Η Περιφέρεια στο επίκεντρο της δράσης του ΣΕΒ: 5 προκλήσεις για την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα

Άρθρο κ.κ. Βίκυς Μακρυγιάννη, Διευθύντριας και Ελευθερίας Ρώμα, Senior Advisor, Τομέας Διεθνών Σχέσεων & Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΣΕΒ, στην εφημερίδα “Πελοπόννησο”.

Σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους σημείωσαν 9 από τις 13 ελληνικές περιφέρειες, σύμφωνα με το δείκτη Δείκτη Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας 2022 (RCI). Οι περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας, Δυτικής Ελλάδας και Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης βελτίωσαν τη θέση τους το 2022 έναντι του 2019. Πως μπορεί όμως να κινητοποιηθεί ταχύτερα η αναπτυξιακή δυναμική της περιφέρειας και τα περιφερειακά οικοσυστήματα να εντείνουν το ανταγωνιστικό τους αποτύπωμα; Και τι ρόλο μπορεί να παίξει η βιομηχανία σε αυτό;

Όπως σημειώνεται στο πρόσφατο Special Report του ΣΕΒ (δείτε εδώ), η βιομηχανία σήμερα είναι σημαντική πηγή και κινητήρια δύναμη περιφερειακής ανάπτυξης, ενώ για κάποιες Περιφέρειες αποτελεί την κύρια παραγωγική δραστηριότητα και βασικό πυλώνα στήριξης των τοπικών οικονομιών. Για να στηρίξει η βιομηχανία έτι περαιτέρω την ανάπτυξη στην περιφέρεια και να απελευθερώσει την αναπτυξιακή δυναμική της, είναι αναγκαίο οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις συγκυριακές προκλήσεις που αναδύονται, αλλά και σε εκείνες που διαχρονικά βάζουν αναχώματα στη βιώσιμη ανάπτυξη. Αν και οι προκλήσεις είναι εν πολλοίς κοινές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, στην περιφέρεια εντείνονται περισσότερο. Προκειμένου οι περιφέρειες να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους αξιοποιώντας τη δυναμική της βιομηχανίας, πρέπει να αντιμετωπιστούν 5 βασικές προκλήσεις:

