Οι εξελίξεις στην Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια
Συνέντευξη της Γενικής Γραμματέως Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών και Προέδρου του ΔΣ της Enterprise Greece, κας Μάιρας Μυρογιάννη στην Ντίνα Αθανασίου, Associate Advisor, Τομέας Διεθνών Σχέσεων & Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΣΕΒ
Ντ.Αθανασίου: Αξιότιμη κυρία Μυρογιάννη, πώς κρίνετε την εξέλιξη των εξαγωγών της χώρας μας; Πώς ανταποκρίθηκαν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις στις αναταραχές που προέκυψαν στο διεθνές περιβάλλον, τη χρονιά που μας πέρασε και πώς πιστεύετε ότι θα ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις του 2024;
Μ.Μυρογιάννη: Απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις των τελευταίων ετών, την πανδημία COVID-19, το υψηλό ενεργειακό κόστος, τις πληθωριστικές πιέσεις και τη γεωπολιτική αστάθεια, οι ελληνικές εξαγωγές έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Η θετική συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας επιβεβαιώθηκε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τις πρόσφατες χειμερινές προβλέψεις της, και μάλιστα παρά την οικονομική επιβράδυνση των βασικών εμπορικών μας εταίρων στην ΕΕ. Οι προσπάθειες που έχει καταβάλει η ελληνική κυβέρνηση στο μέτωπο της οικονομίας έχουν αποδώσει καρπούς, δεδομένου ότι οι εξαγωγές αυξήθηκαν συγκεντρωτικά κατά 77,6% την τριετία 2020-2022, αγγίζοντας το ρεκόρ των 55 δισ. ευρώ το έτος 2022.
Συνολικά, δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για το ελληνικό επιχειρείν στις διεθνείς αγορές, χάρη στους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και τη βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας μας, η οποία αποτυπώθηκε μεταξύ άλλων στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα ανακηρύχθηκε “η χώρα της χρονιάς” για το 2023 από το περιοδικό Economist.
Η ανάπτυξη αυτή δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την καθοριστική συμβολή των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων, οι οποίες βρίσκονται σε διαδικασία μετασχηματισμού ώστε να αποκριθούν στις νέες απαιτήσεις της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων από τις επιχειρήσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τομέα της δραστηριότητάς τους, αλλά υπάρχουν κάποιες κοινές στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν, όπως:
- Επενδύσεις σε τεχνολογίες που μπορούν να βελτιώσουν την απόδοση, την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία.
- Ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς.
- Ενίσχυση των ψηφιακών διαδικασιών και υποδομών και εκπαίδευση του προσωπικού σε ψηφιακές δεξιότητες.
- Αναζήτηση νέων αγορών και ευκαιριών σε διεθνές επίπεδο.
- Αναγνώριση και διαχείριση διαφόρων ειδών κινδύνων, όπως κυβερνοασφάλεια και κλιματικές αλλαγές.
Συνολικά, η επιτυχής αντιμετώπιση των προκλήσεων απαιτεί ευελιξία, καινοτομία, καλή διαχείριση και σταθερή προσαρμογή στον ασταθή επιχειρηματικό κόσμο.
Από πλευράς Υπουργείου Εξωτερικών και εποπτευόμενων φορέων, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για θωράκιση και προώθηση της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, αλλά και υποστήριξης του προαναφερθέντος μετασχηματισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Εξωτερικών, και ειδικότερα η Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας, συντονίζει την υλοποίηση δράσεων διευκόλυνσης του εμπορίου, αλλά και υλοποιεί σφαιρικό πλέγμα δράσεων που εστιάζουν εν γένει στην οικονομική, εμπορική και επενδυτική συνεργασία, όπως διμερείς επαφές, επιχειρηματικές αποστολές και συμμετοχές σε fora, σεμινάρια και θεματικές ημερίδες, γευσιγνωσίες κ.ο.κ. Ειδικότερος στόχος είναι η προώθηση επιχειρηματικών συνεργασιών και των εξαγωγών μέσα από την έγκαιρη πληροφόρηση και έγκυρη καθοδήγηση των ενδιαφερόμενων εταιρειών για τις αγορές-στόχους, αλλά και την ανάδειξη των δυναμικών και υποσχόμενων κλάδων της ελληνικής οικονομίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς και την επιχειρηματική κοινότητα βαρύνει ιδιαίτερα, καθώς εσείς διαθέτετε την πολύτιμη γνώση της αγοράς και των αναγκών της.
