Οργάνωση Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων: θεσμικές εξελίξεις και προκλήσεις με αφορμή την έκδοση της ΚΥΑ Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης

Αναστάσιος Καμινάρης
Διευθυντής Τομέα Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Επιχειρηματικών Πάρκων
ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕ – ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις –  31 Οκτωβρίου 2023

Με την υπ’ αριθμ.79474/2023 ΚΥΑ των Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Ανάπτυξης (ΦΕΚ 5486/Β/2023), χαρακτηρίστηκε η βιομηχανική περιοχή Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης ως Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση (ΑΒΣ), η οποία χρήζει περιβαλλοντικής και λειτουργικής εξυγίανσης, κατά τα οριζόμενα στην παρ.2 του άρθρ.20 του Ν.4982/2022, καθιστώντας έτσι την ΑΒΣ Καλοχωρίου ως την πρώτη ΑΒΣ που χαρακτηρίζεται θεσμικά με ΚΥΑ¹.

Στην ανωτέρω ΚΥΑ προσδιορίζεται η οριογραμμή της ΑΒΣ Καλοχωρίου προς εξυγίανση, η οποία αφορά σε επιφάνεια περί τα 11.294 στρ. Εντός της έκτασης χωροθετούνται σήμερα περίπου 875 επιχειρήσεις, οι οποίες εγκαταστάθηκαν νομίμως μέσω του καθεστώτος της «εκτός σχεδίου δόμησης». Με την πάροδο των ετών ωστόσο, η αυξημένη συσσώρευση επιχειρηματικών και ιδίως μεταποιητικών δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με την απουσία πολεοδομικού σχεδιασμού και τις σημαντικές ελλείψεις σε τεχνικές και περιβαλλοντικές υποδομές, δίκτυα και άλλες υποστηρικτικές λειτουργίες, είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της περιοχής με απρογραμμάτιστο και άναρχο τρόπο. Το γεγονός αυτό επέφερε με τη σειρά του συσσώρευση περιβαλλοντικών, οργανωτικών, συγκοινωνιακών, πολεοδομικών και άλλων συναφών προβλημάτων που συνεχώς εντείνονται.

Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων ο Ν.4982/2022 προβλέπει την αξιοποίηση του εργαλείου των Επιχειρηματικών Πάρκων Εξυγίανσης (ΕΠΕ) σε περιοχές που έχουν προηγουμένως χαρακτηριστεί ως ΑΒΣ. Η έκδοση της αναφερόμενης ΚΥΑ εκπληρώνει την πρώτη -εκ του νόμου- προϋπόθεση, αυτή της αναγνώρισης και οριοθέτησης της περιοχής επέμβασης. Για την τεκμηρίωση του συγκεκριμένου χαρακτηρισμού προηγήθηκε εκπόνηση ειδικών επιστημονικών μελετών σύμφωνα με τα ειδικότερα κριτήρια της κείμενης νομοθεσίας². Αποτελεί συνεπώς παράλληλα και το πρώτο βήμα για τη μελλοντική ανάπτυξη ΕΠΕ στην ίδια περιοχή.

Το ΕΠΕ Καλοχωρίου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό που επιχειρείται, πρόκειται να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο σύνολο δομών και υπηρεσιών με πλήρη ανάπτυξη των αναγκαίων τεχνικών υποδομών, το οποίο θα θεσμοθετηθεί για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Ο σχεδιασμός θα ακολουθήσει όλες τις σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές, αναπτυξιακές απαιτήσεις για την οργάνωση των χρήσεων γης, την περιβαλλοντική προστασία, τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγικής βάσης και την υποστήριξη της βιομηχανικής συμβίωσης.

