Kαλές πρακτικές για τα “αγκάθια” της εφοδιαστικής
Άρθρο κ. Χρήστου Βασιλάκου, Senior Advisor του Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ, στο περιοδικό Logistics & Management
Το 2023 επιβεβαίωσε με εμφατικό τρόπο, ότι διανύουμε μια παρατεταμένη περίοδο δραστικών αλλαγών στην παγκόσμια οικονομία, με τα κράτη, τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους να αναζητούν με αγωνία τη νέα κανονικότητα. Η δημοσιονομική σταθερότητα και η αναπτυξιακή δυναμική της εγχώριας οικονομίας, κατά το τελευταίο διάστημα, δημιουργούν αισιοδοξία για το άμεσο μέλλον. Υπάρχει όμως σημαντική δουλειά μπροστά μας, καθώς χρειάζεται αποκωδικοποίηση των νέων σύνθετων προβλημάτων και λήψη αποφάσεων για τα επόμενα μεταρρυθμιστικά βήματα σε ένα δυναμικό οικονομικό περιβάλλον.
Το μέγεθος των προκλήσεων που πυροδοτούν οι διαδοχικές κρίσεις, οι φυσικές καταστροφές και οι γεωοικονομικές ανακατατάξεις επιτάσσουν την άμεση δρομολόγηση γενναίων τομών από την Πολιτεία και την εκπόνηση συνεκτικών σχεδίων από τις επιχειρήσεις για την μετάβαση και προσαρμογή τους στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και της κλιματικά ουδέτερης οικονομίας. Η απελευθέρωση της αναπτυξιακής δυναμικής ζωτικών κλάδων της οικονομίας (μεταποίηση, εφοδιαστική αλυσίδα) προϋποθέτει τη συνεργασία δημόσιας διοίκησης-επιχειρήσεων, με στόχο την επίσπευση πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων σε θεματικές περιοχές προτεραιότητας, όπως είναι:
Η μεγέθυνση των ελληνικών επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα έχουμε λίγες μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που να είναι ευθέως ανταγωνιστικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες επιχειρήσεις, με επενδυτικό προσανατολισμό σε ψηφιακές και πράσινες τεχνολογίες, καινοτομική κουλτούρα και δυνατότητες ανάπτυξης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τους. Ειδικότερα για τον κλάδο της Εφοδιαστικής, οι μεταφορικές επιχειρήσεις συγκροτούν ένα εξαιρετικά κατακερματισμένο κλάδο, με πολύ μικρό αριθμό φορτηγών ανά εταιρεία, και αδυναμία υλοποίησης σημαντικών επενδύσεων, ενώ οι εταιρίες 3PL υπολείπονται του μεγέθους δραστηριότητας και δικτύου των αντίστοιχων επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Είναι συνεπώς απαραίτητη η θέσπιση ενός ευρύτερου πλαισίου φορολογικών κινήτρων και διευκολύνσεων για συγχωνεύσεις και συμπράξεις, με στόχο τη δημιουργία μεγαλύτερων, αποδοτικότερων εταιρικών σχημάτων. Προς την κατεύθυνση αυτή, ο ΣΕΒ εργάζεται συστηματικά για την υποβολή τεκμηριωμένων θέσεων και προτάσεων προς την Πολιτεία, αξιοποιώντας βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.
Η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, ΤΑΑ και αναπτυξιακός νόμος) βάσει κριτηρίων επίτευξης απόδοσης. Η χώρα μας καλείται να υιοθετήσει μια λογική διάθεσης σημαντικών κοινοτικών και εθνικών πόρων σε χρηματοδοτικά έργα, βάσει κριτηρίων επενδυτικής απόδοσης, ακολουθώντας το επιτυχημένο παράδειγμα επιτάχυνσης της επενδυτικής κινητοποίησης της Πορτογαλίας. Δηλαδή, όσο εκπληρώνονται προκαθορισμένοι στόχοι και αυξάνεται η παραγόμενη προστιθέμενη αξία, τόσο μεγαλώνουν οι παρεχόμενες ενισχύσεις. Κατά αυτόν τον τρόπο, αποφεύγεται ο κατακερματισμός των διαθέσιμων πόρων σε δαπάνες αμφίβολου αναπτυξιακού αποτυπώματος και τα κεφάλαια διοχετεύονται σε επενδυτικά σχέδια όπως είναι η ενίσχυση σύγχρονων logistics hubs που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές μεταφορικού και αποθηκευτικού έργου σημαντικής κλίμακας.