Αξίζει να σημειωθούν ως παραδείγματα συνεργασίας και κοινών δράσεων που διενεργούν ΣΕΒ και Υπουργείο Εξωτερικών, η διοργάνωση επιμορφωτικών επισκέψεων για στελέχη της οικονομικής διπλωματίας σε επιχειρήσεις, οι παρουσιάσεις ξένων αγορών, η υποστήριξη επιχειρηματικών αποστολών, η αποτύπωση τυχόν αναγκών και προβλημάτων της αγοράς ή τυχόν εμπορικών εμποδίων κ.λπ. Ανάλογες δράσεις για την ενδυνάμωση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, την ενθάρρυνση καινοτόμων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, και τη δικτύωση με φορείς του εξωτερικού έχουν ήδη γίνει (όπως η πρόσφατη επιχειρηματική αποστολή στην Ινδία) και προγραμματίζονται το 2024.
Ντ.Αθανασίου: Ποιος είναι ο προγραμματισμός του Υπουργείου Εξωτερικών για το 2024;
Μ.Μυρογιάννη: Το 2024 στο Υπουργείο Εξωτερικών συνεχίζουμε τον εξωστρεφή προσανατολισμό μας προς ανερχόμενες νέες αγορές (πχ υποσαχάρια Αφρική, νοτιοανατολική Ασία, κλπ.), με στόχο τη διεύρυνση των εμπορικών μας εταίρων. Η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ινδία, συνοδευόμενου από πολυμελή επιχειρηματική αποστολή, ανοίγει νέες ευκαιρίες για την αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου, αλλά και την προσέλκυση εκατέρωθεν επενδύσεων. Στο πλαίσιο της αποστολής, είχα την ευκαιρία να υπογράψω δύο Μνημόνια Συνεργασίας της Enterprise Greece με το Confederation of Indian Industry (CII) και το Federation of Indian Chambers of Commerce &Industry (FICCI).
Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στη διατήρηση των ισχυρών οικονομικών δεσμών με στρατηγικούς εταίρους μας. Στο πλαίσιο αυτό, επιβεβαιώσαμε την κοινή μας βούληση για επέκταση των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων στα πεδία του εμπορίου και των επενδύσεων κατά τον πέμπτο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας-ΗΠΑ, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον στις 9 Φεβρουαρίου.
Επίσης, αναπτύσσουμε δράσεις στα Δυτικά Βαλκάνια με σκοπό τη βελτίωση της διασυνδεσιμότητας και του διασυνοριακού εμπορίου. Αξιοσημείωτη, εν προκειμένω, είναι η υλοποίηση πιλοτικού προγράμματος για την εφαρμογή της πρωτοβουλίας “Πράσινες Λωρίδες” (“Green Lanes”) μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, προκειμένου να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας. Το 2022 υπεγράφη σχετικό Μνημόνιο συνεργασίας για την ανταλλαγή δεδομένων προάφιξης, προκειμένου να επιταχύνεται η διέλευση συγκεκριμένων εμπορευμάτων στα σύνορα των Ευζώνων. Βασικός στόχος του Μνημονίου αποτελεί η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας, μεταξύ των τελωνειακών αρχών των δύο χωρών και η πρώτη φάση που αφορούσε στην αποστολή δεδομένων από τη γείτονα προς την Ελλάδα έχει ολοκληρωθεί.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να σημειώσω ότι, στον Οδικό Χάρτη Διευκόλυνσης του Εμπορίου, περιλαμβάνεται Δράση που αφορά στην επέκταση των Πράσινων Λωρίδων για τη διασύνδεση με άλλα κράτη Δυτ. Βαλκανίων, σε συνεργασία με την Ευρ. Επιτροπή και την Κοινότητα Μεταφορών. Ειδικότερα, ο νέος Οδικός Χάρτης για την περίοδο 2022-2026, διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες:
(α) τη θεσμική διακυβέρνηση της διευκόλυνσης του εμπορίου,
(β) την απλοποίηση και ψηφιοποίηση των προ-τελωνειακών διαδικασιών,
(γ) την υλοποίηση της ψηφιακής ενιαίας θυρίδας εξωτερικού εμπορίου, και
(δ) την ενίσχυση της συνδεσιμότητας της Ελλάδας με γειτονικές χώρες.
