Ποια επαγγέλματα αφορά περισσότερο η τηλεργασία;
Άρθρο κ. Γιάννη Σιδηρόπουλου, Policy Expert, Ανάπτυξη Ανθρώπινου Κεφαλαίου, ΣΕΒ, στην εφημερίδα “Πελοπόννησος”
Όλοι πλέον κατανοούν πως η πανδημία και η ανάγκη συνέχισης της λειτουργίας της οικονομίας με όσο το δυνατόν μικρότερες συνέπειες, ανέδειξε τις δυνατότητες της τηλεργασίας. Η εκτίναξη του αριθμού των τηλεργαζομένων, σε ύψος που κανείς προ πανδημίας δεν υπολόγιζε, δημιούργησε μια σειρά προκλήσεων αλλά και ερωτημάτων. Ανέκυψαν ζητήματα όπως το ποιους αφορά η τηλεργασία, δηλαδή σε ποια έκταση μπορεί να εφαρμοστεί, αλλά και πως θα εφαρμοστεί, δηλαδή δεξιότητες, τεχνολογικές υποδομές και συστήματα.
Για το θέμα της έκτασης εφαρμογής της τηλεργασίας σύμφωνα με μελέτη του Joint Research Centre (JRC) από τα συνολικά 120 επαγγέλματα (3ψηφιος ISCO) της διεθνούς κατηγοριοποίησης επαγγελμάτων, μόλις τα 24 έχουν πλήρη δυνατότητα τηλεργασίας. Πως όμως καθορίζεται η δυνατότητα τηλεργασίας για κάθε επάγγελμα; H δυνατότητα τηλεργασίας καθορίζεται κυρίως από τα καθήκοντα εργασίας που αποτελούνται από: α) πνευματικά καθήκοντα κατά τα οποία οι εργαζόμενοι επεξεργάζονται πληροφορίες ή ιδέες, β) κοινωνικά καθήκοντα κατά τα οποία οι εργαζόμενοι αλληλοεπιδρούν με τρίτους (πελάτες, συνεργάτες κ.ο.κ.) και γ) φυσικά καθήκοντα για τα οποία απαιτείται φυσική παρουσία των εργαζομένων. Επιπλέον εξίσου σημαντικό ρόλο στο προσδιορισμό της δυνατότητας τηλεργασίας διαδραματίζουν οι μέθοδοι εργασίας που σχετίζονται με τις μορφές οργάνωσης εργασίας, και τα εργαλεία εργασίας, δηλαδή τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση των καθηκόντων. Από τα υπόλοιπα 96 επαγγέλματα της διεθνούς κατηγοριοποίησης επαγγελμάτων ISCO, τα 40 έχουν μερική δυνατότητα, ενώ τα 56, δηλαδή σχεδόν το 50% των επαγγελμάτων, δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας.
Στην Ελλάδα, αναλογικά εφαρμόζοντας τα ευρήματα της μελέτης του Joint Research Centre (JRC), από το σύνολο των 3.911.031 απασχολούμενων στη Ελλάδα (ΕΛΣΤΑΤ 2019) προκύπτει ότι ποσοστό 18,8% (734.667) απασχολείται σε επαγγέλματα με πλήρη δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα υπάλληλοι γραφείου, εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα κ.α και ποσοστό 38,8% (1.517.643) έχει μερική δυνατότητα τηλεργασίας όπως για παράδειγμα πωλητές, μηχανικοί κ.α. Αντίθετα οι εναπομένοντες 1.658.721, δηλαδή το 42,4% απασχολείται σε επαγγέλματα που δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί αυτοκινήτων, χειριστές μηχανημάτων κ.ά. Αυτό όμως που έχει μεγάλη σημασία για την επέκταση της τηλεργασίας είναι ότι 10 από τα 20 επαγγέλματα με την υψηλότερη απασχόληση στην Ελλάδα δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας. Αυτό το εύρημα συνδέεται με το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, που συμπαρασύρει ανάλογα την οργάνωση της εργασίας, στην Ελλάδα.
Από πλευράς νομοθετικών προβλέψεων το θεσμικό πλαίσιο έχει εκσυγχρονισθεί πολύ πρόσφατα και περιλαμβάνει τον ν 4808/21 που αντιμετωπίζει σειρά θεμάτων για την τηλεργασία και τους όρους άσκησης της. Μάλιστα από τον Δεκέμβριο του 2021 με ΥΑ προσδιορίστηκε και η χρηματική αποζημίωση για κάλυψη των εξόδων των τηλεργαζομένων.
Με βάση όλα τα παραπάνω και παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των τηλεργαζομένων στην Ελλάδα έχει αυξηθεί μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, οι πραγματικές δυνατότητες τηλεργασίας είναι αρκετά μεγαλύτερες. Μπορούν όμως να αυξηθούν ακόμα περισσότερο εφόσον συνδυαστεί με την αναγκαία πλέον επέκταση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Για να αποδώσει όμως τους καρπούς της επιβάλλεται να επενδύσουμε συστηματικά σε επανακατάρτιση και βελτίωση των υποδομών και τεχνολογικών λύσεων που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις.
