Πρωτοπορία στις δεσμεύσεις, υστέρηση στις επενδύσεις
Άρθρο κ. Κωνσταντίνου Κωνσταντίνου, Γενικού Διευθυντή Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, στα Νέα
Έχουν περάσει, ήδη, τρία χρόνια από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανεβάσει ταχύτητα στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, μέσω της υιοθέτησης της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal). Στις Συνδιασκέψεις των Mερών (COP) ανακοινώθηκαν δεσμεύσεις και από άλλες μεγάλες οικονομίες (όπως Κίνα, Ινδία) με αποτέλεσμα την διαμόρφωση μιας νέας παγκόσμιας κλιματικής πραγματικότητας, πιο ισορροπημένης και άρα πιο ουσιαστικής, στο να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και να παραμείνει εφικτός ο στόχος περιορισμού αύξησης της μέσης θερμοκρασίας στον 1,5ο C.
Υπήρξαν όμως και ανατροπές, με κορυφαία την ανθρωπιστική και ενεργειακή κρίση από την εισβολή στην Ουκρανία, που έφεραν την Ε.Ε. μπροστά σε καίρια προβλήματα, όπως η ενεργειακή επάρκεια και η επισφάλεια εξάρτησής της από τρίτους σε κρίσιμους τομείς. Ως αποτέλεσμα η Ε.Ε. αναγκάστηκε να εμβαθύνει σε αυτό που ο επιχειρηματικός κόσμος έθετε ως κρίσιμο στοίχημα από την αρχή: την ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικής φιλοδοξίας, ανταγωνιστικότητας και ασφάλειας εφοδιασμού.
Η ανακοίνωση του Repower EU και των Green Deal Industrial Plan, των Net Zero Industry Act και Critical Raw Materials Act συνθέτουν τον κορμό της απάντησης που επιχειρεί να δώσει η Ε.Ε. μέχρι σήμερα. Θεσπίζουν στόχους για αυτονομία, επιχειρούν να διευκολύνουν συγκεκριμένες επενδύσεις και να τιθασεύσουν τον αδειοδοτικό «κυκεώνα» που αντιμετωπίζουν όσοι επενδύουν στο μέλλον που έχουμε ανάγκη.
Mε δεδομένο όμως ότι οι αποφάσεις στο επιχειρηματικό επίπεδο για το 2030 λαμβάνονται σήμερα, τα παραπάνω είναι θετικές μεν ενέργειες που όμως θα κριθούν στην πράξη για την αποτελεσματικότητά τους.
H ανακοίνωση του Inflation Reduction Act στις Η.Π.Α. αλλάζει το παγκόσμιο επενδυτικό τοπίο. Μέσω ενός συνδυασμού φορολογικών κινήτρων, επιχορηγήσεων και εγγυήσεων δανείων οι Η.Π.Α. χρηματοδοτούν με σχεδόν 400 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεις για καθαρή ενέργεια, δίκτυα, ηλεκτροκίνηση. Σαν αποτέλεσμα, οι επενδύσεις μόνο στην κατασκευή μπαταριών για ηλεκτροκίνηση ξεπερνούν, ήδη, τα 73δισ$ για το 2022, ενώ το 2030 αναμένεται να είναι 20 φορές μεγαλύτερες από ό,τι το 2021.
Όσο λοιπόν η Ε.Ε. συνεχίζει να διαβουλεύεται, στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού μια νέα πραγματικότητα εξελίσσεται ραγδαία. Είναι κρίσιμο λοιπόν, όχι μόνο για το περιβάλλον και την επίτευξη των στόχων του Green Deal, αλλά για το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης, να αντιστραφεί η τάση μεταφοράς επενδύσεων εκτός Ε.Ε, μέσω της διαμόρφωσης ενός ευνοϊκού πλαισίου σε όρους ανταγωνιστικότητας και ρυθμιστικής σταθερότητας, με αιχμή το ενεργειακό κόστος και το κόστος επίτευξης των δεσμεύσεων για την μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Οι πρόσφατες αποφάσεις της Ε.Ε. αναφορικά με τις εξαγωγές στον Διασυνοριακό Μηχανισμό Προσαρμογής Άνθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism), αναμένεται να επιβαρύνουν την ανταγωνιστικότητα, κυρίως λόγω της εξαίρεσης των εξαγωγών προς τρίτες χώρες από τον Μηχανισμό. Η Ελλάδα, που βρίσκεται στο σύνορο της Ευρώπης με χώρες χαμηλότερης κλιματικής φιλοδοξίας, επηρεάζεται ιδιαίτερα από τέτοιες αποφάσεις , γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τον δείκτη έντασης εμπορίου της χώρας.
Σε ότι αφορά στο ρυθμιστικό περιβάλλον, αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο για το 2023 η Κομισιόν προβλέπει 43 νέες πολιτικές πρωτοβουλίες, ενώ ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικός αριθμός άλλων. Ο φόρτος που συνεπάγεται πλέον η συμμόρφωση ξεπερνά τη διαχειριστική επιβάρυνση και ανάγεται σε επιπλέον κριτήριο λήψης της τελικής επιχειρηματικής απόφασης.
Σχεδόν στα μισά της διαδρομής από την ανακοίνωση του Green Deal για τους στόχους του 2030 η Ε.Ε. καλείται να εξορθολογήσει την πορεία προς τον στόχο του να γίνει μια κλιματικά ουδέτερη ήπειρος, αξιοποιώντας τόσο το υψηλό επίπεδο κοινωνικής συνείδησης των πολιτών της όσο και των επιχειρήσεων, με αφετηρία αυτές που ήδη προχωρούν, αναλαμβάνοντας και το κόστος της κλιματικής μετάβασης.
