Πως θα ενισχύσουμε το εξαγωγικό μας δυναμικό

Συνέντευξη κας Βίκυς Μακρυγιάννη, Senior Advisor ExportReady ΣΕΒ, στο Exportnews.gr, Απρίλιος 2021

Η πορεία των ελληνικών εξαγωγών από το 2010 έως το 2020:

Παρά τις δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες, καθώς και την πανδημία που ενέσκηψε το τελευταίο έτος, οι ελληνικές εξαγωγές γνώρισαν αύξηση της τάξης του 48,5% από το 2010 έως το 2020 -πλησιάζοντας, για πρώτη φορά, το 2019, τα 34 δις ευρώ. Μόνο τον Μάρτιο του 2020, την περίοδο εκδήλωσης του πρώτου σοκ της πανδημίας, οι εξαγωγές κατέγραψαν πτώση περί το -3,4%. Πολύ γρήγορα, όμως, η αυξητική πορεία επανήλθε και εδραιώθηκε.

Η πρόοδος αυτή, όμως, δεν πρέπει να μας καθησυχάζει γιατί οι προκλήσεις παραμένουν πολλές. Οι εταίροι μας συνεχίζουν να αυξάνουν τις εξαγωγές τους, με ταχύτερο ρυθμό. Σε ποσοστά αύξησης, βρισκόμαστε στην 11η θέση, σε σχέση με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις που παρουσιάζονται στο διεθνές εμπόριο, είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιώσουμε περαιτέρω τις δικές μας επιδόσεις και να προσεγγίσουμε τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικά, να αναφέρω πως στην Ελλάδα, το 2020, οι εξαγωγές αγαθών διαμορφώνονται περίπου στο 18,1% του ΑΕΠ, όταν το αντίστοιχο μέγεθος είναι 25,8% στην Πορτογαλία και 24,9% στην Ιταλία, αλλά και 57,6% στο Βέλγιο και 64,9% στην Ιρλανδία, χώρες δηλαδή με παρόμοια οικονομικά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα.

Τι κάνει ο ΣΕΒ για τις εξαγωγές;

Ο ΣΕΒ, στηρίζει έμπρακτα τον Έλληνα εξαγωγέα. Αξίζει να σημειωθεί, άλλωστε, ότι οι επιχειρήσεις μέλη μας, εκτιμάται ότι καλύπτουν πάνω από το 45% της εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας.

Οι ανάγκες των Ελληνικών εξαγωγικών εταιριών ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος τους, την εμπειρία τους, τους εξαγωγικούς τους στόχους και τις αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται ή σκοπεύουν να δραστηριοποιηθούν. Για αυτό και εμείς στον ΣΕΒ αναπτύξαμε το «ExportReady», το πλέγμα παροχής υπηρεσιών, που σκοπό έχει την κάλυψη αυτών των αναγκών με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εξατομίκευση. Στόχος μας είναι οι εταιρείες να αποκτήσουν καλύτερη εσωτερική οργάνωση, πληρέστερη ενημέρωση για αγορές-στόχους, με επαρκή στοιχεία για το πολιτικό και οικονομικό ρίσκο, τις καταναλωτικές τάσεις, τα εμπόδια εισόδου στην εκάστοτε αγορά, καθώς και τους πιθανούς ανταγωνιστές. Και το κυριότερο: να αποκτήσουν ευκαιρίες δικτύωσης με δυνητικούς πελάτες στις αγορές του εξωτερικού, μέσα από τη συμμετοχή τους στις επιχειρηματικές αποστολές που διοργανώνουμε μαζί με τους υπόλοιπους εξαγωγικούς φορείς, με την υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών, του Enterprise Greece και της Eurobank. Οι αποστολές, που δυστυχώς έχουν παγώσει τον τελευταίο χρόνο, γίνονται κατά προτίμηση σε νέες και αναπτυσσόμενες αγορές με περίπου μία στις δυο επιχειρήσεις από αυτές που συμμετέχουν, είτε να έχει κλείσει εμπορική συμφωνία σε αγορά-στόχο, είτε να βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο διαπραγματεύσεων.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δεν μείναμε με σταυρωμένα χέρια. Διοργανώνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, ψηφιακά εξαγωγικά εργαστήρια, τα οποία έχουν ως στόχο να καλύψουν μια σειρά σημαντικών θεμάτων για τις εξαγωγές, όπως το διεθνές branding, το ψηφιακό marketing, τις νέες αγορές στόχους, την αναζήτηση των κατάλληλων συνεργατών, την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων και εμπορικών σημάτων και τις διαπραγματεύσεις. Οι εισηγητές είναι άνθρωποι της αγοράς με σημαντική εμπειρία ο καθένας στο αντικείμενό του. Αυτό δίνει στα στελέχη των εξαγωγικών επιχειρήσεων πρακτικές γνώσεις, τις οποίες θα μπορέσουν να εφαρμόσουν άμεσα στο εργασιακό τους περιβάλλον, με θετικά αποτελέσματα. Οφείλω να πω, πως η ανταπόκριση των επιχειρήσεων στα σεμινάρια αυτά είναι εντυπωσιακή.

