόνων, η είσπραξη και απόδοση του ΦΠΑ στις εν λόγω περιπτώσεις θα γίνεται από τις ψηφιακές πλατφόρμες σύμφωνα με το λεγόμενο μοντέλο του «θεωρούμενου προμηθευτή ή παρόχου». Οι νέοι κανόνες για τις ψηφιακές πλατφόρμες θα εφαρμοστούν καταρχήν από 1.7.2028.

γ) Βελτίωση και επέκταση των επιγραμμικών μονοαπευθυντικών θυρίδων για τον ΦΠΑ, ώστε οι επιχειρήσεις να μη χρειάζεται να υπόκεινται σε δαπανηρές εγγραφές σε μητρώα ΦΠΑ σε κάθε κράτος μέλος στο οποίο ασκούν δραστηριότητα: Με το υφιστάμενο σύστημα  «μονοαπευθυντικών θυρίδων», οι επιχειρήσεις μπορούν να δηλώνουν και να αποδίδουν τον ΦΠΑ που οφείλεται για τις πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών τους σε καταναλωτές από μία χώρα της ΕΕ σε άλλη μέσω της αρχής ενός μόνο κράτους μέλους και σε μία μόνο γλώσσα. Αυτό δεν συμπεριλαμβάνει ωστόσο τη δυνατότητα οι εν λόγω επιχειρήσεις να πωλούν τα ίδια αγαθά και υπηρεσίες εντός κράτους μέλους άλλου από το δικό τους.  Σε τέτοιες περιπτώσεις,  και με το υφιστάμενο σύστημα, οι επιχειρήσεις  οφείλουν να εγγραφούν δύο φορές για σκοπούς ΦΠΑ. Στους νέους κανόνες  θα συμπεριλαμβάνονται πλέον, πέραν των διασυνοριακών προμηθειών, και οι πωλήσεις από επιχειρήσεις προς καταναλωτές ορισμένων ειδών, όπως η ηλεκτρική ενέργεια ή το φυσικό αέριο, οι οποίες διενεργούνται σε έτερο κράτος μέλος.  Με τον τρόπο αυτό θα καλύπτονται οι περιπτώσεις στις οποίες οι εταιρείες επιθυμούν απλώς να μεταφέρουν αποθέματα σε άλλο κράτος μέλος προκειμένου να τα πωλήσουν εκεί απευθείας στους καταναλωτές σε μεταγενέστερο στάδιο. Αυτό θα δώσει το δικαίωμα σε περισσότερες επιχειρήσεις να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τον ΦΠΑ μέσω ενιαίας διαδικτυακής πύλης και σε μία γλώσσα. Το Συμβούλιο συμφώνησε επίσης να μετατοπίσει την ευθύνη για την καταβολή του ΦΠΑ στις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων από τον προμηθευτή αγαθού ή υπηρεσίας στον αγοραστή, εάν ο εν λόγω προμηθευτής δεν είναι εγκατεστημένος στο κράτος μέλος στο οποίο οφείλεται ο ΦΠΑ (στο πλαίσιο του λεγόμενου «μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης»). Αυτό ήταν ήδη δυνατόν σε ορισμένες περιπτώσεις, στο μέλλον θα καταστεί υποχρεωτικό. Οι νέοι κανόνες για την μονοαπευθυντική θυρίδα θα εφαρμοστούν καταρχήν από 1.7.2028.

Η BusinessEurope χαιρέτισε καταρχήν τη συμφωνία τονίζοντας ωστόσο την ανάγκη να μεγαλύτερης εναρμόνισης και συνεργασίας με επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια εφαρμογής των νέων κανόνων.

Αναζητήστε:

εδώ το Σχέδιο Οδηγίας του Συμβουλίου όσον αφορά τους κανόνες ΦΠΑ για την ψηφιακή εποχή

εδώ το Σχέδιο Κανονισμού του Συμβουλίου όσον αφορά τις απαιτούμενες ρυθμίσεις διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του ΦΠΑ για την ψηφιακή εποχή

εδώ το Σχέδιο Εκτελεστικού Κανονισμού του Συμβουλίου όσον αφορά τις απαιτήσεις παροχής πληροφοριών για ορισμένα καθεστώτα ΦΠΑ