Οι βασικές αλλαγές στο δίκαιο των σημάτων με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/2436/ΕΕ

Αικατερίνη Στάμου
Ειδικός συνεργάτης Γενικού Γραμματέα Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή – Δικηγόρος, Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή

Στις προτεινόμενες διατάξεις του σχεδίου νόμου το οποίο πρόκειται να κατατεθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή και αποτελεί ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/2436/ΕΕ «για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων», εμπεριέχονται ριζικές αλλαγές στο εθνικό δίκαιο των Σημάτων, όπως αυτό είχε θεσμοθετηθεί με τον ν. 4071/2012.

Το σχέδιο νόμου στοχεύει στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, μέσω της προστασίας των εμπορικών σημάτων τα οποία λειτουργούν ως μηχανισμός ανάπτυξης, καθώς οι επιχειρήσεις έχουν ένα ισχυρό κίνητρο να βελτιώνουν συνεχώς την ποιότητα, την καινοτομία και την τιμή των προϊόντων τους. Παράλληλα, με τις διατάξεις της Οδηγίας 2015/2436/ΕΕ επιτυγχάνεται η αναγκαία σύγκλιση του Εθνικού σήματος με το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία επιτελούν την ίδια λειτουργία στην αγορά και δεν δικαιολογείται να προστατεύονται σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικό τρόπο.

1. Εισαγωγή νέων «μη παραδοσιακών» μορφών σημάτων: Μία από τις βασικές αλλαγές στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου είναι η πρόβλεψη μίας νέας δυνατότητα για τις επιχειρήσεις, της κατοχύρωσης νέων, «μη παραδοσιακών», μορφών σημάτων, όπως σήματα μοτίβου ή τρισδιάστατα, ολογραφικά και ηχητικά σήματα ή σήματα κίνησης, τα οποία είναι δυνατό να κατατίθενται και γίνονται αποδεκτά σε ηλεκτρονικά αρχεία, στο ηλεκτρονικό πλέον μητρώο της Δ/νσης Σημάτων. Η δυνατότητα αποδοχής νέων ειδών σημάτων βασίζεται στο άρθρο 3 του Εκτελεστικού Κανονισμού 2018/626/ΕΕ για την εφαρμογή του Καν. 2017/1001/ΕΕ και καθιστά την αναπαράσταση ενός σήματος ακριβέστερη.

2. Σήματα πιστοποίησης: Σημαντική καινοτομία της Οδηγίας και του σχεδίου νόμου αποτελεί η θεσμοθέτηση των σημάτων πιστοποίησης, που λειτουργούν ως σήματα ποιότητας και είναι ικανά να διακρίνουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που πιστοποιούνται από τη δικαιούχο επιχείρηση, όσον αφορά το υλικό, τον τρόπο παρασκευής των προϊόντων ή παροχής των υπηρεσιών, την ποιότητα, την ακρίβεια ή άλλα χαρακτηριστικά από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που δεν έχουν την ανωτέρω πιστοποίηση.

3. Κατάργηση της αυτεπάγγελτης απόρριψης σήματος βάσει προελέγχου της διοίκησης για σχετικούς λόγους απαράδεκτου: Μέχρι σήμερα, για να γίνει δεκτή η αίτηση ενός νέου σήματος, πραγματοποιείται αυτεπαγγέλτως προέλεγχος στο μητρώο σημάτων που τηρείται από την αρμόδια Δ/νση Σημάτων. Η απόκτηση όμως του σήματος καθίσταται δυσχερής -ιδίως για τις νέες επιχειρήσεις- λόγω του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού κατάθεσης νέων σημάτων και αποτελεί ανάσχεση για την είσοδο νέων προϊόντων στην αγορά, ενώ συχνά τα προγενέστερα σήματα που υπάρχουν στο μητρώο δεν χρησιμοποιούνται πια. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας (EUIPO) και τα περισσότερα κράτη-μέλη σήμερα δεν ασκούν πλέον προέλεγχο. Με τις προτεινόμενες διατάξεις, προβλέπεται η κατάργηση του παραπάνω προελέγχου. Παράλληλα προβλέπεται να ειδοποιείται ο δικαιούχους προγενέστερων σημάτων, για να ασκεί τα δικαιώματά του, αν το κρίνει απαραίτητο.

4. Δικονομικά ζητήματα σε σχέση με την χρήση του σήματος: Στις προτεινόμενες διατάξεις καθιερώνεται για πρώτη φορά ο θεσμός της ένστασης απόδειξης χρήσης στις αγωγές προσβολής σήματος. Αντίστοιχα διατηρείται η ένσταση για την απώλεια του δικαιώματος λόγω ανοχής και προβλέπεται ότι η ανοχή της χρήσης καταχωρημένου σήματος αποτελεί ένσταση και στην αίτηση ακυρότητας του σήματος. Τέλος, σε εφαρμογή του σκοπού της Οδηγίας, προβλέπεται το δικαίωμα άσκησης ανταγωγής για την ακύρωση ή την έκπτωση σήματος από τον εναγόμενο, όταν ο δικαιούχος του σήματος ασκεί αγωγή για προσβολή του σήματος.