Μέσω της οργανωμένης ανάπτυξης του ΕΠΕ, θα διαμορφωθούν οικοδομικά τετράγωνα και κατ’ επέκταση επιμέρους βιομηχανικά οικόπεδα όπου οι επιχειρήσεις θα λειτουργούν υπό σαφείς και σύγχρονους όρους, κανόνες αλλά και πλαίσιο ελέγχων. Παράλληλα θα δημιουργηθούν νέες κοινόχρηστες και κοινωφελείς λειτουργίες και εξυπηρετήσεις με σύγχρονα έργα υποδομής (νέες οδικές χαράξεις, διαπλάτυνση υφιστάμενων οδών, διευρυμένα υδραυλικά δίκτυα και ηλεκτρομηχανολογικές-τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις, οδοφωτισμός, Μονάδα Καθαρισμού Αποβλήτων κ.α.).Επίσης, θα ενεργοποιηθούν ειδικές δυνατότητες που αναμένεται να απλοποιήσουν σημαντικά την αδειοδότηση και λειτουργία των επιχειρήσεων: καθορισμός ευνοϊκότερων όρων δόμησης, υπαγωγή σε καθεστώς γνωστοποίησης για νέες και υφιστάμενες εγκαταστάσεις (πχ. σε περίπτωση επέκτασης ή ανανέωσης άδειας), απλοποιημένη περιβαλλοντική αδειοδότηση, ασφάλεια χωροθέτησης στο διηνεκές, οικονομικά και φορολογικά κίνητρα, κ.α.

Να σημειωθεί ότι η ΚΥΑ χαρακτηρισμού της ΑΒΣ Καλοχωρίου ανοίγει τον δρόμο για την επίλυση ενός  πάγιου αιτήματος της τοπικής επιχειρηματικότητας της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Απαιτείται ωστόσο συνέχιση των προσπαθειών και υποστήριξη του έργου τόσο από τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις όσο και από την πλευρά της δημόσιας διοίκησης για την επίσπευση της ίδρυσης του ΕΠΕ, μέσα από την ταχεία προώθηση των διαδικασιών, αποφάσεων και εγκρίσεων που θα απαιτηθούν, όπως ενδεικτικά για τη σύσταση της Εταιρείας Ανάπτυξης και Διαχείρισης του ΕΠΕ (ΕΑΔΕΠ), τη σύσταση του φακέλου έκδοσης της εγκριτικής ΚΥΑ του ΕΠΕ, την κατασκευή των απαιτούμενων έργων υποδομής κλπ.

Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι η προώθηση του θεσμού των ΕΠΕ και η σταδιακή αναγνώριση των ΑΒΣ της ελληνικής επικράτειας³ αναμένεται να τεθεί στο επίκεντρο των αναπτυξιακών και χωρικών πολιτικών για την βιώσιμη ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Η πρόσφατη ΚΥΑ για την θεσμική αναγνώριση της ΑΒΣ στην περιοχή του Καλοχωρίου, αλλά και οι ενέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την έκδοση της εγκριτικής απόφασης ανάπτυξης του ΕΠΕ Οινοφύτων, αποτελούν πρότυπες διαδικασίες που δημιουργούν σημαντική εμπειρία τόσο στη δημόσια διοίκηση όσο και στον μελετητικό-συμβουλευτικό κλάδο, για την επιτυχημένη ανταπόκριση στις υψηλές απαιτήσεις του συγκεκριμένου σχεδιασμού, καθώς και για την ανάληψη παρόμοιων πρωτοβουλιών και σε άλλες άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις της χώρας.

¹ Σημείωση: Η αναγνώριση της ΑΒΣ Οινοφύτων, αν και προηγήθηκε χρονικά της ΑΒΣ Καλοχωρίου, θεσμοθετήθηκε με νομοθετική ρύθμιση μέσω του άρθρου 11 του ν.4605/2019 (ΦΕΚ Α52).

²  Οι μελέτες για την έκδοση απόφασης χαρακτηρισμού της περιοχής Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης, ως περιοχής που χρήζει περιβαλλοντικής και λειτουργικής εξυγίανσης, εκπονήθηκαν από την εταιρεία «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. – ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ», στο πλαίσιο σχετικών αναθέσεων (Σεπτέμβριος 2019, Δεκέμβριος 2021) από το Υπουργείο Ανάπτυξης.

³ Σύμφωνα με την  «1^η Αναθεώρηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων» της ΓΓΒ διαθέσιμο εδώ), οι ΑΒΣ της ελληνικής επικράτειας ανέρχονται 185, καταλαμβάνοντας μίας έκταση 307.733 στρ. περίπου.