Η πράσινη μετάβαση της βιομηχανίας και των μεταφορών. Η πορεία προς την κλιματικά ουδέτερη οικονομία αναμένεται να αποτελέσει μία μακρά και επίπονη διαδικασία. Οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν στις πρόσθετες επιβαρύνσεις που θα προκύψουν από την εφαρμογή του CBAM, του νέου ETS καθώς και μιας σειράς πράσινων επίναυλων.
Ειδικότερα, η πρόκληση της πράσινης μετάβασης για τις μεταφορές είναι ακόμη μεγαλύτερη, δεδομένου ότι η ΕΕ δρομολογεί εξαιρετικά φιλόδοξες προτάσεις μείωσης των εκπομπών από τα νέα φορτηγά κατά 45% για την περίοδο 2030-2034 και 90% από το 2040. Παράλληλα, η χώρα μας διαθέτει τον μεγαλύτερο σε ηλικία στόλο φορτηγών στην ΕΕ (23 έτη έναντι 14 του ευρωπαϊκού μ.ο.) με το κόστος αντικατάστασης από φιλικά στο περιβάλλον οχήματα, να φαντάζει απαγορευτικό, υπό τις παρούσες συνθήκες.
Είναι προφανές ότι πρέπει να επισπευστεί η προετοιμασία της χώρας για την ενσωμάτωση των πράσινων μορφών ενέργειας (ηλεκτροκίνηση και υδρογονοκίνηση) στις εγχώριες μεταφορές. Πέραν της διερεύνησης ενίσχυσης του πρόσθετου κόστους για την προμήθεια «πράσινων» φορτηγών με πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, χρειάζεται η διαμόρφωση ενός συνεκτικού υποστηρικτικού ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και η διευκόλυνση εγκατάστασης υποδομών φόρτισης σε πυκνές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων εφοδιαστικής με σημαντικό στόλο επαγγελματικών οχημάτων.
Η ψηφιοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης και των επιχειρήσεων. Καταγράφεται σημαντική πρόοδος τα τελευταίο διάστημα σχετικά με τη ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα, με βασικό όμως ζητούμενο να αξιοποιηθεί η τεχνολογία για την αντικατάσταση παρωχημένων διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Ο ΣΕΒ είναι αρωγός στην προσπάθεια της Πολιτείας να ψηφιοποιήσει το κύκλωμα εφοδιασμού και την ηλεκτρονική παρακολούθηση διακίνησης φορτίων, μέσω της καθιέρωσης του ηλεκτρονικού δελτίου αποστολής και στηρίζει κάθε δομημένη προσπάθεια ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον, η ενσωμάτωση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και εργαλείων ανάλυσης δεδομένων αναμένεται να θέσει σημαντικές προκλήσεις τα επόμενα χρόνια στην λειτουργία των επιχειρήσεων της Παραγωγής και της Εφοδιαστικής.
Η αναβάθμιση των υποδομών και η διευκόλυνση του μεταφορικού έργου που δυσχεραίνεται από την απουσία διατροπικών μεταφορών, την έλλειψη ολοκληρωμένης πολιτικής δημόσιων υποδομών για τις ανάγκες της Βιομηχανίας & της Εφοδιαστικής και τις περιορισμένες δυνατότητες του σιδηροδρομικού δικτύου. Υπό αυτό πρίσμα, προτείνονται στοχευμένες θεσμικές πρωτοβουλίες και έργα υποδομών που αφορούν μεταξύ άλλων:
- Επικαιροποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών της Ελλάδας, με βασικό άξονα την εξυπηρέτηση περιοχών με σημαντικό όγκο βιομηχανικής παραγωγής και παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής
- Επίσπευση των συνδέσεων των επιχειρηματικών πάρκων, των άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων & συγκεντρώσεων εφοδιαστικής με το υφιστάμενο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο με τη χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων όπως οι ΣΔΙΤ και οι Παραχωρήσεις
- Ενίσχυση του ρόλου του σιδηροδρόμου στις εμπορευματικές μεταφορές στο πλαίσιο μιας συνολικής εθνικής προσπάθειας αναζωογόνησης των σιδηροδρομικών μεταφορών και σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μ.ο.
Καμία συζήτηση δεν μπορεί να γίνει για την επόμενη μέρα των μεταφορικών υποδομών, εάν δεν καταστεί κοινός τόπος ότι απαιτείται επανασχεδιασμός του τρόπου κατασκευής και λειτουργίας των υποδομών για να αντιμετωπιστούν οι φυσικές καταστροφές που πυροδοτούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