Εντός του πλαισίου αυτού, αναπτύσσονται 21 δράσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην καθιέρωση και ανάπτυξη της ενιαίας θυρίδας εξωτερικού εμπορίου, την ενίσχυση της συνεργασίας με παραγωγικούς φορείς, την προώθηση της συνεργασίας με όμορες χώρες για τη διευκόλυνση του εμπορίου, την προστασία της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας και την ανάπτυξη αποτελεσματικών συνεργιών μεταξύ δημοσίων φορέων προς όφελος των εξαγωγέων.
Εντός του 2024, η Γενική Γραμματεία Διεθνών Σχέσεων, θα συνεχίσει να υποστηρίζει το εν λόγω μεταρρυθμιστικό έργο για τη διευκόλυνση του εμπορίου, συντονίζοντας και υλοποιώντας δράσεις που συμβάλλουν με καθοριστικό τρόπο στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και συνδέονται άμεσα με τη δημιουργία ενός νέου βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου.
Επιπλέον, τα τελευταία τρία χρόνια εκπονείται το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας (ΕΣΣΕ), στο οποίο περιλαμβάνεται σύνολο δράσεων εξωστρέφειας και λειτουργεί ως ένας οδικός χάρτης όπου καταγράφονται όλες οι σχεδιαζόμενες δράσεις εξωστρέφειας σε αγορές-στόχους που επικεντρώνονται σε: -προώθηση των οικονομικών και εμπορικών συμφερόντων της χώρας, – την προβολή και τόνωση των ελληνικών εξαγωγών, – την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων και -την συνολική ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας.
Οι εν λόγω δράσεις υλοποιούνται με τη στήριξη του δικτύου των Γραφείων Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων, των Διπλωματικών Αρχών μας, της Enterprise Greece, αλλά και τη δική σας, του ΣΕΒ, και όλων των παραγωγικών φορέων.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά το ΣΕΒ, όπως και όλους τους παραγωγικούς φορείς, για την πολύτιμη συνεισφορά σας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δράσεων του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας, το οποίο αποτελεί όχημα συντονισμού και συνεργειών μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Ντ.Αθανασίου: Τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της χώρας μας προς τις διεθνείς αγορές; Πώς μπορούν να βοηθηθούν περαιτέρω οι εξαγωγικές επιχειρήσεις;
Μ.Μυρογιάννη: Η ενίσχυση της εξωστρέφειας μιας χώρας προς τις διεθνείς αγορές απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση και συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης, του επιχειρηματικού κόσμου και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων.
Η σύναψη εμπορικών συμφωνιών με άλλες χώρες, η συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς που στοχεύουν στην ελευθέρωση του εμπορίου, η δημιουργία μιας ισχυρής εικόνας για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της χώρας στις διεθνείς αγορές, οι εκστρατείες προώθησης που επικεντρώνονται στην ποιότητα, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα, η υποστήριξη της δημιουργίας εμπορικών δικτύων και συνεργασιών, η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να αναζητούν εμπορικούς συνεργάτες και να συμμετέχουν σε διεθνείς εκθέσεις, είναι ορισμένες μόνον από τις στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοσθούν επ` ωφελεία των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Η χώρα μας εισέρχεται δυναμικά στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη και φιλοδοξεί να καθιερωθεί ως ένας ισχυρός και αξιόπιστος παίκτης. Προς αυτή την κατεύθυνση, καλούμεθα όλοι μαζί να αναλάβουμε πρωτοβουλίες που διασφαλίζουν συνεργασίες και συνέργειες, όπως η πρόσφατη σύναψη του Μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της Enterprise Greece και της Ελληνικής Εταιρείας Logistics για την υποστήριξη και προβολή της ελληνικής εφοδιαστικής αλυσίδας και την ενδυνάμωση της θέσης της Ελλάδας στο παγκόσμιο εμπόριο.
