Πρακτική άσκηση: Ο πρώτος σταθμός της επαγγελματικής διαδρομής
Άρθρο κ. Γιάννου Μητσού, Senior Advisor του Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης ΣΕΒ, στην εφημερίδα “Πελοπόννησος”
Στη σημερινή εποχή, οι θεωρητικές γνώσεις, με την έννοια των γνώσεων που μαθαίνονται από βιβλία, σπανίως επαρκούν. Η ταχύτητα και το εύρος των αλλαγών, και οι προκλήσεις της εποχής, είναι τέτοια που η θεωρία δεν προλαβαίνει την πράξη. Αντίστοιχα, το πτυχίο δεν αποτελεί εχέγγυο για μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. Σε αυτή την εξίσωση, η περιχαράκωση εντός συνόρων ή πλαισίων μόνο αρνητικά μπορεί να επιδράσει. Για παράδειγμα, μεταξύ επιχειρήσεων και εκπαίδευσης, το συχνά μεγάλο χάσμα αφαιρεί από τους φοιτητές την πρόσβαση σε γνώση που ούτε τα πανεπιστήμια διαθέτουν, και από επιχειρήσεις, τη δυνατότητα εξεύρεσης εργαζόμενων, κυρίως νέων, με ευρεία αντίληψη και εμπειρίες από το χώρο της αγοράς.
Η όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη σύνδεση των δύο αυτών κόσμων είναι σημαντικό να ξεκινάει από νωρίς. Κλειδί σε αυτή την κατεύθυνση είναι η πρακτική άσκηση των φοιτητών, δηλαδή η εκπαίδευση στην πράξη, σε πραγματικό επιχειρηματικό και εργασιακό περιβάλλον. Είναι μια διαδικασία με μόνο αμοιβαία οφέλη: οι φοιτητές διερευνούν συγκεκριμένες επαγγελματικές κατευθυνσεις, εξετάζουν την πρακτική εφαρμογή των γνώσεών τους, αλλά και αποκτούν εργασιακή εμπειρία. Οι επιχειρήσεις από την άλλη, αποκτούν πρόσβαση σε νέες γνώσεις, δεξιότητες και καινοτόμες ιδέες, αλλά και σε μια δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού πάνω στην οποία θα στηριχθούν στο μέλλον. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα διαδεδομένη πρακτική στην Ευρώπη, ως απαραίτητο συστατικό τόσο των τελευταίων σταδίων της εκπαίδευσης, όσο και των πρώτων σταδίων της επαγγελματικής διαδρομής.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η πρακτική άσκηση δεν είναι αρκετά διαδεδομένη. Παραμένει προαιρετική μια μικρής διάρκειας (1-2 μηνών), χωρίς ευελιξία ως προς τον τρόπο και χρόνο εφαρμογής, και είναι οργανωμένη ad hoc και γραφειοκρατικά, κυρίως λόγω της χρηματοδοτικής της εξάρτησης από το ΕΣΠΑ. Μάλιστα, η πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ (όπου ήταν υποχρεωτική) θα την επιβαρύνει περαιτέρω.
Όμως, με την ανεργία, ιδιαίτερα των νέων, να βρίσκεται πολύ ψηλά, και με παράλληλη αδυναμία των επιχειρήσεων να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας και συγκεκριμένες ανάγκες λόγω ελλείψεων σε γνώσεις και δεξιότητες, καθίσταται επιτακτική η αντιμετώπιση και των δύο προβλημάτων.
Μια αμφίδρομη γέφυρα μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων είναι η βασική υποδομή σε αυτή την κατεύθυνση. Ο ΣΕΒ αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να στηρίξει έμπρακτα την αναβάθμιση του θεσμού της πρακτικής άσκησης, ξεκινώντας με τη δημιουργία ενός πλαισίου και ενός δικτύου διαλόγου και συνεργασίας Πανεπιστημίων και επιχειρήσεων (δείτε εδώ το Special Report). Και οι δύο πλευρές συμφωνούν πως με τη συμβολή των επιχειρήσεων, η πρακτική άσκηση πρέπει να αποτελέσει σημαντικό συστατικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Κρίσιμα ζητούμενα είναι η ευελιξία (στον τόπο, χρόνο, διάρκεια, κλπ.), σε όλους τους κύκλους σπουδών, εξάμηνη συνολικά διάρκειά, κατά προτίμηση στο τελευταίο εξάμηνο σπουδών, η απλοποίηση των διαδικασιών, και οργανωμένοι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ επιχειρήσεων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, και φοιτητών. Παράλληλα, πρέπει να διασφαλιστεί και η σταθερή χρηματοδότηση με διεύρυνση των πηγών χρηματοδότησης και από τις επιχειρήσεις.
Κυρίως όμως, πρέπει να γίνει κατανοητό πως η εκπαίδευση, απασχόληση και ομαλή ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας δεν αφορά μόνο τα πανεπιστήμια, ούτε μόνο τις επιχειρήσεις ή την Πολιτεία. Αντίθετα, χρειάζεται μια συνολική προσέγγιση, δομημένη και συνεργατική σχέση πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, με αμοιβαία αναγνώριση και κατανόηση των εκατέρωθεν αναγκών, και συμφωνημένες αρχές ποιότητας.