Παράλληλα, σε συνεργασία με τον όμιλο Fitch, προσφέρουμε σε όλα τα μέλη μας μια εις βάθος εξατομικευμένη πληροφόρηση, μέσω γενικών και κλαδικών μελετών, για 200 αγορές-στόχους των Ελλήνων εξαγωγέων, για τις παγκόσμιες τάσεις ανά κλάδο καθώς και για σημαντικά έργα, στα οποία μπορούν να συμμετάσχουν ελληνικές εταιρίες ανά την υφήλιο.

Τέλος, θέλω αναφέρω ότι τον Οκτώβριο του 2018 πήραμε την πρωτοβουλία και ενώσαμε δυνάμεις με όλους τους εξαγωγικούς φορείς της χώρας: ΣΕΒ, ΣΕΒΕ, ΕΒΕΑ, ΠΣΕ, Enterprise Greece, ΣΕΚ. Προχωρήσαμε στη σύσταση Συντονιστικής Ομάδας Εξωστρέφειας, η οποία εξετάζει και υποβάλει προς την κυβέρνηση τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις.

Ποιες είναι οι αγορές-στόχοι για τον ΣΕΒ;

Οι εξαγωγείς συχνά έχουν εδραιωμένη πρόσβαση και επαφές στην Ευρώπη και τις κοντινές σε αυτήν περιοχές. Αντιμετωπίζουν όμως δυσκολίες σε νέες αγορές, συνεπώς έχουμε εστιάσει το ενδιαφέρον μας, στις αγορές της Ν.Α. Ασίας και της Υποσαχάριας Αφρικής. Θέλω να σας αναφέρω μερικά στοιχεία από τις αναλύσεις του ExportReady που απεικονίζουν τις προοπτικές στις περιοχές αυτές.
Όσον αφορά την Ν.Α. Ασία, εκτιμάται ότι στην ανερχόμενη παγκόσμια μεσαία τάξη, το 88% θα είναι κάτοικοι Ασιατικών χωρών. Η μεσαία τάξη προβλέπεται να φθάσει τα 3,5 δις, το 2030.

Τις ίδιες προοπτικές έχει και η Αφρική.
Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, το 34% του πληθυσμού της Αφρικής, έχει διπλασιάσει τις καταναλωτικές του δαπάνες σε λιγότερο από 20 χρόνια. Υπολογίζεται ότι, μέχρι το 2060, η μεσαία τάξη στις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής θα ανέλθει στο 1.1 δις. και ότι έως το 2050, το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα συγκεντρωθεί σε εννέα χώρες, εκ των οποίων οι πέντε βρίσκονται στην Υποσαχάρια Αφρική.

Και οι δύο γεωγραφικές περιοχές, στην πλειονότητά τους, έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά: οικονομική άνθηση, νέο σε ηλικία πληθυσμό, αυξανόμενες καταναλωτικές και αναπτυξιακές ανάγκες. Οφείλουμε, συνεπώς, να μελετήσουμε αυτές τις νέες αγορές, να κατανοήσουμε τις καταναλωτικές τους συνήθειες και να εκμεταλλευτούμε κατάλληλα τις ευκαιρίες που δημιουργούνται.
Δεν είναι τυχαίο ότι κυβερνήσεις και επιχειρήσεις από όλον τον κόσμο, σπεύδουν να ενισχύσουν τους διπλωματικούς, στρατηγικούς και εμπορικούς δεσμούς τους με τις δύο αυτές περιοχές. Αξίζει να αναφερθεί ότι από το 2010 έως το 2016, άνοιξαν περισσότερες από 320 πρεσβείες στην Υποσαχάρια Αφρική.

