Ο κατώτατος μισθός ως ποσοστό των μέσων μηνιαίων αμοιβών
Άρθρο κ. Σωτήρη Πέτρου, Advisor, Τομέας Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ, στο Moneyreview.gr
Τι ποσοστό του μέσου μηνιαίου μισθού αντιπροσωπεύει ο κατώτατος μηνιαίος μισθός σε μια οικονομία, ή ισοδύναμα ποιος είναι ο λόγος κατώτατου προς τον μέσο ή τον διάμεσο μισθό σε μια οικονομία, αποτελεί μια παράμετρο που εμφανίζεται συχνά στην επικαιρότητα, ιδιαίτερα σε συζητήσεις εν όψει αποφάσεων για αύξηση του θεσμοθετημένου κατώτατου μισθού. Διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) αλλά και η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat), δημοσιεύουν εκτιμήσεις αυτών των λόγων εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα τα αναγκαία στοιχεία για κάθε χώρα μέλος τους.
Για το έτος 2018 για τους πλήρως απασχολούμενους, σύμφωνα τα στοιχεία της Eurostat, ο λόγος του κατώτατου προς το μέσο μισθό στην Ελλάδα εκτιμάται στο 46,2% ενώ αντίστοιχα ο λόγος του κατώτατου προς το διάμεσο μισθό στο 55%. Πηγή των δεδομένων για τους υπολογισμούς της Eurostat αποτελεί η Έρευνα Διάρθρωσης και Κατανομής Αμοιβών (ΕΔΚΑ 2018) της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), καλύπτοντας τις επιχειρήσεις του επιχειρηματικού τομέα (κλάδοι Β-Σ εξαιρουμένου του δημοσίου τομέα της στατιστικής ταξινόμησης ΣΤΑΚΟΔ’08) οι οποίες απασχολούν τουλάχιστον δέκα άτομα.
Ωστόσο οι παραπάνω λόγοι, μπορούν να εκτιμηθούν και από τα διοικητικά απογραφικά στοιχεία αμοιβών του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) λαμβάνοντας υπόψη και το σύνολο των επιχειρήσεων (μικρές και μεγάλες) για μια σειρά ετών. Έτσι ακολουθώντας την ίδια μεθοδολογία με την Eurostat, για το έτος 2018 για το σύνολο των επιχειρήσεων, ο λόγος κατώτατου προς μέσο μισθό εκτιμάται στο 53% ενώ ο λόγος κατώτατου προς διάμεσο στο 54%. Οι λόγοι αυτοί είναι αρκετά υψηλότεροι, 79% και 81% αντίστοιχα, αν περιοριστούμε μόνο στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα, οι οποίες όμως καλύπτουν το ένα πέμπτο της συνολικής απασχόλησης και πάνω από 80% του αριθμού των επιχειρήσεων.
Εναλλακτικά, μια άλλη πηγή πληροφόρησης για μισθούς στη χώρα μας είναι και το Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ στο οποίο ουσιαστικά καταγράφονται οι μισθωτοί του e-ΕΦΚΑ. Τα εδώ χρησιμοποιούμενα στοιχεία προέρχονται από τη σύνθεση μικροδεδομένων (micro – aggregated data) και αντίστοιχα, για το έτος 2018 ο λόγος του κατώτατου προς το μέσο μισθό εκτιμάται στο 47% ενώ ο λόγος κατώτατου προς διάμεσο μισθό στο 58%. Και σε αυτή την περίπτωση στις μικρές επιχειρήσεις οι παραπάνω λόγοι είναι αρκετά υψηλότεροι, 68% και 75% αντίστοιχα.
Επίσης, ο ΟΟΣΑ δημοσιεύει τους λόγους κατώτατων προς μέσες και διάμεσες αμοιβές για μια σειρά χωρών για τα έτη 1981 έως 2020. Στην περίπτωση της χώρα μας για το έτος 2018, ο λόγος του κατώτατου προς το μέσο μισθό εκτιμάται μόλις στο 36% ενώ ο λόγος του κατώτατου προς το διάμεσο μισθό στο 46%. Πηγή των δεδομένων για την Ελλάδα είναι και εδώ η ΕΔΚΑ (2018) της ΕΛΣΤΑΤ αλλά και στοιχεία μισθών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τα οποία δεν υπάρχουν όμως περισσότερες πληροφορίες.
Από τα παραπάνω ευρήματα γίνεται αντιληπτό ότι δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας από τη χρήση ενός μόνο δείκτη και πολύ περισσότερο αγνοώντας συστηματικά τις μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής απασχόλησης και που καταγράφουν υψηλή κάλυψη αμειβομένων με τον κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο.
Το έτος 2020, έτος με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα διοικητικά στοιχεία από εθνικές πηγές, ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός είχε διαμορφωθεί στα 650€. Από τα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης για το σύνολο των επιχειρήσεων εκτιμάται στα 1.143,5€ ενώ ο διάμεσος μισθός στα 1.122,0€. Έτσι, ο λόγος του κατώτατου προς το μέσο μισθό εκτιμάται στο 57% ενώ ο λόγος κατώτατου προς διάμεσο μισθό στο 58%. Αντίστοιχα, από τα στοιχεία του Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης για το σύνολο των επιχειρήσεων εκτιμάται στα 1.259,5€, ο διάμεσος μισθός στα 1.034,6€ ενώ ο λόγος του κατώτατου προς το μέσο μισθό εκτιμάται στο 52% και ο λόγος του κατώτατου προς διάμεσο μισθό στο 63%. Οι τελευταίες διαφορές μπορούν να αποδοθούν στα χαρακτηριστικά των εξεταζόμενων στοιχείων (σε αντίθεση με τα δηλούμενα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ τα στοιχεία του ΕΦΚΑ έχουν υποστεί ελέγχους και το ύψος τους συνεπάγεται κόστος για τις επιχειρήσεις) καθώς και στον στατιστικό υπολογισμό των διάμεσων αμοιβών.