Με σκοπό την καλύτερη δικτύωση και την προβολή των εξαγωγικών επιχειρήσεων, η Enterprise Greece προγραμματίζει για το 2024 τη συμμετοχή σε κορυφαίες Διεθνείς Εκθέσεις όπου ελληνικές επιχειρήσεις από τους κλάδους τροφίμων και ποτών, τουρισμού, ενέργειας και ΑΠΕ, φαρμακευτικών και καλλυντικών, υγείας, κατασκευών και δομικών υλικών θα έχουν την ευκαιρία να εκθέσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Στην προσπάθεια αυτή καλούμε ιδιαίτερα και τις επιχειρήσεις από την Περιφέρεια που συμβάλλουν στην ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας.
Από την άλλη, για τη διασφάλιση εξαγωγικής πίστωσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η Ελληνική Εταιρία Εξαγωγικών Πιστώσεων (ECG), τις δυνατότητες της οποίας θέλουμε επίσης να καταστήσουμε ευρύτερα γνωστές στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα.
Όσον αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο, εργαζόμαστε για την κατοχύρωση των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, τόσο εντός ΕΕ, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο αποδέκτη των ελληνικών εξαγωγών, όσο και προς τρίτες χώρες. Στο πλαίσιο της συμμετοχής μου στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ για θέματα Εμπορίου, είχα την ευκαιρία να αναδείξω τις εθνικές μας θέσεις σχετικά με τις εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες και την προστασία από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθώς και να πραγματοποιήσω επαφές με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα ελληνικά προϊόντα.
Ντ.Αθανασίου: Πώς βλέπετε τη συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, αναφορικά με τη διεθνοποίηση της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας;
Μ.Μυρογιάννη: Ως Υπουργείο Εξωτερικών, η συνεργασία μας με τους φορείς του ιδιωτικού τομέα για την προώθηση της εξωστρέφειας δεν είναι απλώς ευπρόσδεκτη. Είναι επιβεβλημένη. Θεωρούμε χρέος μας να κατανοούμε τις ανάγκες του ιδιωτικού τομέα και, κατόπιν συνεκτίμησης των εκάστοτε κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, να χαράζουμε την ενδεδειγμένη στρατηγική και να διαμορφώνουμε από κοινού τις δράσεις μας. Με το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας, το οποίο εκπονείται ετησίως από το 2021, αποδείξαμε και οι δύο πλευρές ότι αυτή η συνεργασία είναι γόνιμη και αποδίδει καρπούς.
Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο Εξωστρέφειας αποκτά πλέον μόνιμο χαρακτήρα ως συμβουλευτικό όργανο. Στην πρόσφατη, τρίτη κατά σειρά, συνεδρίαση είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις και να εντοπίσουμε τα σημεία που χρήζουν παρέμβασης, με σκοπό τη στήριξη των Ελλήνων εξαγωγέων και την ενθάρρυνση της εξωστρέφειας.
Περαιτέρω, προς ενίσχυση της εξωστρέφειας της οικονομίας και των επιχειρήσεων, διερευνούμε τρόπους δυναμικής και ενεργούς παρουσίας μας στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δημιουργώντας παράλληλα «ανοικτό» δίαυλο επικοινωνίας. Αναφέρω ενδεικτικά τις πρωτοβουλίες «Παγκόσμια Πύλη» και για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο των εν λόγω πρωτοβουλιών, διερευνούμε τις ευκαιρίες και δυνατότητες συμμετοχής της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας σε έργα και επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες αγορές, και σε αγορές-στόχους, με ανάλογη αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων και ταμείων.
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ιδιαιτέρως ότι τα Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στις Πρεσβείες και σε Προξενεία μας στο εξωτερικό με την εξαιρετική τους δουλειά, λειτουργούν ως “κεραίες” πληροφόρησης σχετικά με τις αγορές-στόχους, παρέχοντας τεκμηριωμένες εισηγήσεις και διευκολύνοντας τη διείσδυση των ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτές.
Ντ.Αθανασίου: Κυρία Μυρογιάννη, σας ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο σας και για όλη τη χρήσιμη πληροφόρηση που μοιραστήκατε μαζί μας.