Την κατεύθυνση αυτή, οφείλει να ακολουθήσει και η Ελλάδα. To Υπουργείο Εξωτερικών έχει δώσει έμφαση στην ενίσχυση των σχέσεων μας με τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Όμως, οι ελληνικές πρεσβείες ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική πρέπει να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο. Σήμερα έξι πρεσβείες, καλύπτουν 49 χώρες και μόνο μία, η Πρεσβεία της Νότιας Αφρικής, διαθέτει Οικονομικό και Εμπορικό Ακόλουθο.

Ποιες είναι οι νέες τάσεις στην εξωστρέφεια;

Οι αναλύσεις μας στο πλαίσιο του ExportReady αναδεικνύουν τέσσερις κρίσιμες τάσεις στην εξωστρέφεια, ως απόρροια της πανδημίας, στις οποίες οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμοστούν γρήγορα:

Πρώτον, απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση και προσαρμογή στο περιφερειακό εμπόριο παρά στο διεθνές. Είναι γεγονός ότι το εξαγωγικό εμπόριο μετασχηματίζεται γρήγορα, με τις αλυσίδες εφοδιασμού να αναπτύσσονται πλέον γύρω από περιοχές που διευκολύνουν τις μεταφορές παρά σε περιοχές χαμηλού κόστους παραγωγής. Ενδεικτικά, οι αναλύσεις της Fitch σημειώνουν ότι ενώ η Κίνα θα διατηρήσει τον κυρίαρχό της ρόλο ως παγκόσμιος μεταποιητικός κόμβος, χώρες όπως το Μεξικό, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, το Μαρόκο, το Βιετνάμ, κτλ., αναμένεται να επωφεληθούν σημαντικά από περιφερειακές συναλλαγές. Επίσης, οι δυσκολίες στις αλυσίδες εφοδιασμού έφεραν απρόβλεπτες ανατροπές στη διάθεση προϊόντων της «βαριάς» βιομηχανίας διεθνώς (πχ. μέταλλα, δομικά υλικά, κτλ.). Οι ελληνικές εξαγωγές όμως, μπορούν να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε προορισμούς με ευκολίες πρόσβασης (χερσαίοι και θαλάσσιοι).

Η δεύτερη πρόκληση αφορά στο ύψος και εύρος των αγορών, στη διαθεσιμότητα εισοδήματος στα μεσαία νοικοκυριά, αλλά και στο προφίλ των καταναλωτών με περισσότερους αγοραστές μικρότερης ηλικίας. Η νέα τάση, ειδικά στην Ε.Ε., κατευθύνεται σε περισσότερο υγιεινά προϊόντα, σε συσκευασίες ατομικής κατανάλωσης και σε εύκολη οικιακή χρήση. Η αλλαγή αυτή μπορεί να ευνοήσει τα ελληνικά προϊόντα, με προοπτικές μεγαλύτερης στροφής προς τη μεσογειακή διατροφή και στην ποιότητα.

Τρίτον, οι συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία επιτάχυναν τη στροφή καταναλωτών, προμηθευτών και εμπόρων σε ψηφιακά κανάλια συναλλαγών και επικοινωνίας. Ήδη, από τα στοιχεία του πρώτου lockdown γνωρίζουμε ότι ο Απρίλιος του 2020 έκλεισε με αύξηση 171% των ηλεκτρονικών πωλήσεων σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι. Τα δεδομένα της τρέχουσας περιόδου ακόμα δεν έχουν οριστικοποιηθεί, αλλά οι πρώτες ενδείξεις θέλουν το 2020 να έχει κλείσει με την αξία των ηλεκτρονικών πωλήσεων αυξημένη κατά τουλάχιστον €3.2 δισεκατομμύρια.
Η προσαρμογή λοιπόν, στις νέες εμπορικές πρακτικές διεθνώς είναι το κλειδί για να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε κάθε κρίση.

Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ο ΣΕΒ, θα συνεχίσει να συμβάλλει στο μετασχηματισμό της χώρας σε μία παραγωγική, εξωστρεφή και ανταγωνιστική οικονομία. Μέσω των υπηρεσιών ExportReady θα συνεχίσουμε να συμβάλλουμε τόσο με υπηρεσίες προς τα μέλη μας, όσο και με προτάσεις για δομικές μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν την ελληνική οικονομία περισσότερο εξωστρεφή και ανταγωνιστική.