• Αναβάθμιση/ολοκλήρωση υποδομών που θα επιτρέπουν την απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεων και θα βελτιώνουν την ανταγωνιστική τους θέση. Η αναγκαιότητα των φυσικών αλλά και των αύλων υποδομών (ψηφιακών) είναι το άλφα και το ωμέγα για την εγκατάσταση, λειτουργία και παραγωγή μιας επιχείρησης. Η κάλυψη ελλείψεων σε υποδομές, τόσο στους οργανωμένους υποδοχείς όσο και στις άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις και η διασύνδεση με συγκοινωνιακούς κόμβους και με ψηφιακά δίκτυα, συνιστούν προϋποθέσεις για την απρόσκοπτη λειτουργία και την ανταγωνιστική θέση μιας επιχείρησης. Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία και στη Στερεά, αλλά και οι πυρκαγιές στη Θράκη, ανέδειξαν ακόμα περισσότερο την αναγκαιότητα βασικών υποδομών, υπό το πρίσμα ενός διαφορετικού σχεδιασμού που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα, τόσο της οικονομικής όσο και της κοινωνικής ζωής στην περιφέρεια.
• Κάλυψη των ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό και αξιοποίηση ταλέντων μέσω της αποτελεσματικότερης σύνδεσης εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. Η έλλειψη ανθρώπων που θα στηρίξουν την αναπτυξιακή προσπάθεια των επιχειρήσεων της περιφέρειας έχει αναδειχθεί σε μείζον ζήτημα. Τεχνικές εξειδικεύσεις αλλά και στελεχιακό δυναμικό εκλείπουν από την περιφέρεια και βάζουν πολλές φορές τις επιχειρήσεις σε ένα άτυπο παιχνίδι ανταγωνισμού για το ποια θα βρει πρώτη ή θα «υπαρπάξει» τον εργαζόμενο που χρειάζεται. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας είναι θεμελιώδης για την καλλιέργεια κα την αξιοποίηση ταλέντων και οι συνέργειες των επιχειρήσεων με τα περιφερειακά πανεπιστήμια μπορεί να δώσουν λύσεις στην έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι πρωτοβουλίες του ΣΕΒ Skills4Jobs και Skills4Exports που προετοιμάζουν νέες και νέους σε κρίσιμες για την αγορά εργασίας ειδικεύσεις με σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες, προσφέροντάς τους ευκαιρίες απασχόλησης σε βιομηχανικές επιχειρήσεις.
• Μείωση της γραφειοκρατίας για την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων. Παρά την επιτάχυνση και την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις εξακολουθούν να ταλανίζουν τις επιχειρήσεις, ακόμα και για την απόκτηση μιας, φαινομενικά τουλάχιστον, απλής άδειας λειτουργίας. Οι παρεμβάσεις του ΣΕΒ για περαιτέρω επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών με το εκάστοτε αρμόδιο Υπουργείο είναι συνεχιζόμενες.
• Εξορθολογισμός του κόστους ενέργειας και υποδομές & διασυνδέσεις για την αύξηση του ηλεκτρικού χώρου. Το κόστος της ενέργειας παραμένει υψηλό, τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια, καθιστώντας το ενεργειακό ζήτημα τη μέγιστη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η βιομηχανία, ειδικά οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, το θεσμικό πλαίσιο για το net metering σε συνδυασμό με τους περιορισμούς διάθεσης στο δίκτυο καθιστά απαγορευτική την παραγωγή ενέργειας. Ο εξορθολογισμός του ενεργειακού κόστους και η αύξηση του ηλεκτρικού χώρου, με την επέκταση και ενίσχυση των εσωτερικών διασυνδέσεων μέσω της επιτάχυνση των σχετικών έργων υποδομής και αξιόπιστων σχημάτων λειτουργίας που θα απελευθερώσουν τις συνδέσεις net metering, είναι προτάσεις του ΣΕΒ προς τους αρμόδιους φορείς.
• Επιτάχυνση των διαδικασιών χρηματοδότησης. Παρά τα σημαντικά χρηματοδοτικά και αναπτυξιακά εργαλεία και προγράμματα που είναι διαθέσιμα για τις επιχειρήσεις, οι σημαντικές καθυστερήσεις που σημειώνονται κατά τις φάσεις αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων και έκδοσης των αποτελεσμάτων παρακωλύουν ως και δρουν αποτρεπτικά για τις επιχειρήσεις από την αξιοποίηση των εργαλείων αυτών. Πάγια θέση του ΣΕΒ για τον Αναπτυξιακό νόμο και για τις δράσεις στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, αποτελεί η επιτάχυνση των διαδικασιών σε όλα τα στάδια των δράσεων ενίσχυσης.

Οι προ λίγων μηνών επισκέψεις της διοίκησης του ΣΕΒ στη Θεσσαλία (δείτε εδώ) και στην Κεντρική Μακεδονία (δείτε εδώ) αλλά και η πρόσφατη επίσκεψη σε επιχειρήσεις σε Κόρινθο και Μεσσηνία (δείτε εδώ) επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά τις βασικές αυτές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις, οι οποίες εντείνονται ακόμα περισσότερο στις περιοχές της περιφέρειας, μακριά από την εμβέλεια των αναπτυξιακών πόλων Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Για να αποκτήσει η βιομηχανία ακόμα μεγαλύτερο αποτύπωμα στην περιφέρεια, θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό αφενός, τα τοπικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής, αφετέρου τα περιφερειακά πανεπιστήμια ως πόλοι παραγωγής γνώσης, έρευνας και καινοτομίας, συνθήκες αναγκαίες για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων που θα δώσουν ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική των ελληνικών περιφερειών.